Door Hannah Brockhaus Rome Newsroom, 19 mei 2023 / 14:18 uur
De waarheid over de menselijke persoon en seksualiteit verandert niet, ook al verheerlijkt de heersende ideologie “vrijheid zonder relatie tot de waarheid“, zei het leerstellig hoofd van het Vaticaan vrijdag op een conferentie.
Kardinaal Luis Ladaria Ferrer SJ, prefect van het Dicasterium voor de Geloofsleer, sprak de openingswoorden op een congres van 19-20 mei over Humanae Vitae, de historische encycliek van de heilige Paulus VI uit 1968.
“De waarheid die in de mensheid tot uitdrukking komt, verandert niet; sterker nog, in het licht van nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen wordt haar leer actueler,” zei Ladaria. Het zet ons ertoe aan na te denken over de apostolische exhortatie Amoris Laetitia (“De vreugde van de liefde”) van paus Franciscus om de boodschap van de encycliek van Paulus VI opnieuw te ontdekken, zei hij.
“De encycliek Humanae Vitae behandelde kwesties met betrekking tot seksualiteit, liefde en leven, die nauw met elkaar verbonden zijn,” zei de kardinaal. “Dit zijn kwesties die alle mensen in elk tijdperk aangaan. Daarom blijft zijn boodschap vandaag de dag relevant. Paus Benedictus XVI verwoordde het in deze woorden: “Wat gisteren waar was, blijft vandaag waar.”
De internationale conferentie “Humanae Vitae: De stoutmoedigheid van een encycliek over seksualiteit en voortplanting” werd georganiseerd door de Internationale Leerstoel voor Bio-ethiek van Jérôme Lejeune. Ze werd gehouden in het Patristisch Instituut Augustinianum, een klein conferentiecentrum in de buurt van het Vaticaan.
Ladaria’s openingswoorden gaven een overzicht van de antropologie van de mens zoals gepresenteerd in Humanae Vitae, waarbij hij deze contrasteerde met de heersende antropologieën in de huidige westerse samenleving.
“De encycliek,” zei hij, “baseert haar leer op de waarheid van de echtelijke geslachtsgemeenschap, de onlosmakelijke band die God heeft gewild -en die de mens niet op eigen initiatief kan verbreken- tussen de twee betekenissen van de echtelijke geslachtsdaad.”
“Als de mens in staat is zowel de eenheidsvormende als de procreatieve betekenis van de echtelijke daad te herkennen en te interpreteren, zal hij zijn eigen bestaan op de juiste wijze voltooien en tot wasdom doen komen.”
Zoals de stem van de Kerk, zei hij, “zijn ook wij te midden van onze wereld geroepen om een teken van tegenspraak te zijn, en met eenheid en standvastigheid de waarheid van het menselijke wezen, van de liefde, van de seksualiteit en van het leven te verkondigen.”
De kardinaal legde uit dat het verwerpen van de leer van Humanae Vitae niet alleen een verwerping is van de immoraliteit van anticonceptie, maar ook een aanvaarding van een “dualistische antropologie die in de natuur een bedreiging ziet voor de vrijheid en die meent dat door manipulatie van het lichaam de voorwaarden voor waarheid van de echtelijke geslachtsdaad kunnen worden veranderd”.
“Voor de encycliek staat natuur niet op gespannen voet met vrijheid, maar geeft zij vrijheid de betekenissen die de waarheid van de daad van echtelijke liefde mogelijk maken en de volledige verwezenlijking ervan,” zei hij.
De scheiding tussen seks en voortplanting heeft, vervolgde hij, zowel de menselijke seksualiteit triviaal gemaakt, als het maatschappelijk begrip van seksuele identiteit en wat seksuele relaties zijn veranderd, waardoor een onvermogen is ontstaan om de morele verschillen te onderkennen tussen de seksuele vereniging van een man en een vrouw en seks tussen twee mannen of twee vrouwen.
