
De teksten van de Prodigal Poet, de ‘wonderdichter’, behandelen thema’s als verlossing, verdoemenis en de eeuwige zoektocht naar de waarheid.
Luke Larson Kunst & entertainment 26 januari 2025
De voor een Oscar genomineerde film A Complete Unknown van afgelopen december vertelt het verhaal hoe de ontluikende muzieklegende Bob Dylan de omstreden beslissing nam om op het Newport Folk Festival van 1965 over te schakelen van akoestische naar elektrische gitaar. Veel folkmuziekfans, die Dylan als een grote held van het genre vereerden, zagen de overstap als verraad.
Sommige fans van de contraculturele muzikant voelden zich net zo verraden door een veel diepgaandere verandering die Dylan eind jaren ’70 onderging: zijn bekering tot het christendom. De details van Dylans persoonlijke geloof zijn niet altijd duidelijk geweest. Wat wel duidelijk is, is dat Christus, de Bijbel en het katholicisme inspiratie hebben geboden gedurende de hele carrière van een van Amerika’s grootste songwriters

Bob Dylan treedt op tijdens de Civil Rights March in Washington, D.C.; close-up van zanger Bob Dylan, 28 augustus 1963. | Foto: Publiek domein
Bekering tot het christendom
Dylan groeide op in een kleine Joodse gemeenschap in Hibbing, Minnesota. Hij had een bar mitswa en ging elk jaar op Joods zomerkamp in Wisconsin. Zijn bekering tot het christendom begon heel plotseling op 38-jarige leeftijd, lang nadat hij tot grote hoogten van beroemdheid was gestegen. Tijdens een concert in San Diego in november 1978 gooide een fan blijkbaar een klein zilveren kruis – volgens sommigen een crucifix – naar Dylan op het podium. Hij raapte het op en hield het.
Twee dagen later, in een hotelkamer in Tucson, Arizona, beleefde hij een levensveranderende spirituele ervaring waarbij hij naar eigen zeggen voelde dat Christus hem bezocht en fysiek zijn hand op hem legde. Dit was het begin van een serieuze bekering tot het christendom. Dylan begon naar Vineyard te gaan, een grote evangelische kerk in Los Angeles met een sterke nadruk op de eindtijd.
De invloed van de bekering op Dylans muziek was abrupt en overduidelijk.
Later dat jaar bracht Dylan Slow Train Coming uit, het eerste van drie albums op rij met alleen maar liedjes met een duidelijke christelijke boodschap. In het nummer Saved op zijn gelijknamige album uit 1980 zingt Dylan,
By His grace I have been touched,
By His word I have been healed,
By His hand I’ve been delivered,
By His spirit I’ve been sealed.
I’ve been saved
By the blood of the lamb.[Door Zijn genade ben ik geraakt,
Door Zijn woord ben ik genezen,
Door Zijn Hand ben ik verlost,
Door Zijn geest ben ik verzegeld.
Ik ben gered
Door het bloed van het lam.]
Terwijl evangelische christenen Dylans transformatie toejuichten, waren veel van zijn fans niet zo blij. Het werd gezien als een belangrijke breuk met zijn reputatie als leidende figuur van de tegencultuur van de jaren zestig.
Op tournee begon Dylan bijna uitsluitend christelijke muziek te spelen, begeleid door gospelzangers. Concertbezoekers vroegen om zijn oude nummers. Antichristelijke demonstranten begonnen op te dagen bij optredens. Critici hekelden de verandering. Net als sommige andere giganten uit de muziek van de jaren ’60. John Lennon van de Beatles reageerde op Dylans lied Gotta Serve Somebody door het cynische Serve Yourself te schrijven. Keith Richards, de ster van de Rolling Stones, deed Dylan af als een “profeet van de winst”.
De aard van Dylans relatie tot het christendom is duister na zijn gospelperiode, die in 1981 eindigde met zijn album Shot of Love. Hij was niet langer uitgesproken over zijn geloof en vanaf het album Infidels uit 1983 verloor zijn muziek zijn expliciet christelijke focus. Sommigen speculeren dat hij terugkeerde naar het jodendom of dat hij zijn geloof helemaal opgaf. Met de gesloten, teruggetrokken Dylan – de “complete onbekende” – is dat moeilijk te zeggen.
