“De veertigdagentijd is een tijd van intens gebed, vasten en zorg voor mensen in nood. Het biedt alle christenen de gelegenheid zich voor te bereiden op Pasen door zich ernstig te bezinnen op hun leven, met bijzondere aandacht voor het woord van God dat de dagelijkse weg verlicht van allen die geloven”. – H.Paus Johannes Paulus II

De veertig dagen voorbereiding van Jezus in de woestijn van Judea op Zijn openbaar ambt geven de Kerk een sterke bijbelse basis voor haar vastenpraktijken, hoewel de vastentijd als zodanig niet wordt genoemd. Onze Heer heeft in die weken gevast en gebeden, en ook de verleidingen van de Boze onder ogen gezien en overwonnen. Wij zijn geroepen om in de veertigdagentijd Zijn vastberadenheid na te volgen.

Moeder Angelica verwoordde het zo,

“Als je boete doet in de vastentijd, imiteer je Jezus, en ten tweede versterk je je wil, zodat je nee kunt zeggen als er iets zondigs op je pad komt. Zie je, er is een tweevoudig voordeel aan boete doen. Echte boetedoening, niet het opgeven van snoep in godsnaam… . . Als je iets opgeeft dat je geld kost, maar iets hierbinnen, dan ben je aan het eind van de vastentijd sterker. Je wil is sterker om nee te zeggen tegen belangrijkere dingen.”

Moeder Angelica Live, 7 maart 2000

“Pijn en lijden zijn in je leven gekomen, maar onthoud dat pijn, verdriet en lijden slechts de kus van Jezus zijn – een teken dat je zo dicht bij Hem bent gekomen dat Hij je kan kussen.” – H. Moeder Teresa van Calcutta

In de Bergrede legt Onze Heer drie speciale manieren uit om ons hart op God te richten, en deze principes zijn bijzonder nuttig als we door de veertigdagentijd reizen. Deze principes worden traditioneel de drie zuilen van de vastentijd genoemd en omvatten het geven van aalmoezen (vgl. Mattheüs 6:1-4), gebed (vgl. Mattheüs 6:5-15) en vasten (vgl. Mattheüs 6:16-18).

In de veertigdagentijd mogen de gelovigen op vrijdag geen vlees eten (behalve op plechtigheden).

“De boetedagen en -tijden in de universele Kerk zijn elke vrijdag van het hele jaar en de vastentijd” (Wetboek van Canoniek Recht 1250).

In de Verenigde Staten mogen de gelovigen echter een andere vorm van boetedoening doen op vrijdagen die niet in de veertigdagentijd vallen.

In de Verenigde Staten heeft de Bisschoppenconferentie in 1966 de verplichting “op straffe van zonde”, die tot dan toe bestond, opgeheven en de vervanging van andere boetedoeningen op de vrijdagen buiten de vastentijd toegestaan. Dus niet alleen is het niet onthouden van vlees op de vrijdagen buiten de vastentijd op zichzelf niet zondig, maar ook het niet vervangen van een andere boetedoening is dat op zichzelf niet.

De morele schuld wordt echter ook bepaald door onze intentie en onze omstandigheden. Waarom doen wij geen boete? Waarom houden wij ons niet aan de normen van de Kerk? Er kunnen verontschuldigende omstandigheden zijn – bijzondere situaties waarin verplichtingen van naastenliefde (een gastheer niet beledigen), het ontbreken van ander voedsel, ziekte, of het moeten verrichten van lichamelijke arbeid) ons verontschuldigen van de verplichting. Anderzijds kunnen we ook een slechte bedoeling hebben, zoals een miskenning van het gebod van Christus om boete te doen (Lucas 3,9), of van het gezag van de Kerk (Mt 16,19, 18,18). Dit zouden zaken zijn om naar de biechtstoel te brengen.

