Vorige week wilde ik (Autumn Jones) voor het eerst de Traditionele Latijnse Mis eens proberen. Ik heb altijd de Novus Ordo bijgewoond en wist weinig over wat ik kon verwachten. Door het recente motu proprio van de paus, dat de viering van de buitengewone vorm van de Romeinse ritus regelt, had ik een hoop vragen.
Door Autumn Jones Denver, Colorado, 7 aug 2021 / 12:00 pm
Gelukkig was mijn collega en CNA’s hoofdredacteur, Carl Bunderson, bereid om te helpen. Carl woont al zo’n 12 jaar de traditionele Latijnse mis bij. Ik rolde mijn bureaustoel naar zijn bureau en vroeg hem alles wat ik maar kon bedenken.
We bieden deze dialoog aan als een nuttige gids voor iedereen die geïnteresseerd is in het onderzoeken van de buitengewone vorm van de Romeinse ritus.
Autumn Jones: Is het illegaal om naar een Traditionele Latijnse Mis (TLM) te gaan?
Carl Bunderson: In geen geval. In Traditionis custodes stelt paus Franciscus, dat diocesane bisschoppen moeten voorzien in priesters die belast zijn met het vieren van de Traditionele Latijnse Missen, en het verlenen van pastorale zorg aan groepen die het Romeins Missaal van 1962 gebruiken. De paus kan moeilijk voorschrijven om te voorzien in iets illegaals.
AJ: Maar hoe zit het met wat paus Franciscus zei in het motu proprio een paar weken geleden?
CB: Nou, hij zei, dat waar groepen bestaan die het Romeins Missaal 1962 gebruiken, de diocesane bisschoppen “één of meer locaties moeten aanwijzen, waar de gelovige aanhangers van deze groepen kunnen samenkomen voor de eucharistieviering,”, en een priester moeten aanwijzen “die belast is met deze vieringen en met de pastorale zorg voor deze groepen van gelovigen.” Dit betekent, dat het de gelovigen is toegestaan Missen bij te wonen die volgens dit missaal worden opgedragen.
AJ: Voldoe je door het bijwonen van een TLM aan de zondagsplicht?
CB: Ongetwijfeld. Het is een Mis die in een katholieke ritus wordt opgedragen.
AJ: Waarin verschilt een TLM van mijn normale zondagse parochiemis?
CB: De dingen die je waarschijnlijk het meest zullen opvallen zijn, dat de liturgie geheel in het Latijn is, en dat de priester viert met het gezicht in dezelfde richting als het volk. Toegegeven, beide dingen kunnen, en (misschien) moeten, worden uitgevoerd in de Novus Ordo, maar in de praktijk zijn ze ongeveer zo zeldzaam als een witte raaf. Maar er zijn meer wezenlijke verschillen die misschien niet zo direct opvallen.
AJ: Zoals wat?
CB: De kalender is anders; naast de Veertigdagentijd is er een pre-Veertigdagentijd die Septuagesima heet, en de zondagen van wat in de Novus Ordo de Gewone Tijd heet, zijn de zondagen na Epifanie en zondagen na Pinksteren. De teksten van de eigenlijke gebeden zullen verschillend zijn – d.w.z. het collecta-gebed aan het begin, het secreta-gebed, en het gebed na de communie. De offertoriumgebeden zijn anders, en er zijn extra gebeden bij de Heilige Communie en na het nuttigen door de priester. “Heer, ik ben niet waardig…” wordt driemaal gezegd, en de priester zegt Amen als onderdeel van het gebed bij het uitdelen van de Heilige Communie.
AJ: Allemachtig! Dat zijn een heleboel verschillen!