De kardinaal zei dat het idee dat “mijn lichaam mij toebehoort” een instrumentalisering en materialisering van het lichaam weerspiegelt, waardoor het een te manipuleren object wordt.
Hij noemde dit een “reïficatie” (vert.: ‘tot ding maken’) van het lichaam en zei dat dit heeft geleid tot een afname van geboorten en een toename van abortussen.
Het leven is maakbaar geworden, waardoor het niet langer wordt gezien als een geschenk maar als een product, gewaardeerd in termen van nut, zei hij. “Kwaliteit van leven wordt zo een onderscheidend concept tussen levens die het waard zijn geleefd te worden en levens die het niet waard zijn geleefd te worden.”
De manipulatie van het lichaam is ook aanwezig in de genderideologie en het transhumanisme, die “beide uitgaan van de vooronderstelling dat er geen waarheid is die het in de praktijk ten uitvoer brengen van hun ideologische aannames kan begrenzen,” zei Ladaria.
De kardinaal benadrukte dat deze “anticonceptieve antropologie” die aanwezig is in de genderideologie opnieuw vrijheid tegenover natuur plaatst.
“Deze verheerlijking van vrijheid zonder relatie tot waarheid maakt dat beide ideologieën verlangen en wil presenteren als de ultieme waarborgen voor menselijke beslissingen,” zei hij. “Daarom is de voortzetting van de zin ‘mijn lichaam is van mij, ik doe ermee wat ik wil’ het tot uitdrukking brengen van alleen verlangen als garantieverlener voor morele beslissingen. Maar het is juist het menselijk lichaam zelf dat zich voordoet als een obstakel, als een grens voor de verwezenlijking van verlangen.”
Iemands “persoonlijke identiteit is nu gebaseerd op zijn seksuele gerichtheid, d.w.z. zonder verbinding met zijn eigen lichaam en zonder relatie met het lichaam van de ander, zonder relatie met het andere geslacht,” vervolgde Ladaria. “Het is een antropologie die de roeping tot liefde heeft gescheiden van de roeping tot vruchtbaarheid.”
Humanae Vitae daarentegen “stelt een antropologie van de hele persoon voor, een antropologie die in staat is vrijheid met natuur te verenigen,” zei hij.
“De mens is werkelijk zichzelf, als lichaam en ziel een intieme eenheid vormen.”
Sprekers op het Humanae Vitae-congres waren artsen, theologen, academici en priesters uit de hele wereld. Ook katholieke echtparen gaven getuigenissen over de vreugdevolle aspecten en de uitdagingen van gehuwde liefde en openheid voor het leven.
Presentaties werden onder meer gegeven door de Amerikaanse moraaltheologe Pia de Solenni; de voorzitter van Cultuur van het Leven in Afrika, bioloog Obianuju Ekeocha; en de emeritus voorzitter van het Nationaal Katholiek Centrum voor Bioethiek, John Haas.
Haas is ook gewoon lid van de Pauselijke Academie voor het Leven (PAL). Andere gewone en corresponderende leden van PAL die deelnamen aan de bijeenkomst waren Jean-Marie Le Méné, voorzitter van de Jérôme Lejeune Stichting; Mounir Farag, oprichter en voorzitter van het St. Joseph Instituut voor het Gezin, Bio-ethiek en Pro Vita; Elena Postigo Solana, directeur van het Instituut voor Bio-ethiek aan de Francisco de Vitoria Universiteit van Madrid; en gynaecologe Pilar Vigil Portales.
Hannah Brockhaus is de senior correspondent van Catholic News Agency in Rome. Ze groeide op in Omaha, Nebraska, en heeft een graad in Engels van Truman State University in Missouri.
Vertaling: EWTN Lage Landen (AV)
Wilt u meer lezen of horen over het ‘Geheim van onze identiteit‘? Klik dan hier, of gebruik één van de andere ‘tags’ boven- of onderaan dit artikel.