“Moge Maria, onze gids op de vastenreis, ons leiden naar een steeds diepere kennis van de gestorven en verrezen Christus, ons helpen in de geestelijke strijd tegen de zonde en ons steunen als we vol overtuiging bidden: ‘Bekeer ons tot u, Deus salutaris noster’ – ‘Bekeer ons tot u, o God, onze redding’.” – Paus Benedictus XVI

Het Evangelie van Matteüs geeft een verslag van Jezus’ verzoeking.

Mt. 4:1-11 Toen werd Jezus door de Geest naar de woestijn geleid om door de duivel verzocht te worden. En hij vastte veertig dagen en veertig nachten, en daarna had hij honger. En de verleider kwam en zeide tot hem: Indien gij Gods Zoon zijt, beveel dan, dat deze stenen broden worden. Maar hij antwoordde, “Er staat geschreven: ‘Van brood alleen zal de mens niet leven, maar van elk woord dat uit de mond van God uitgaat.’ “

Toen nam de duivel hem mee naar de heilige stad en zette hem op de toren van de tempel en zei tegen hem: “Als u de Zoon van God bent, werp u dan naar beneden, want er staat geschreven: “Hij zal zijn engelen over u laten waken en op hun handen zullen zij u dragen, opdat gij uw voet niet stoot aan een steen.”

Jezus zei tot hem: “Opnieuw staat er geschreven: ‘Gij zult de Here, uw God, niet verzoeken.’ “

Weer nam de duivel hem mee naar een zeer hoge berg en toonde hem alle koninkrijken van de wereld en de heerlijkheid daarvan; en hij zei tegen hem: “Al deze zal ik je geven, als je zult neervallen en mij aanbidden.”

Jezus zeide tot hem: “Ga heen, Satan, want er staat geschreven, ‘Gij zult de Here, uw God, aanbidden en Hem alleen zult gij dienen.'”

Toen verliet de duivel hem, en zie, engelen kwamen en dienden hem.

Ten eerste, toen Jezus buitengewoon hongerig was na Zijn 40-dagen vasten, vroeg Satan Jezus om stenen in broden te veranderen. Ten tweede vroeg Satan Jezus om Zich van de tempel naar beneden te werpen, omdat de engelen Hem zouden beschermen. De laatste verzoeking was toen Satan alle koninkrijken van de wereld aan Jezus liet zien en zei dat hij ze allemaal aan Jezus zou geven – als Jezus hem zou aanbidden.

Jezus werd verzocht in de woestijn van Juda, het gebied ten oosten van Jeruzalem, en het Judeese gebergte waarop de stad ligt, tot aan de Jordaan en de Dode Zee.

Interessant is dat Satan de Schrift op een scheve manier gebruikte om te proberen Jezus te overtuigen. Op zijn beurt gebruikte het vleesgeworden Woord de Schrift in de juiste context om de duivel te weerstaan.

Toen Hij door Satan verzocht werd, had Jezus ijverig gebeden en 40 dagen gevast. Dit is een groot voorbeeld voor alle gelovigen: we kunnen verleidingen veel beter weerstaan als we vasten en bidden.

Jezus werd verzocht in de Judaeïsche woestijn, het gebied ten oosten van Jeruzalem, en het Judeese gebergte waarop de stad ligt, tot aan de Jordaan en de Dode Zee.

De dag voor Aswoensdag wordt soms “Vette dinsdag” genoemd, omdat de mensen dan gaan biechten om “geschoren” te worden, wat betekent dat ze van hun zonden worden vrijgesproken.

Vastenavond wordt ook wel Mardi Gras (of “Fat Tuesday” in het Engels) genoemd. Omdat de vastentijd een boetetijd is, gaan veel mensen op de vooravond van de vasten feestvieren. Ook gebruikten de mensen van oudsher geen vetten in hun huis tijdens de vastentijd, wat betekent dat ze hun vetten op moesten maken voordat ze de vastentijd ingingen.

De liturgie van Aswoensdag geeft de fundamentele dimensie van de vastentijd aan in de bekering van het hart tot God. Dit is de suggestieve boodschap die vervat ligt in de traditionele ritus van As….

