Vrouwelijke diakens, seksueel misbruik en genderidentiteit: wat heeft de Synode over Synodaliteit besloten? @NCRegister @HannahBrockhaus
Het 42 pagina’s tellende rapport, gepubliceerd in het Italiaans op 28 oktober, verdeelt de onderwerpen in ‘convergenties’, ‘zaken ter overweging’ en ‘voorstellen’.
Door Hannah Brockhaus; Vaticaan; 28 oktober 2023
VATICAANSTAD – De Synode over Synodaliteit, de een maand durende vergadering die door paus Franciscus bijeengeroepen werd in het Vaticaan, heeft haar slotdocument vrijgegeven met daarin de bespreking van verschillende hete hangijzers die zij “controversieel” noemt: het idee van vrouwelijke diakens, optioneel priestercelibaat en de begeleiding van mensen die worstelen met hun gender of seksuele identiteit.
Het 42 pagina’s tellende rapport, gepubliceerd in het Italiaans op 28 oktober, verdeelt de onderwerpen in “convergenties”, “zaken ter overweging” en “voorstellen”.
Onder de voorstellen van de synode, die van 4 tot 29 oktober in het Vaticaan werd gehouden, was er het verzoek om verder theologisch onderzoek te doen naar de mogelijkheid van vrouwelijke diakens, en om de resultaten van zo’n onderzoek mee te delen op de volgende zitting van de Synode over Synodaliteit, die in oktober 2024 wordt gehouden.
Voor het eerst namen in een bisschoppensynode leken, waaronder vrouwen, deel aan de stemming over het slotdocument.
Het document erkende ook dat er onder de leden van de Synode verschillende meningen bestonden over de mogelijkheid van een vrouwelijk diaconaat.
Het gaf aan, dat mensen die zich buitengesloten voelen vanwege hun seksualiteit of genderidentiteit begeleiding willen en dat de Kerk hun waardigheid verdedigt.
Tijdens de bijeenkomst van de 16e Gewone Vergadering van de Bisschoppensynode kwamen honderden afgevaardigden en andere deelnemers bijeen om te discussiëren over onderwerpen en persoonlijke ervaringen in de Kerk, allemaal met het doel om een meer synodale Kerk te worden. Het “synthesedocument” werd vrijgegeven aan het einde van de een maand durende bijeenkomst.
Het rapport werd in de vroege avond van 28 oktober paragraaf voor paragraaf in stemming gebracht door de afgevaardigden van de Synode. Hoewel alle paragrafen enkele tegenstemmen kregen, werd de tweederde meerderheid die nodig was om het gedeelte in de definitieve tekst op te nemen bij elke stemming ruim gehaald.
Het gedeelte van het rapport over de noodzaak om verder onderzoek te doen naar vrouwelijke diakenen ondervond de meeste tegenstand – 69 mensen stemden tegen opname in het document, terwijl 277 stemmen vóór waren.
Vrouwenparticipatie
Naast de vraag om verder theologisch onderzoek naar het permanente diaconaat en de mogelijkheid van toegang tot het ambt door vrouwen, stelde het synoderapport voor om in liturgische en andere kerkelijke teksten taal op te nemen die meer rekening houdt met vrouwen en hun ervaringen.
Er werd gevraagd of er nieuwe bedieningen voor vrouwen nodig zijn, of dat het voldoende is om meer ruimte te creëren voor vrouwen in bestaand dienstwerk. Er werd ook voorgesteld dat vrouwen met de juiste opleiding rechters mogen zijn in kerkelijke processen.
Genderidentiteit
Volgens het rapport was een punt van “convergentie” in de vergadering dat “sommige kwesties, zoals die met betrekking tot genderidentiteit en seksuele geaardheid, het levenseinde, moeilijke huwelijkssituaties en ethische kwesties met betrekking tot kunstmatige intelligentie, controversieel zijn, niet alleen in de samenleving maar ook in de Kerk, omdat ze nieuwe vragen oproepen.”
Het gaf aan dat antropologische categorieën niet altijd voldoen om de complexiteit van elementen te dekken “die voortkomen uit ervaring of kennis in de wetenschappen …” en de Kerk moet hierover nadenken en aan werken “zonder toe te geven aan simplificerende oordelen die mensen en het Lichaam van de Kerk kwetsen.
“De leer van de Kerk kan “vertaald worden in passende pastorale initiatieven”, vervolgde het rapport, en merkte op dat zelfs waar “verdere verduidelijking nodig is”, we het voorbeeld van Jezus moeten volgen.
Mensen die zich gemarginaliseerd of uitgesloten voelen van de Kerk vanwege hun “huwelijkse staat, identiteit en seksualiteit”, aldus het document, “vragen erom gehoord en begeleid te worden, en dat hun waardigheid verdedigd wordt.”
Zij die zich gekwetst of verwaarloosd voelen door de Kerk verlangen naar een plaats waar ze zich gehoord en gerespecteerd voelen zonder angst voor veroordeling, zei het document, eraan toevoegend dat “luisteren een voorwaarde is om samen te wandelen op zoek naar Gods wil.”
Het document zei ook dat de synodevergadering dicht bij diegenen staat die zich eenzaam voelen omdat ze ervoor gekozen hebben trouw te blijven aan de leer van de Kerk over het huwelijk en seksuele ethiek, en dat christenen zouden moeten luisteren naar diegenen die zich hierop toegelegd hebben en hen zou moeten begeleiden.
Seksueel misbruik
Over seksueel misbruik zegt het rapport dat de kerk met speciale aandacht moet luisteren naar slachtoffers van seksueel, spiritueel, economisch, institutioneel, machts- en gewetensmisbruik door geestelijken of mensen in de kerk.
“Authentiek luisteren,” zei het rapport, “is een fundamenteel element van de reis naar genezing, berouw, gerechtigheid en verzoening.”
In een openlijke verwijzing naar de zaak van de beschuldigde misbruiker en voormalige jezuïet pater Marko Rupnik, zei het rapport “gevallen van misbruik van verschillende aard tegen gewijde personen en leden van lekenverenigingen, in het bijzonder vrouwen, wijzen op een probleem in de uitoefening van autoriteit en vereisen beslissende en passende acties.
“Het document riep ook op tot “structuren en processen” om toezicht te houden op het gedrag van bisschoppen inzake verschillende kwesties, waaronder waarborgen bieden tegen verschillende vormen van misbruik.
Priesterlijk celibaat
Het rapport stelde de vraag of het nodig is om de discipline van het priesterlijke celibaat te handhaven in de Latijnse ritus van de katholieke kerk en vroeg om de vraag opnieuw op te nemen, waarbij werd opgemerkt dat “verschillende beoordelingen werden geuit” over het onderwerp.
Een ander voorstel over het priesterambt was om “van geval tot geval en per context te bekijken of het gepast is om priesters die het ambt hebben verlaten [tot lekenstand zijn teruggekeerd] op te nemen in een pastorale dienst die hun vorming en ervaring waardeert”.
Hannah Brockhaus is de senior correspondent van Catholic News Agency in Rome. Ze groeide op in Omaha, Nebraska, en heeft een graad in Engels van Truman State University in Missouri.
Vertaling: EWTN Lage Landen (AV)