CB: Maar wacht, er is meer! De priester bidt het Onze Vader alleen, behalve de laatste regel, die wordt gezegd door de aanwezige gelovigen. De lezingen zullen verschillend zijn, en er zijn er meestal twee in plaats van drie: een evangelie, meestal voorafgegaan door een epistel van St. Paulus. Het offer wordt altijd gebracht volgens de Romeinse canon. Het canon wordt in stilte uitgesproken, en er is meer stilte in het algemeen. De gezangen (introitus, offertorium, communio) worden altijd gezongen of gereciteerd. Er is geen antwoordpsalm; daarvoor in de plaats komt (meestal) een graduale. Na het Confiteor (schuldbelijdenis) en het uitspreken van “Moge de almachtige God zich over u ontfermen…”, spreekt de priester een extra gebed uit, “Moge de almachtige en barmhartige Heer ons vergeving schenken…”, en geeft een zegening. Tijdens de geloofsbelijdenis knielt men altijd bij het “En mens geworden is…” Er zijn zeker meer verschillen, maar ik ben bang dat ik u niet mag vervelen.
AJ: Ha! Reageer ik op de dingen die de priester zegt? Hoe zal ik weten wat ik moet zeggen of wat ik moet doen en wanneer ik het moet doen?
CB: Je zult waarschijnlijk de eerste keer de weg kwijt raken, en dat is niet erg. Zoals Eerwaarde Pius XII schreef in Mediator Dei, “het belangrijkste element van de goddelijke eredienst moet innerlijk zijn.” Probeer gewoon de gebaren te volgen van de mensen om je heen. Veel kerken die de traditionele mis opdragen, geven een soort hulp aan hen die nieuw zijn in deze vorm; het meest alomtegenwoordige is het “rode boekje”, dat de vaste gebeden in het Latijn en het Engels op tegenoverliggende bladzijden bevat. De tijdeigen gebeden staan meestal op een tussengevoegd papier. U kunt ook uw eigen missaal meebrengen om het te volgen. Veel parochies hebben van tijd tot tijd inleidende lessen, dus kijk in het parochiebulletin. Het is prijzenswaardig om de teksten te volgen, en dat zou je doel op lange termijn moeten zijn, maar sloof je de eerste paar keer niet uit.
Bij gezongen Missen geeft het koor de antwoorden op de gebeden van de priester; op sommige plaatsen geeft de congregatie ook de antwoorden, en dat is aan te bevelen. Bij Laagmissen, echter, reageren alleen de misdienaren op de priester.
AJ: Wacht. Wat is een Laagmis? Is er een Hoogmis?
CB: Wel, de meest volledige vorm van de Mis (met uitzondering van die welke door bisschoppen wordt opgedragen) is een Plechtige Mis. In deze vorm wordt de priester bijgestaan door een diaken en een subdiaken, en zowel de vaste als de tijdeigen gebeden worden gezongen. Er wordt wierook gebruikt en er zijn meestal een aantal misdienaren. De geestelijken wisselen de vredeskus uit en op zondag wordt het ‘Asperges’, een besprenkelingsritueel, gezongen.
Het meest plechtig na de Plechtige Mis is de Missa Cantata, of gezongen Mis. Er is geen diaken of subdiaken, maar zowel de vaste als de tijdeigen gebeden worden gezongen. Er wordt meestal wierook gebruikt, en er is nog steeds een behoorlijk aantal misdienaren. Het Asperges wordt op zondag gezongen. De ervaring is vergelijkbaar met die van een Plechtige Mis; beide worden soms aangeduid als Hoogmis.
Een Laagmis is veel stiller dan een plechtige of gezongen Mis. De vaste en tijdeigen gebeden worden niet gezongen, maar alleen gereciteerd. Er is geen diaken of subdiaken. Er wordt geen wierook gebruikt en er zijn minder misdienaren. Er is geen Asperges.
AJ: Welke Mis – laag of hoog – moet ik het eerst proberen?
CB: Je moet naar een gezongen mis gaan. Dompel je onder in de muziek, en volg zo goed als je kunt, maar concentreer je meer op wat het koor doet, dan op wat de priester doet. Als het koor gregoriaans zingt, kun je zitten en mediteren op de woorden van de psalm en echt de Mis bidden. Het vergt werk om actief deel te nemen aan de Tridentijnse Mis, maar als je er tijd en moeite in steekt, zal het de moeite waard zijn.
