Het hoofd van het Dicasterium voor de Geloofsleer suggereerde dat sommige Duitse katholieken misschien de gezichtspunten van katholieken in andere delen van de wereld omtrent vraagstukken met betrekking tot seksualiteit niet kunnen waarderen en zei dat hij binnenkort naar Duitsland zal reizen.
Jonathan Liedl; Vaticaan; 3 januari 2024
Temidden van grote verwarring over de recente richtlijnen van het Vaticaan over zegeningen voor homoparen, heeft de architect van het document uitgehaald naar degenen die de meest liberale interpretatie voorstaan: katholieke leiders in Duitsland.
Kardinaal Victor Manuel Fernández, prefect van het Vaticaanse Dicasterium voor de Geloofsleer (DDF) en al lange tijd theologisch adviseur van paus Franciscus, beschreef Fiducia Supplicans als een “duidelijk antwoord” op Duitse plannen om liturgische zegeningen voor paren van hetzelfde geslacht te formaliseren, een stap die expliciet verboden wordt door de leidraad van 18 december.
“Het is niet het antwoord dat mensen in twee of drie landen graag zouden willen horen,” zei Fernández over Fiducia Supplicans in een interview op 3 januari met de Duitse katholieke krant Die Tagespost. “Het is eerder een pastoraal antwoord dat iedereen zou kunnen accepteren, zij het met moeite.”
De leidraad van het Vaticaan stelt de mogelijkheid voor van “spontane zegeningen” voor koppels van hetzelfde geslacht en mensen in “irreguliere relaties”, maar “zonder hun status officieel te valideren of op welke manier dan ook de eeuwige leer van de Kerk over het huwelijk te veranderen”. Om verwarring te voorkomen verbiedt Fiducia Supplicans het promoten van geformaliseerde zegeningen en het gebruik van kleding of symbolen die de indruk kunnen wekken van een huwelijkszegen.
Leden van de controversiële Duitse Synodale Weg, een samenwerking tussen de Duitse bisschoppenconferentie (DBK) en een machtige lekenlobby (ZdK), keurden tijdens een bijeenkomst in Frankfurt in maart 2023 met een overweldigende meerderheid de ontwikkeling goed van geformaliseerde rituele teksten voor zegeningen voor paren van hetzelfde geslacht.
Sindsdien hebben verschillende Duitse bisschoppen groen licht gegeven voor openbare zegeningen van paren van hetzelfde geslacht in hun bisdommen. En na de publicatie van Fiducia Supplicans zei Birgit Mock, vicevoorzitter van de ZdK, dat de kerk in Duitsland haar plannen om een formele tekst voor zegeningen voor paren van hetzelfde geslacht te ontwikkelen niet zou schrappen, ondanks het verbod in de leidraad.
Kardinaal Fernández suggereerde dat sommige Duitse katholieken misschien de gezichtspunten van katholieken in andere delen van de wereld omtrent vraagstukken met betrekking tot seksualiteit niet kunnen waarderen.
“Luisterend naar sommige overwegingen die gemaakt zijn in de context van het Duitse Synodale Pad, lijkt het er soms op dat een deel van de wereld zich in het bijzonder ‘verlicht’ voelt om wel te begrijpen wat andere arme stakkers niet kunnen bevatten omdat ze gesloten of middeleeuws zijn, en vervolgens gelooft dit ‘verlichte’ deel op naïeve wijze dat dankzij haar de hele universele Kerk hervormd wordt en bevrijd van de oude denktrant,” vertelde kardinaal Fernández aan Die Tagespost.
Op dezelfde manier suggereerde het hoofd van de DDF dat sommige Duitse katholieke leiders de inspanningen van paus Franciscus om de kerkelijke eenheid te bewaren niet waarderen.
“Sommige Duitse bisschoppen lijken niet te begrijpen dat een liberale of verlichte paus deze gemeenschap tussen Duitsers, Afrikanen, Aziaten, Latijns-Amerikanen, Russen, enzovoort niet zou kunnen garanderen,” zei kardinaal Fernández. “Een ‘pastorale’ paus daarentegen is hier wel toe in staat,” omdat hij de leer van de Kerk bewaart en tegelijkertijd toestaat “om in dialoog te treden met het concrete, vaak zo verwonde leven van de gelovigen.”
Kardinaal Fernández trok ook rechtstreeks de basis van de Synodale Weg in twijfel onder de pogingen het kerkelijke onderricht en de kerkelijke praktijk met betrekking tot seksualiteit en bestuur radicaal te veranderen, namelijk, de noodzaak om de systemische oorzaken van de crisis rond seksueel misbruik aan te pakken.
