Het aanbreken van de vastentijd suggereert dat het schenken van je geheugen aan God de voortdurende zuivering van het geheugen gedurende een heel leven met zich meebrengt, zoals een heilige als Johannes Paulus II zeker wist.
George Weigel; Commentaren; 5 maart 2025 – Op 20 december 2002 was ik aan het lunchen in het pauselijke woongedeelte toen de brede conversatie die Johannes Paulus II altijd aanmoedigde een onverwachte wending nam, doordat de paus me vroeg hoe het met president Ronald Reagan ging. Toevallig was ik onlangs Reagans voormalige procureur-generaal, Edwin Meese, tegengekomen en had dezelfde vraag gesteld. Het antwoord was triest.
Meese was naar de doop geweest van de USS Ronald Reagan, een vliegdekschip van de Nimitz-klasse, en had een van de traditionele baseballpetjes met de naam van het schip erop meegenomen naar de voormalige president. Reagan, altijd een gentleman, bedankte Meese en zei toen: “Maar Ed, waarom zou iemand een schip naar mij vernoemen?” De Alzheimer die hem een paar jaar later fataal zou worden, had zijn geheugen zodanig aangetast dat Ronald Reagan zich niet meer kon herinneren dat hij acht jaar lang president van de Verenigde Staten was geweest.
Toen ik dit verhaal vertelde, keek Johannes Paulus, die recht tegenover me zat, diep geschokt, en er volgde een minuut stilte. De paus had een zware fysieke aandoening door de ziekte van Parkinson. Maar het was alsof hij zich nu een erger lot voorstelde dan opgesloten te zitten in een steeds meer bevroren lichaam: een leven waarin hij niet meer over zijn leven kon nadenken.
De stilte werd verbroken door Johannes Paulus die me stilletjes vroeg om “mevrouw Reagan te laten weten dat ik voor haar man bid” – een boodschap die ik via Ed Meese doorgaf bij mijn thuiskomst.
Deze anekdote geeft een gebed dat ooit bekend was bij veel katholieken, het Suscipe van St. Ignatius Loyola, een treffend reliëf:
Neem, o Heer, en ontvang mijn hele vrijheid, mijn geheugen, mijn begrip en mijn hele wil.
Alles wat ik ben en alles wat ik bezit hebt U aan mij gegeven: Ik geef het allemaal aan U over om er volgens Uw wil over te beschikken.
Geef me alleen Uw liefde en Uw genade;
daarmee zal ik rijk genoeg zijn en niets meer verlangen.
Ik leerde het Suscipe als jongen en ik moet bekennen dat ik een halve eeuw lang tegen het idee heb opgezien om de Heer mijn geheugen te schenken. Het leek een brug te ver, een bijna suïcidale zelfverbranding.
Wat zou er van mij overblijven als ik mijn geheugen zou verliezen? Ik zou mijn vrijheid kunnen verliezen en toch mezelf kunnen blijven. Ik kon het weinige begrip dat ik had opgedaan verliezen en toch mezelf blijven, want ik kon het altijd beter begrijpen. Wat betreft het verliezen van mijn eigenzinnigheid, wel, het zou zeker een zegen zijn als de goddelijke wil het overnam in mijn leven, zonder voorbehoud. Maar mijn geheugen?
Oppervlakkig gezien suggereert de reactie van Johannes Paulus II toen ik hem vertelde over het geheugenverlies van president Reagan dat ook hij moest slikken, op zijn minst metaforisch, bij het idee dat hij naast zijn mobiliteit ook zijn geheugen zou verliezen.
Het aanbreken van de vastentijd suggereert echter dat het schenken van iemands geheugen aan God de voortdurende zuivering van het geheugen gedurende een heel leven inhoudt, zoals een heilige als Johannes Paulus zeker wist.
De jaarlijkse 40-daagse pelgrimstocht door de woestijn van de veertigdagentijd, naar het voorbeeld van de 40 dagen van de Heer in de woestijn van Judea ter voorbereiding op zijn openbare dienstwerk, is het moment bij uitstek in het genadejaar van de Kerk voor de zuivering van de herinnering – vooral onze herinneringen aan de successen en mislukkingen van levend missionair discipelschap sinds Pinksteren 2024 het seizoen van de paasviering van vorig jaar afsloot.
Zoals ik in Roman Pilgrimage: The Station Churches: opmerk, valt de veertigdagentijd, zoals die tegenwoordig in de heilige liturgie wordt vormgegeven, uiteen in twee perioden. De eerste twee en een halve week vragen ons om een uitgebreid gewetensonderzoek: Wat in mij moet gezuiverd worden om effectiever de missionaire discipel te worden waartoe ik gedoopt ben? Wat is het vuil in mijn ziel dat verbrand moet worden om mij zo’n transparante getuige van de liefde van Christus te maken als ik zou moeten zijn?
De tweede helft van de vastentijd heeft een doopkarakter. Als we ons voorbereiden op het ontvangen van de zegen van het paaswater, dat het doopwater is, in de Paasnacht of op Paaszondag, stelt ons gezuiverde geheugen ons in staat om opnieuw en dieper kennis te maken met Christus’ dorst naar ons (zoals in het vastenevangelie over de vrouw bij de put), het aan ons schenken van zicht (verlichting) door Christus (zoals in het vastenevangelie over de man die blind geboren is) en Christus’ macht over de dood (zoals in het vastenevangelie over Lazarus).
De Heer reinigt ons geheugen zodat we te zijner tijd “zijn aangezicht kunnen zien … en … heersen tot in eeuwigheid” (Openbaring 22:4-5).
George Weigel
George Weigel
George Weigel George Weigel is vooraanstaand hoofdmedewerker van, en bekleedt de William E. Simon Chair in Catholic Studies aan, het Ethics and Public Policy Center in Washington.
Bron: Lent and the Purification of Memory| National Catholic Register
Vertaling: EWTN Lage Landen (HR)
Meer lezen over de vastentijd als periode van innerijke zuivering? klik hier.
250310 | [XLS000] |