AJ: Zal ik heel erg uit de toon vallen, als ik er nog nooit ben geweest?
CB: Ik zou verwachten, dat de mensen meer aandacht aan de Mis zullen besteden dan aan jou. Maar als je niet wilt opvallen, kleed je dan netjes, en doe je best om de mensen om je heen te volgen.
AJ: Moet ik een sluier dragen (voor vrouwen)? Waar kan ik er een vinden?
CB: Niet noodzakelijk. Veel vrouwen kiezen ervoor hun hoofd te bedekken, maar sommigen doen dat niet. Als je dat wilt, zonder zelf een sluier aan te schaffen, zijn er vaak sluiers achterin voor degenen die er geen bij zich hebben. Veils by Lily is een goede plek om een sluier te kopen. Hoeden zijn ook een optie, natuurlijk. En niets houdt je tegen om een sluier te dragen bij de Novus Ordo, nu we het er toch over hebben.
AJ: Wat moet ik meenemen naar de mis?
CB: Een berouwvol en nederig hart, en een open geest. Als je een missaal uit 1962 hebt, neem het dan mee, maar heb niet het gevoel, dat je dat moet in het begin.
AJ: Ik heb nog nooit de Hostie op de tong ontvangen. Is dat de enige manier waarop de priester het uitdeelt tijdens een TLM? Heb je nog tips?
CB: Dat wel. De communie wordt uitgedeeld, terwijl de ontvangers knielen, en ze ontvangen op de tong. Waarschijnlijk is er een lange communiebank, waaraan je allemaal op een rij knielt, of zijn er individuele knielbankjes. Elke plaats is een beetje anders, dus kijk gewoon wat anderen doen, en doe dat na. Als je aan de beurt bent om te ontvangen, kantel dan je hoofd een beetje naar achteren, steek je tong uit, blijf stil zitten, antwoord niet met ‘Amen’ op de priester, en probeer geen oogcontact met hem te maken. Als je je hier echt niet prettig bij voelt, bedenk dan dat de enige persoon die verplicht is de communie te ontvangen, de priester is. Je kunt een spirituele communie doen.
AJ: Is er nog iets, dat ik moet weten, voordat ik voor de eerste keer ga?
CB: Ik denk dat het belangrijk is, om te accepteren, dat je de eerste paar keer de weg kwijt zult raken. De meeste parochies hebben één Missa Cantata op zondag, en verder zullen het laagmissen zijn. De dagelijkse missen zullen laagmis zijn. Het kan goed zijn, om je van tevoren voor te bereiden, door de mis door te lezen, en vooral de specifieke lezingen en gebeden voor de dag waarop je die zult bijwonen. Je kunt dit doen met een papieren versie van een Missaal, of met een site zoals Divinum Officium: voer de datum in die je zult bijwonen, klik op “Sancta Missa”, en de volledige tekst van de Mis van die dag zal verschijnen in parallelle Engelse en Latijnse kolommen.
Als je geïnteresseerd bent en meer wilt weten dan in een vraag en antwoord kan worden geboden, raad ik je aan een exemplaar van Nothing Superfluous op de kop te tikken, een onderzoek van de TLM door mijn vroegere pastoor, pater James Jackson.
Bron: The Traditional Latin Mass: A first-timer’s guide (catholicnewsagency.com)
Wilt u meer lezen over bijvoorbeeld de ‘motu proprio‘ van deze Paus, Klik dan hier, of gebruik één van de ‘tags’ boven aan deze post.
Keywoorden: | Autumn Jones | Carl Bunderson | Liturgie | Motu Proprio | Traditionele Latijnse mis | Traditionele mis | Traditionis custodes |
210809 [XLS000] 220329 views 580 | 220809 1037 |