“Om te geloven dat in één deel van de wereld de crisis die werd veroorzaakt door seksueel misbruik kan worden opgelost door middel van beslissingen die in strijd zijn met de leer van de universele Kerk is, naar mijn mening, zelfs niet in verstandelijk opzicht gerechtvaardigd,” zei kardinaal Fernández, waarbij hij opmerkte dat “sommige niet-katholieke christelijke gemeenschappen” met verschillende opvattingen over seksualiteit en autoriteit ook geplaagd worden door problemen met betrekking tot seksueel misbruik.
De publicatie van Fiducia Supplicans is gekenmerkt door wijdverspreide verwarring en tegenstrijdige interpretaties, waarbij bisschoppen in landen in Afrika en Oost-Europa de voorgestelde zegeningen in hun rechtsgebied verbieden, terwijl prelaten in landen als Duitsland het document hebben gekarakteriseerd als een bevestiging van hun streven naar verandering.
Het interview van woensdag was niet de eerste gelegenheid waarbij kardinaal Fernández de impact van Fiducia Supplicans aankaartte, inclusief de betekenis ervan voor de katholieke kerk in Duitsland.
In een interview op 23 december zei hij tegen The Pillar dat het promoten door sommige bisschoppen van rituele zegeningen voor irreguliere stellen “ontoelaatbaar” is en dat “ze hun voorstel in dat opzicht moeten herformuleren.”
De Argentijn zei ook dat hij “een reis naar Duitsland aan het inplannen is om enkele gesprekken te voeren die ik belangrijk acht.”
In het interview met Die Tagespost besprak de kardinaal ook de lopende dialogen van het Vaticaan met vertegenwoordigers van de DBK. Er hebben er al twee plaatsgevonden en de volgende zal deze maand in Rome plaatsvinden.
Kardinaal Fernández bevestigde opnieuw dat discussie over veranderingen in de leer van de Kerk over seksualiteit en wijdingen die alleen voor mannen bestemd zijn, niet aan de orde zal komen in verdere bijeenkomsten, iets wat al eerder aan de DBK was meegedeeld in een brief van kardinaal Pietro Parolin, de staatssecretaris van het Vaticaan. Het hoofd van de DDF suggereerde echter dat “de deur open blijft” om te bespreken hoe wel te hervormen aspecten van de betrokken kwesties “kunnen worden uitgediept” en mogelijk kunnen leiden tot “een pastorale ontwikkeling” vergelijkbaar met Fiducia Supplicans.
De kardinaal ging ook in op de voortdurende voorbereidingen van de Duitse kerkleiding om een bestuurlijke “synodale raad” van bisschoppen en leken op te richten – wat door de hogere leiding van het Vaticaan werd verboden in een brief van januari 2023 die expliciet werd goedgekeurd door paus Franciscus.
De synodale commissie die de basis legt voor de synodale raad hield haar eerste vergadering op 10 en 11 november, hoewel deze werd geboycot door vier Duitse ordinarissen, terwijl nog eens vier niet in staat waren om aanwezig te zijn vanwege agendaconflicten. De DBK zal tijdens de plenaire vergadering in Augsburg in februari stemmen over de goedkeuring van de statuten van de commissie. Kardinaal Fernández legde de nadruk op het oefenen van geduld in zijn interview met Die Tagespost.
De voorwaarde voor het voortzetten van de dialoog tussen het Vaticaan en de DBK, zei hij, is dat “we niet doorgaan met het nemen van beslissingen die pas tijdens verdere bijeenkomsten worden besproken.”
“We moeten onthouden dat ‘tijd meer waard is dan ruimte’,” zei hij, verwijzend naar Evangelii Gaudium, de apostolische exhortatie van paus Franciscus uit 2013 die kardinaal Fernández vermoedelijk als ghostwriter heeft geschreven. “Dus laten we rustig blijven en nadenken over het grotere geheel.”
Jonathan Liedl
Jonathan Liedl is senior redacteur voor het Register. Zijn achtergrond omvat werk voor katholieke staatsconferenties, drie jaar seminarieopleiding en bijles geven aan een christelijk studiecentrum aan een universiteit. Liedl heeft een B.A. in politieke wetenschappen en Arabische studies (Univ. of Notre Dame), een M.A. in katholieke studies (Univ. of St. Thomas), en is momenteel bezig met de afronding van een M.A. in theologie aan het Saint Paul Seminary. Hij woont in Minnesota’s Twin Cities. Volg hem op Twitter op @JLLiedl.
Vertaling: EWTN Lage Landen (AV)