Het is een ritueel met een dubbele betekenis: de eerste heeft te maken met innerlijke verandering, met bekering en boete, terwijl de tweede herinnert aan de precaire menselijke conditie, zoals gemakkelijk te begrijpen is uit de twee verschillende formules die het gebaar begeleiden.iptuur is dat hij stierf tussen de tijd dat Jezus twaalf was en toen Jezus op 30-jarige leeftijd zijn openbare bediening begon.

“Heiligheid is niet voor watjes en over het kruis valt niet te onderhandelen, liefje, het is een vereiste. – Moeder Angelica

Aswoensdag wordt niet in de Bijbel genoemd. Het gebruik van as als religieus teken is echter wel degelijk gefundeerd in de Schrift. As werd in het Jodendom gebruikt als teken van rouw (Esther 4:3), en van berouw (Jona 3:6, Job 42:6). Daarin is het een natuurlijk teken van de vergankelijkheid van het menselijk leven, en het zich afkeren van de zonde, terug naar God.

De as wordt gemaakt van de palmen die het jaar daarvoor op Palmzondag zijn gebruikt, en meestal door parochianen voor dit doel naar de parochie worden gebracht.

Die beslissing is aan het individu, maar het kan een sterk getuigenis zijn om de as in het openbaar te dragen – hoewel dit zonder ijdele bedoelingen moet gebeuren.

Het gebruik om op Aswoensdag as op het hoofd of voorhoofd te krijgen, terwijl de priester of dominee zegt: “Gedenk dat gij stof zijt en tot stof zult gij wederkeren” of iets dergelijks, vindt men niet alleen in de katholieke kerk. Sommige niet-katholieke kerken in het Westen vieren het (b.v. Anglicaans/Episcopaals). De praktijk is echter vreemd aan de Oosterse Kerken, katholiek en orthodox, die de vastentijd gewoonlijk beginnen met andere praktijken die herinneren aan de noodzaak van berouw en vergeving.

Aangezien het geen sacrament is, staat het opleggen van as op Aswoensdag open voor iedereen, ongeacht zijn geloof. Het moet echter wel gebeuren met respect voor de katholieke gebruiken en intenties. Het is dus heel gewoon dat niet-katholieken aan deze rite deelnemen.

Op Aswoensdag in 2010 leerde paus Benedictus XVI,

“En we kunnen begrijpen dat de 40 dagen ter voorbereiding op Pasen een gunstige tijd en een tijd van genade zijn, juist door de oproep die de sobere ritus van het opleggen van as tot ons richt en die in de liturgie wordt uitgedrukt in twee formules: “Keer u af van de zonde en wees trouw aan het Evangelie”; “Bedenk, mens, dat je stof bent en tot stof zult wederkeren”.

In dezelfde toespraak zei hij,

“Met het opleggen van as vernieuwen wij onze verbintenis om Jezus te volgen, om ons te laten omvormen door zijn paasmysterie, om het kwade te overwinnen en het goede te doen, zodat ons oude, met de zonde verbonden ik sterft en onze door Gods genade omgevormde “nieuwe natuur” het levenslicht aanschaft”.

Violet of paars wordt gebruikt tijdens de Advent en de Veertigdagentijd als teken van boetedoening, offer en voorbereiding. In het midden van beide seizoenen – Gaudete zondag (de derde zondag van de Advent) en Laetare zondag (de vierde zondag van de Veertigdagentijd) – worden traditioneel rozekleurige gewaden gedragen als een teken van vreugde: we verheugen ons in het midden omdat we halverwege de voorbereiding zijn en vooruitlopen op de komende vreugde van Kerstmis of Pasen.

De Droevige Mysteries van de Rozenkrans en de Kruisweg zijn populaire devoties tijdens de vastentijd. Deze beide devoties herinneren ons aan het lijden en de dood van Onze Heer.

Elke zondag van het jaar is als een klein Pasen, gevuld met de vreugde van de Verrijzenis. Op dezelfde manier is elke vrijdag van het jaar een boetedoening, omdat hij ons herinnert aan Goede Vrijdag.