COMMENTAAR: Aangrijpende herinneringen aan Goede Vrijdag van 16 jaar geleden bevatten een speciale betekenis voor 2 April 2021: het lijden van Christus door de kerk
| 2 April
Sterfdag van H.Johannes Paulus II – 2 April
Toen Johannes Paulus II in 2011 zalig werd verklaard, werd zijn feestdag vastgesteld op 22 oktober – de datum van zijn inaugurele “Wees niet bang!” preek — in plaats van de gebruikelijke sterfdatum, 2 april. Deze sterfdag zou te vaak samenvallen met de Heilige Week of het Paasoctaaf, en dientengevolge niet gevierd kunnen worden.
Dit jaar valt de sterfdag van Johannes Paulus II op Goede Vrijdag, wat ons uitnodigt om de laatste Goede Vrijdag van zijn aardse leven te herdenken.
In 2005 viel Goede Vrijdag op 25 maart, zoals dit ook het geval was in de eerste Goede Week van het leven van Johannes Paulus in 1921. Het viel opnieuw op die datum tijdens het Jaar van Barmhartigheid dat paus Franciscus in 2016 uitriep. Dit gebeurt zelden, maar als het gebeurt, is dat een perfect samenvallen.
De vroege christenen hielden eraan vast dat de eerste Goede Vrijdag op 25 maart viel, dezelfde datum als van de maagdelijke conceptie die wordt gevierd bij de Aankondiging. Daarom valt logischerwijs de feestdag van de Goede Dief op 25 maart, zijn sterfdatum, Goede Vrijdag.
Op Goede Vrijdag 2005 was de wereld Johannes Paulus al meerdere keren gevolgd naar het ziekenhuis en terug. Eind maart was duidelijk dat hij niet terug zou gaan naar het ziekenhuis; hij was thuisgekomen om te sterven.
Goede Vrijdag 2005
Vooral twee herinneringen blijven ons bij van Goede Vrijdag 2005: wat kardinaal Joseph Ratzinger zei bij de Kruisweg (Via Crucis) in het Colosseum en wat Johannes Paulus niet zei, toekijkend vanuit het pauselijke appartement.
Op Goede Vrijdag is het traditie dat de paus de Kruiswegstaties bidt in de duisternis van het nachtelijke Colosseum. Johannes Paulus nodigde meestal meerdere mensen uit om de meditaties samen te stellen. In 2005, misschien voelend dat dit zijn laatste Goede Vrijdag als paus zou zijn, nam hij zijn toevlucht tot zijn meest vertrouwde medewerker. Kardinaal Ratzinger stelde de meditaties samen.
Uiteindelijk was Johannes Paulus te zwak om zelf naar het Colosseum te gaan. Pauselijke biograaf George Weigel tekent de sfeer als volgt:
“De Kruiswegstaties speelden meer dan vijfenzeventig jaar een belangrijke rol in het spirituele leven van Karol Wojtyła. Als jongen had hij een theateruitvoering gezien van de Passie van Christus in Kalwaria Zebrzydowska, het bedevaartsoord in de buurt van zijn geboortestad Wadowice, kort na de dood van zijn moeder.”
“Op Goede Vrijdag 2005, ging paus Johannes Paulus II, met zijn snel achteruitgaande gezondheid, de kerk opnieuw voor in haar tocht met Christus … zij het dit keer op afstand en op een andere wijze.”
“Johannes Paulus kon nauwelijks fluisteren. Maar terwijl kardinaal Ratzinger de plechtige processie door de ruïnes van de oudheid leidde, bad Johannes Paulus II de Via Crucis, terwijl hij de ceremonie in het Colosseum volgde op een televisietoestel dat in de kapel van het pauselijke appartement was geplaatst. Een televisiecamera bij de deur van de kapel toonde aan de wereld het gebed van Johannes Paulus. Gezeten op een stoel omklemde hij een groot kruisbeeld, terwijl hij alle veertien staties bad met de verzamelde gelovigen die de kruisweg liepen in de buurt van het Forum Romanum. Degenen die toekeken bij het Colosseum en via tv, konden alleen de rug van Johannes Paulus zien; zijn gezicht werd nooit getoond. In tegenstelling echter tot wat de pers opperde, verborg hij niet zijn pijn of de verwoestende gevolgen van weken van ziekte. Veeleer deed hij wat hij altijd had gedaan, namelijk niet zeggen: ‘Kijk naar mij’, maar eerder ‘Kijk naar Christus'” (“The End and the Beginning”, pp. 370-371).”
