KKK 966 “Tenslotte werd de Onbevlekte Maagd, vrij van alle smet van erfzonde, toen de loop van haar aardse leven ten einde was, met lichaam en ziel opgenomen in de hemelse heerlijkheid en door de Heer verheven als Koningin over alle dingen, opdat zij des te volkomener gelijkvormig zou worden aan haar Zoon, de Heer der heren en overwinnaar van zonde en dood” (Paus Pius XII, Munificentissimus Deus). De tenhemelopneming van de heilige Maagd is een unieke deelname aan de verrijzenis van haar Zoon en een anticipatie op de verrijzenis van andere christenen:

Door te baren behield u uw maagdelijkheid; in uw Ontslapen verliet u de wereld niet, o Moeder van God, maar werd u verbonden met de bron van het Leven. U hebt de levende God verwekt en door uw gebeden zult u onze zielen bevrijden van de dood (Byzantijnse Liturgie, Troparion, Feest van het Ontslapen).

In een homilie ter gelegenheid van Maria Tenhemelopneming zei paus Johannes Paulus II: “Opgenomen in de hemel toont Maria ons de weg naar God, de weg naar de hemel, de weg naar het leven. Zij toont deze aan haar kinderen die in Christus gedoopt zijn en aan alle mensen van goede wil. Zij opent deze weg in het bijzonder voor de kleinen en de armen, diegenen die de goddelijke barmhartigheid dierbaar zijn. De Koningin van de wereld openbaart aan individuen en aan volkeren de kracht van de liefde van God ….”

Evenals het dogma van haar Onbevlekte Ontvangenis, wordt het dogma van de Assumptie niet expliciet in de Schrift vermeld. Dit werd dogmatisch vastgesteld door Paus Pius XII in 1950 in zijn encycliek Munificentissimus Deus, toen hij verwees naar vele “heilige schrijvers die … uitspraken en verschillende beelden en analogieën uit de Heilige Schrift gebruikten om de leer van de Assumptie te illustreren en te bevestigen….”. Hij legde uit dat hij geen nieuwe leer verkondigde, maar veeleer zijn goddelijke opdracht vervulde om “getrouw de openbaring voor te stellen die door de apostelen was overgeleverd”. De Kerk leert dat het dogma van de Tenhemelopneming op zijn minst impliciet aanwezig was in de Schrift en de apostolische traditie en daarom een legitiem teken is van de “bescherming van de Geest der Waarheid”.

In de encycliek wees Paus Pius XII op verschillende passages uit de Schrift die volgens hem de leer van Maria Tenhemelopneming illustreerden. Enkele van deze passages zijn:

“Sta op, Heer, en ga naar uw rustplaats, gij en de ark van uw macht.” Psalm 132 (131):8

die “opkomt uit de wildernis, als een rookkolom, geparfumeerd met mirre en wierook” (Canticles 3:6)

De Vrouw bekleed met de Zon (Openbaring 12)

Ik zal de plaats van mijn voeten heerlijk maken. (Jesaja 60:13)

Wie is dat die opkomt uit de woestijn, leunend op haar geliefde? (Canticles 8:5)

Bij de kruisiging vroeg Jezus aan Johannes om voor Maria te zorgen. “Toen Jezus zijn moeder zag en de discipel van wie hij hield, zei hij tegen zijn moeder: ‘Vrouw, zie je zoon. Toen zei hij tegen de discipel: ‘Zie, je moeder. En vanaf dat uur nam de discipel haar mee naar zijn eigen huis” (Johannes 19:26-27).

Zij was aanwezig bij de discipelen (Handelingen 1,14), in het bijzonder tijdens de komst van de heilige Geest met Pinksteren (Handelingen hoofdstuk 2). De Catechismus van de Katholieke Kerk zegt: “Na de Hemelvaart van haar Zoon heeft Maria ‘het begin van de Kerk geholpen door haar gebeden’. In haar omgang met de apostelen en met verscheidene vrouwen zien wij “Maria ook door haar gebeden de gave van de Geest afsmeken, die haar reeds bij de Aankondiging overschaduwd had”””. (KKK 965).

Hoewel de proclamatie van Maria Tenhemelopneming op dit punt geen dogma bevat, geeft de paus een uiteenzetting van de liturgische en theologische traditie die leert dat de Maagd Maria, naar het voorbeeld van haar Zoon, is gestorven, ongeschonden is gebleven en vervolgens door God uit de dood is opgewekt.