Christelijke lyrische onderwerpen
Ongeacht zijn persoonlijke geloofsovertuiging zijn de Bijbel en het Christelijk geloof regelmatig inspiratiebronnen geweest tijdens zijn hele carrière als songwriter. Hij heeft het geloof met bewondering en eerbied behandeld. Bijbelse thema’s zijn vanaf het begin van zijn carrière aanwezig, zoals in deze vroege teksten:
- “Through many dark hour I been thinkin’ about this / That Jesus Christ was betrayed by a kiss.” (‘Tijdens menig donker uur heb ik overdacht / dat Jezus Christus verraden werd met een kus.’) (With God on Our Side, 1964)
- “And the first one now / Will later be last” [‘En de eerste nu / Zal later de laatste zijn’] (The Times They Are A-Changin ‘ 1964)
- “Side saddle on the Golden Calf / And on their promises of paradise / You will not hear a laugh / All except inside the Gates of Eden.” [‘Zadel het Gouden Kalf / En op hun beloften van het paradijs / Zul je geen lach horen / Behalve binnen de Poorten van Eden.”] (The Gates of Eden, 1965)
Naast Bijbelse thema’s heeft Dylan ook gebruik gemaakt van katholieke beeldspraak:
- “My patron saint is a-fighting with a ghost / He’s always off somewhere when I need him most.” [‘Mijn beschermheilige is in gevecht met een geest / Hij is altijd ergens heen als ik hem het meest nodig heb.’] (Verlaten liefde, 1985)
- “Ring them bells for St. Catherine from the top of the room / Ring them bells from the fortress for the lilies that bloom.” [‘Luid de klokken voor Sint-Catharina van bovenuit de kamer / Luid de klokken vanuit het fort voor de lelies die bloeien.’] (Ring Them Bells, 1989)
- “I can hear a sweet voice gently calling / Must be the mother of our Lord.” (‘Ik kan een lieve stem zachtjes horen roepen / Moet wel de moeder van onze Heer zijn.’ (Duquesne Whistle, 2012)
In een omgeving vol populaire muziek met boodschappen zonder enige religieuze diepgang – of erger nog, die openlijk vijandig staan tegenover het christendom – kunnen Dylans teksten aanvoelen als een frisse wind.
Bisschop Robert Barron van het bisdom Winona-Rochester in Dylans thuisstaat, Dylan-fan vanaf zijn 14e, heeft de muzikant “een van de echt grote spirituele figuren van de popcultuur” genoemd.
Een ontmoeting met Johannes Paulus II
Dylans meest spraakmakende ervaring met het katholicisme kwam in 1997, toen hij een uitnodiging accepteerde om op te treden voor paus Johannes Paulus II en 300.000 jonge mensen op het Internationale Eucharistische Congres in Bologna, Italië. Niet iedereen was het eens met de beslissing om de religieus dubbelzinnige Dylan uit te nodigen; kardinaal Joseph Ratzinger zei dat hij het verkeerde soort “profeet” was.
Johannes Paulus zag echter een kans om christelijke wijsheid te putten uit Dylans teksten.
Terwijl hij Dylan toesprak voor de menigte, stond Johannes Paulus stil bij zijn iconische Blowin’ in the Wind. Sprekend over de openingszin van het nummer, “How many roads must a man walk down / before he knows he’s a man,” herinnerde John Paul het publiek eraan dat er maar één weg is voor de mens: de weg van Jezus Christus. Van het refrein (“Het antwoord, mijn vriend / waait in de wind”) gaf hij een aanmoediging om de “levensadem” van de Heilige Geest te volgen.
Belangstelling voor het katholicisme
Je zou in de verleiding kunnen komen om Dylan onder te brengen bij de “spirituele maar niet religieuze massa”. Of om hem voor te stellen als een figuur als Jordan Peterson die, hoewel hij de schoonheid en goedheid van het geloof erkent, weigert om welke theologische stelling dan ook te aanvaarden. In een interview met de Wall Street Journal uit 2022 leek Dylan zo’n karakterisering echter te verwerpen: “Ik ben een religieus persoon,” zei hij.
Het interview gaf een zeldzaam, zij het kort, inzicht in zijn overtuigingen. Hij onthulde dat hij regelmatig bidt en de Schrift leest, kaarsen aansteekt in de kerk en zelfs tot de heiligen bidt. Hij gaf blijk van geloof in het Oude en Nieuwe Testament en in verlossing en verdoemenis. Voeg daarbij zijn liefde voor de Kerk en gewijde muziek en voor Father Brown, een Britse tv-serie over een misdaden oplossende priester, die gebaseerd is op de romans van de katholieke schrijver G.K. Chesterton. Je vraagt je af of de 83-jarige Dylan nog een andere verrassende transformatie in petto heeft.
Luke Larson komt oorspronkelijk uit Saint Paul, Minnesota. Van 2022 tot 2024 was hij onderzoeker bij de denktank Mathias Corvinus Collegium in Boedapest, Hongarije. Hij woont nu in Washington, D.C.
Vertaling: EWTN Lage Landen (HR)
Wilt u meer lezen over ‘Waarheid zoeken‘? Klik dan hier.
… of wilt u liever zoeken naar ‘Zoeken naar ‘Wijsheid’? Klik dan hier.
Wilt u meer lezen over ‘Zelfverlossing‘, een modernistische kijk op de verlossing uit de openbaring? Klik dan hier
250202 | [XLS000] |