REDACTIONEEL ARTIKEL: Hoewel het Vaticaan een ingehouden reactie heeft gegeven, moet paus Franciscus meer doen om mensenrechtenschendingen in Nicaragua te veroordelen, voordat het Ortega-regime het pauselijke stilzwijgen misbruikt om zijn immorele acties te rechtvaardigen.
Hoofdredactie; redactioneel commentaar; 19 augustus 2022
Wanneer moet een wereldwijde religieuze autoriteit haar stem laten horen om de geringsten onder ons te verdedigen? En wanneer is zwijgen, gegrond in gebed, de verstandigste weg?
Het Vaticaan heeft in zijn hele diplomatieke geschiedenis met dergelijke vragen geworsteld.
In de vorige eeuw hebben critici de genuanceerde reactie van paus Pius XII op het streven van Adolf Hitler om het Europese Jodendom uit te roeien, in twijfel getrokken. Meer recentelijk is paus Franciscus ervan beschuldigd de aanvallen van de Chinese regering op de religieuze en politieke vrijheden te negeren, terwijl het Vaticaan een beleid voert dat erop gericht is de verdeelde katholieke gemeenschap van het land te verenigen.
Dichter bij huis hebben mensenrechtenactivisten gewezen op de zwakke reactie van de Heilige Stoel op de gestage uitholling van de democratische normen in Nicaragua, waar president Daniel Ortega en zijn vrouw, vicepresident Rosario Murillo, elke stem die hun beleid en misdadige tactieken aan de kaak stelt, hebben onderdrukt.
Vorige week heeft het Vaticaan formeel gereageerd op de zich snel ontwikkelende gebeurtenissen in Nicaragua – de tweede keer dat het dit publiekelijk heeft gedaan sinds het in maart protesteerde tegen de uitwijzing van de pauselijke nuntius uit het land.
Begin augustus gelastte het regime huisarrest van een uitgesproken bisschop, en de patstelling tussen de Kerk en het regime leek een breekpunt te bereiken. Nicaraguanen die er bij Franciscus op aandrongen om Ortega‘s daden krachtig te veroordelen, vonden echter weinig troost in de stipt neutrale retoriek van de Heilige Stoel, waarin bezorgdheid over de situatie werd geuit maar de noodzaak van “dialoog” werd bevestigd. En dat opvallende gebrek aan verbondenheid roept vragen op over de strategie van het Vaticaan, maar ook over de voorwaarden of het dreigingsniveau dat aan de orde zou moeten zijn wil de paus wel publiekelijk zijn morele autoriteit uitoefenen met een krachtige verdediging van godsdienstvrijheid en andere fundamentele mensenrechten.
De spanningen tussen kerk en staat in het Midden-Amerikaanse land raakten in 2018 verhit, toen Nicaraguanen de straat op gingen om te protesteren tegen veranderingen in het staatspensioenstelsel. De demonstraties lokten een dodelijk overheidsoptreden uit.
Ten minste 328 mensen kwamen om het leven, en nog eens ongeveer 2.000 raakten gewond.
Katholieke leiders en pastores hebben de rechten van gewone burgers verdedigd, wat de regering tot vergeldingsacties heeft aangezet. In de afgelopen vier jaar zijn 190 kerken aangevallen en ontheiligd, zo blijkt uit een nieuw rapport, “Nicaragua: Een vervolgde Kerk? (2018-2022),” samengesteld door advocate Martha Patricia Molina Montenegro, lid van het Pro-Transparancy and Anti-Corruption Observatory.
Het Vaticaan probeerde de daaropvolgende crisis te deëscaleren, en de pauselijke nuntius, de Poolse aartsbisschop Waldemar Sommertag, bemiddelde bij gesprekken tussen de regering Ortega en oppositiegroepen.
Maar die pogingen liepen vast. En in de maanden voor de presidentsverkiezingen van 2021 zette de regering de belangrijkste oppositiekandidaten gevangen, waardoor Ortega’s greep op de macht werd veilig gesteld.