Pius XXII, Munificentissimus Deus 20 . … hieruit volgt dat de heilige Vaders en de grote Doctoren in de homilieën en preken die zij op deze feestdag voor het volk hielden, hun leer niet aan het feest zelf ontleenden als aan een primaire bron, maar dat zij over deze leer spraken als iets dat reeds bekend en aanvaard was door de gelovigen van Christus. Zij brachten het feit dat dit feest aantoont, niet alleen dat het dode lichaam van de heilige Maagd Maria ongeschonden is gebleven, maar ook dat zij uit de dood een triomf heeft behaald, haar hemelse verheerlijking naar het voorbeeld van haar eniggeboren Zoon, Jezus Christus – waarheden die de liturgische boeken vaak kort en bondig hadden aangestipt – in een scherper licht.

De Oosterse Kerken, de Katholieke en de Orthodoxe, noemen deze gebeurtenis haar Ontslapen of inslapen in Christus, naar de uitdrukking die in het Nieuwe Testament voor de dood wordt gebruikt.

Hoewel de Bijbel niet expliciet zegt dat Maria ten hemel is opgenomen, is de profetische traditie aangaande de Messias onlosmakelijk verbonden met de Vrouw die Hem gebaard heeft (Gen. 3, 15).

In deze tekst, waarvan de context de schepping en val van Adam en Eva is, zagen de Kerkvaders de Nieuwe Adam en de Nieuwe Eva. Dit voltooide de gedachte van Paulus in Romeinen hoofdstuk 5, dat als Adam een type van Christus was, Eva een type van Maria was. Evenzo, als het “nee” van Eva leidde tot de zondeval van Adam, die als hoofd van het menselijk geslacht de dood op ons afwentelde als straf voor zijn zonde, dan veroorzaakte het “ja” van Maria de overwinning op de dood van onze menselijke natuur in Christus.

Het zou dus ondenkbaar zijn dat de Zoon zijn Moeder zou laten bederven, maar veeleer dat Hij haar zou opwekken om in zijn overwinning te delen.

De Tenhemelopneming van Maria werd vanaf de begindagen van de Kerk onderwezen en tenslotte door Paus Pius XII in 1950 als dogma gedefinieerd. In zijn Apostolische Constitutie Munificentissimus Deus (de allervrijgevigste God) schreef hij: “Wij verkondigen en definiëren het als een door God geopenbaard dogma, dat de onbevlekte Moeder Gods, Maria, die altijd maagd is geweest, na de voltooiing van haar aardse leven, met lichaam en ziel is opgenomen in de heerlijkheid van de hemel.

Er zijn twee mensen met de naam Jozef in de Heilige Schrift. In het Oude Testament heeft Jakob, die de Heer Israël noemt, twaalf zonen, die de leiders van de twaalf stammen zullen worden. Jozef is de jongste en favoriete zoon van Jakob. Uit jaloezie verkopen zijn broers hem als slaaf (Genesis 37-50). Genomen Het feest van Maria Tenhemelopneming is een van de heilige dagen van het liturgisch jaar. In vele overwegend katholieke landen is het ook een feestdag. In sommige plaatsen wordt dit gevierd met optochten en feesten ter ere van Maria. Als Jozef door een handelaar naar Egypte wordt gebracht, verdient hij een plaats aan de zijde van de farao, waardoor hij de Israëlieten kan redden wanneer er hongersnood over het land Kanaän komt.

In het Nieuwe Testament is Jozef de echtgenoot van Maria en de pleegvader van Jezus. Als directe afstammeling van koning David geeft hij die rechtmatige titel door aan Onze Heer, waarmee hij voldoet aan de profetieën die Samuël aan David deed, namelijk dat zijn troon eeuwig zou zijn (2 Sam. 7:16), een hint naar de goddelijke en menselijke aard van een van zijn afstammelingen.

Het verhaal van Jozef is belangrijk omdat hij en Maria, als de aardse vader van Jezus, de verzorgers zijn van God zelf. Jezus treedt zelfs in de voetsporen van Jozef door timmerman te worden. Met andere woorden, Jozef gaf mede vorm aan de aarde. Hoewel het gewoonlijk een heilige dag van verplichting is, valt het feest van Maria Tenhemelopneming dit jaar op een zaterdag. Wanneer een heilige dag van verplichting, zoals de Moeder Gods (1 januari), Maria Tenhemelopneming (15 augustus) of Allerheiligen (1 november), op een zaterdag of maandag valt, wordt in sommige landen, waaronder de Verenigde Staten, afgezien van de verplichting om Maria Tenhemelopneming te vieren.