Stem aan het lijden van Christus door de kerk
Terwijl Johannes Paulus in zijn privékapel een stille getuigenis gaf van zijn lijden, gaf kardinaal Ratzinger stem aan het lijden van Christus in het Colosseum.
In de enige Kruisweg- meditatie die ooit een eigen leven heeft verdiend, schreef kardinaal Ratzinger een vlammend oordeel voor de Negende Statie, de derde val van Jezus onder het kruis:
“Moeten we niet ook denken aan hoeveel Christus lijdt in zijn eigen Kerk? Hoe vaak wordt het heilig sacrament van zijn Aanwezigheid ontheiligd, hoe vaak moet hij lege en boosaardige harten binnengaan! Hoe vaak vieren we alleen onszelf, zonder zelfs maar te beseffen dat Hij er is! Hoe vaak wordt zijn Woord verdraaid en misbruikt! Welk een kleingelovigheid gaat schuil achter zoveel theorieën, zoveel loze woorden! Hoeveel vuiligheid is er in de Kerk, en zelfs onder diegenen die, in het priesterschap, volledig Hem zouden moeten toebehoren!
De woorden stegen op uit het Colosseum als één grote, profetische donderslag, een verwoestende aanklacht tegen het lijden, dat Christus niet lijdt vóór de Kerk, maar dóór de Kerk! In de 16 jaar daarna zijn we erachter gekomen, dat kardinaal Ratzinger zijn inspanningen ten gehore bracht om de “vuiligheid” uit het priesterschap uit te wassen.
De Goddelijke Komedie van Dante
Misschien werd kardinaal Ratzinger geïnspireerd om te spreken zoals hij deed door Dante. Een zo geleerd man als de kardinaal wist dat Dante zijn Goddelijke Komedie zich in de loop van een week liet afspelen. Ze begint op Witte Donderdag op de drempel van de hel en sluit een week later af in de hemel tijdens het Paasoctaaf. Dante liet zijn reis door het Inferno plaatsvinden op Goede Vrijdag, 25 maart, ook al viel in het jaar 1300 Goede Vrijdag niet op die datum.
Dante koos dat omdat het zo passend was. Toen Italië vorig jaar een “Dante Dag” uitriep ter gelegenheid van de 700e verjaardag van de publicatie van de Goddelijke Komedie, koos ze voor 25 maart.
Dante schroomt niet om de spot te drijven met degenen die hun geestelijk ambt verraden, zonder de hoogste prelaten te ontzien. In het Paradiso verschijnt Sint-Petrus zelf en begint een vurig betoog tegen paus Bonifatius VIII. Als de negende statie van kardinaal Ratzinger een precedent had, dan was dat Dante’s Goddelijke Komedie, 705 jaar eerder op dezelfde dag uitgevoerd.
Op Goede Vrijdag begint de noveen van de Goddelijke Barmhartigheid. In 2005 zou paus Johannes Paulus hiermee beginnen op die dramatische 25 maart, en bij de voltooiing ervan zou hij in de hemel zijn. Terwijl zijn dood dankbaar wordt herinnerd op Goede Vrijdag van dit jaar, het zevenhonderdste jubileumjaar van Dante’s dood, is het troostend zich te herinneren dat de dichterlijke Dante ook de reis naar de hemel maakte in die tijd, op dezelfde dagen.
Father Raymond J. de Souza
Over Pater Raymond J. de Souza: Pater Raymond J. de Souza is de oprichter en redacteur van Convivium magazine.
Keywoorden – ‘Tags’: 2 April | Dante | Dood | George Weigel | Goede Vrijdag | Goddelijke Komedie | Goede Vrijdag 2005 | H. paus Johannes Paulus II | Kardinaal Joseph Ratzinger | Karol Wojtyla | Kruisweg meditatie | Lijden van Christus | Misbruikcrisis in de kerk | Paus Benedictus XVI | Paus Bonifatius VIII | Priesterschap | Priesterschap van Christus | Stille week |
210411 | [XLS000] 220308 Posts 239 | 220403 Posts 264 | 230104 651 |