In maart 2022 zette Ortega’s regering de pauselijke nuntius het land uit en dwong hem het land te verlaten, een gewaagde zet die de aandacht trok van toezichthouders op mensenrechten die de gecoördineerde aanvallen op de onafhankelijke media en andere burgerlijke instellingen al hadden gedocumenteerd.
De Amerikaanse Commissie voor Internationale Godsdienstvrijheid wees in haar rapport van 2022 ook op de veroordeling tot 4 jaar cel van een Nicaraguaanse priester “op grond van valse beschuldigingen” en op het nieuwe regeringsbeleid dat de sluiting van “met het katholicisme verbonden organisaties” afdwingt.
In juli voerde Ortega de druk op de Kerk op door de Missionarissen van Liefde van Moeder Teresa het land uit te zetten.
De maand daarop startte de nationale politie een onderzoek naar bisschop Rolando Álvarez van Matagalpa. Bisschop Álvarez, die nu onder huisarrest staat, wordt ervan beschuldigd “gebruik te maken van de communicatiemedia en de sociale media” om “gewelddadige groepen te regelen” die de regering willen destabiliseren.
En katholieke radiostations in het bisdom Matagalpa zijn gesloten, omdat de regering beweert dat ze geen geldige exploitatievergunning hebben – een beschuldiging die bisschop Álvarez ten stelligste bestrijdt.
De schokkende gebeurtenissen hebben de katholieke bisschoppenconferenties in Latijns- en Midden-Amerika ertoe aangezet hun solidariteit te betuigen met de belaagde katholieken in Nicaragua.
Maar bijna twee weken lang zweeg paus Franciscus toen de campagne van de regering tegen de kerk verhevigde. In die periode schreef een groep van 60 NGO’s en burgerlijke verenigingen in Nicaragua een brief aan paus Franciscus waarin zij hem smeekten “ons niet alleen te laten”.
Tenslotte heeft Mgr. Juan Antonio Cruz Serrano, de permanente waarnemer van de Heilige Stoel, tijdens een speciale zitting van de Permanente Raad van de OAS over de crisis in Nicaragua openlijk uiting gegeven aan de “bezorgdheid” van het Vaticaan en zijn bereidheid bevestigd om “samen te werken met” hen die “de dialoog zien als een onmisbaar instrument van de democratie en als waarborg voor een menselijker en broederlijker beschaving”.
In de verklaring van 11 augustus riep de Heilige Stoel “de partijen op wegen te vinden om elkaar te begrijpen, gebaseerd op respect en wederzijds vertrouwen, waarbij bovenal het algemeen welzijn en de vrede worden nagestreefd”.
Sommige media besteedden aandacht aan de interventie van het Vaticaan, maar het had niet veel effect. Voor een deel komt dat doordat de neutrale taal van de Heilige Stoel – mogelijk bedoeld om de Heilige Stoel maximale vrijheid te geven om zijn rol als bemiddelaar tussen de Nicaraguaanse regering en de politieke oppositie op een later tijdstip te hervatten – geen merkbare invloed had op Ortega.
Slechts enkele dagen later maakte de politie een einde aan een grote religieuze processie bij de kathedraal van Managua, waar duizenden mensen een mariaal congres bijwoonden onder de titel “Maria, Moeder van Hoop”. Bezorgdheid over de benarde situatie van bisschop Álvarez inspireerde vele katholieken om samen te komen voor gebed, geestelijke bemoediging en de heilige mis. Maar parochiedelegaties uit andere delen van het land werden door de politie tegengehouden om naar de hoofdstad te reizen voor het congres.
De paus heeft katholieke bisschoppen en priesters aangespoord om naar de geur van hun schapen te ruiken, en het is dan ook moeilijk om de bescheiden opstelling van het Vaticaan ten opzichte van Nicaragua te verklaren. Bronnen met een grondige kennis van de doelstellingen van de Heilige Stoel op het gebied van buitenlands beleid hebben de verklaring van het Vaticaan aan de OAS opgevat als een poging om aan te geven dat het Vaticaan dicht bij het Nicaraguaanse volk staat en om tegelijkertijd provocerende taal te vermijden die door het regime zou kunnen worden gebruikt om nog agressievere aanvallen op de kerk te rechtvaardigen. En sommige mediarapportages beweren, dat het Vaticaan in gesprek zijn met het regime om het lot van bisschop Álvarez te regelen – waarbij het regime aandringt op zijn vertrek uit het land. (Opmerking van de redacteur: Na het schrijven van dit artikel heeft ACI Prensa kunnen bevestigen dat de prelaat door de Nicaraguaanse politie werd gearresteerd en naar een onbekende plaats overgebracht).