Als moeder van de Heer (Lucas 1:43) is Maria ook onze geestelijke moeder. Dit wordt reeds voorafgebeeld in Genesis 3:15, waarin het Zaad van de Vrouw de kop van de slang zal vermorzelen. De Heer maakt dit duidelijk door de titel “Vrouw” te gebruiken in het aanspreken van Zijn moeder op sleutelmomenten in Zijn zending, aan het begin (Johannes 2:4), en aan het einde (Johannes 19:26). In dit gebruik staat Maria als antitype voor de natuurlijke vrouw, Eva, die God, Adam en ons in de steek liet. Als de nieuwe en trouwe Eva is de “Vrouw” Maria moeder van alle bovennatuurlijk levenden in Christus, zoals Eva “moeder van alle levenden” is in de natuurlijke orde (Gen. 3,20; Joh. 19,27; Openb. 12,7).

In 2005 sprak paus Benedictus XVI op dit feest liefdevol over deze Moeder: “Toen zij op deze aarde leefde, kon zij slechts een paar mensen nabij zijn. Omdat Maria in God is, die ons nabij is, in feite ‘in’ ons allen, deelt zij in deze nabijheid van God. Omdat zij in God en met God is, is zij ieder van ons nabij, kent ons hart, kan onze gebeden horen, kan ons helpen met haar moederlijke goedheid en is ons gegeven, zoals de Heer zei, juist als een ‘moeder’ tot wie wij ons op elk moment kunnen wenden”.

De Catechismus van de Katholieke Kerk leert,

CKK 971. “De devotie van de Kerk tot de heilige Maagd is intrinsiek aan de christelijke eredienst” (Lc 1,48; Paulus VI, MC 56). De Kerk eert terecht “de heilige Maagd met een bijzondere devotie. Sinds de oudste tijden wordt de Heilige Maagd geëerd met de titel van ‘Moeder van God’, tot wier bescherming de gelovigen zich wenden in al hun gevaren en noden. . . . Deze zeer bijzondere devotie … verschilt wezenlijk van de aanbidding die wordt gegeven aan het vleesgeworden Woord en evenzeer aan de Vader en de Heilige Geest, en bevordert deze aanbidding in hoge mate” (Vaticanum II, “Lumen gentium” 66). De liturgische feesten gewijd aan de Moeder Gods en het mariale gebed, zoals de rozenkrans, een “belichaming van het hele Evangelie”, geven uitdrukking aan deze devotie tot de Maagd Maria (Paulus VI, MC 42; Vaticanum II, “Sacrosanctum concilium” 103).

De Heilige Maagd Maria is een voorspreekster bij de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Zoals Maria haar goddelijke Zoon om hulp vroeg tijdens het bruiloftsfeest te Kana (Joh. 2, 1-11), zo pleit zij ook bij Hem omwille van ons. Een dergelijk aandeel in Christus’ eigen voorspraak past bij de heerlijkheid die Hij aan al zijn getrouwen geeft (vgl. Openb. 4 en Openb. 8).

Het is dus hetzelfde als in de natuurlijke orde. Als wij onze vrienden en familie zouden vragen voor onze intenties te bidden, waarom zouden wij dan niet ook degenen die het dichtst bij God staan – de heiligen, de engelen en vooral de heilige Maagd – vragen voor ons te bidden?

In Openbaring hoofdstuk 12 heeft de “vrouw die met de zon is bekleed” een kroon van twaalf sterren. Katholieke geleerden hebben begrepen dat dit verwijst naar zowel de twaalf stammen van Israël als de twaalf apostelen. Deze vertegenwoordigen op hun beurt het volk van zowel het Oude als het Nieuwe Verbond, waarvan Maria de Koningin is. Zij is Koningin van Israël als Moeder van Israëls Koning, en Koningin van de Kerk, als Moeder van de Koning die Verlosser is, en daardoor van alle verlosten.

Er zijn 10 universele verplichte feestdagen van de Kerk. Bisschoppenconferenties kunnen er echter voor kiezen sommige niet te vieren of naar de zondag te verplaatsen, met goedkeuring van de Apostolische Stoel (Rome). De Amerikaanse norm, indien verschillend, staat tussen haakjes.

Heilige Maria Moeder van God, 1 januari

Epifanie (V.S.: zondag na 1 januari)

Hemelvaart, donderdag 40 dagen na Pasen (zondag in sommige bisdommen in de V.S.)

Corpus Christi, donderdag na Drievuldigheidszondag (zondag na Drievuldigheidszondag)

Maria-Hemelvaart, 15 augustus

Sint Jozef. 19 maart

Apostelen, heiligen Petrus en Paulus (niet waargenomen)

Allerheiligen, 1 november

Onbevlekte Ontvangenis, 8 december

Geboorte van onze Heer Jezus Christus, 25 december

De Verrijzenis

De Hemelvaart

De nederdaling van de heilige Geest

Tenhemelopneming

De Kroning