Tegelijkertijd suggereerden deskundigen dat de afwezigheid van krachtige pauselijke retoriek een weerspiegeling zou kunnen zijn van Rome’s pessimistische kijk op de toekomst van Nicaragua.
Maar die kosten-batenanalyse is een schrale troost voor de Nicaraguanen die er bij Franciscus op aangedrongen hebben zich namens hen uit te spreken en nu voor de keuze staan het beleid van Ortega te volgen of hun land te ontvluchten voor politiek asiel in het buitenland.
Inderdaad moet Franciscus de schendingen van de mensenrechten in Nicaragua veroordelen, al was het maar omdat het regime zijn stilzwijgen zal aangrijpen om zijn daden te rechtvaardigen en Ortega’s morele status in de wandelgangen van de macht te verstevigen.
Deze zomer legde hulpbisschop Silvio José Báez Ortega van Managua, die in 2019 gedwongen werd tot ballingschap, tijdens een interview met het Register uit dat het regime elke gelegenheid aangrijpt om verdeeldheid en verwarring te zaaien onder de gelovigen in dit diep katholieke land. Hij merkte op dat de regering de naam van Christus aanhaalt en haar beleid in religieuze taal verwoordt om te putten uit de kracht en geloofwaardigheid van het geloof.
Daarom benadrukte bisschop Báez het belang van het aan de kaak stellen van misstanden om de verwarring te verdrijven. En hij maakte een tweede even belangrijk punt: morele helderheid ontmoedigt inschikkelijkheid tegenover onrechtvaardigheid. Het regime, zo waarschuwde hij, “wil dat de mensen dit als het nieuwe normaal gaan beschouwen.”
Naarmate de crisis in Nicaragua zich verdiept, en meer kerkleiders worden gearresteerd, in ballingschap gedwongen of geïntimideerd om te zwijgen, zal de stem van deze trouwe Nicaraguaanse herder, en anderen zoals hij, alleen maar aan kracht winnen. Maar hun profetisch getuigenis kan niet de waarde negeren van een tot uiting brengen van Franciscus’ eigen morele oordeel en zijn nabijheid tot mensen die in de periferie van een wereld vol afleiding leven.
De Heilige Vader heeft, net als zijn voorgangers, vaak de Verklaring van de VN over de Rechten van de Mens onderschreven en er bij zijn wereldwijde publiek op aangedrongen om de onvervreemdbare waardigheid van de mens te erkennen en te bevorderen, te pas en te onpas. Als het gaat om sommige kwesties met speciale aandacht, zoals het aansporen van Europeanen om hun grenzen open te stellen voor migranten die op zoek zijn naar een beter leven, dan heeft Franciscus deze leidraad op een zeer inspirerende manier gevolgd. We hebben datzelfde transformerende getuigenis nu nodig, nu de Nicaraguaanse katholieken en hun herders zich voorbereiden op de komende belegering.
Bron: Nicaragua Needs More| National Catholic Register (ncregister.com)
Keywoorden: | Aartsbisschop Waldemar Sommertag | Christenvervolging | Godsdienstvrijheid | Heilige Stoel | Martha Patricia Molina Montenegro | Menselijke waardigheid | Mensenrechten | Mgr. Juan Antonio Cruz Serrano | Mgr. Rolando Álvarez | Mgr. Silvio José Báez Ortega | Missionarissen van Naastenliefde (van Moeder Teresa) | NCRegister | Nicaragua | Ortega-regime | Paus Franciscus | Vaticaan | Vaticaanse diplomatie |
Wilt u meer lezen van bijvoorbeeld ‘Christenvervolging‘? Klik dan hier, of gebruik een van de andere ‘tags’ bovenaan deze post.
220824 | [XLS000] |
