COMMENTAAR: Dat oecumenisch patriarch Bartholomeüs van Constantinopel naar Warschau zou reizen om aan de zijde van een katholieke bisschop uit te halen naar de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill, is zeker wel opmerkelijk.
Wereld; 31 maart 2022
De naschokken van de “kerkelijke aardbeving” lieten niet lang op zich wachten.
Op vrijdag wijdde paus Franciscus Oekraïne en Rusland toe aan het Onbevlekt Hart van Maria. Op zondag was de oecumenische patriarch Bartholomeüs van Constantinopel in Warschau.
Wat verbindt de twee gebeurtenissen? Noch de bisschop van Rome, noch de patriarch van het “Nieuwe Rome” – Constantinopel – houden nog langer rekening met mogelijke bezwaren van Moskou, dat zichzelf het “Derde Rome” noemt.
De timing en wijze van de toewijding van Oekraïne en Rusland door de Heilige Vader waren mogelijk omdat de Russisch-orthodoxe gevoeligheden niet langer worden gerespecteerd. Patriarch Kirill van Moskou heeft, door zijn zegen te geven aan de Russische aanvalsoorlog tegen orthodoxe en Slavische medeburgers in Oekraïne, alle geloofwaardigheid als kerkelijke figuur en oecumenische partner verloren.
Bartholomeüs had de angel al gevoeld van Kirill’s cultus van pseudo-tsaristisch, quasi-sovjetimperialisme. Toen Bartholomeüs, in 2018, als eerste onder de orthodoxe patriarchen autonoom van Moskou een orthodoxe patriarch Filaret van Kiev erkende, verbrak Kirill de communie met Bartholomeüs en verklaarde hem in schisma. Bartholomeüs hield voet bij stuk, maar waakte ervoor de spanningen in de gebroken orthodoxe gemeenschap verder aan te wakkeren.
Niet meer. Bartholomeüs reisde naar het meest katholieke land van Europa om solidair te zijn met de 2,3 miljoen vluchtelingen uit Oekraïne in Polen, van wie de meesten orthodox zijn, en hen te zegenen. Hij kwam op uitnodiging van de katholieken, om hen te prijzen voor hun hulp aan orthodoxe christenen die worden aangevallen door Rusland, een ander orthodox land.
In een werkelijk opmerkelijke toespraak in het presidentieel paleis in Warschau, legde Bartholomeüs de buitengewone omstandigheden van zijn bezoek uit.
“Mijn exclusieve focus deze dagen is om in solidariteit en gebed achter de miljoenen vluchtelingen te staan die met geweld ontheemd zijn geraakt door de voortdurende onrechtvaardige en niet te rechtvaardigen agressie, evenals door het afschuwelijke en met veel kosten gepaard gaande geweld veroorzaakt door Rusland richting hun soevereine thuisland Oekraïne,” zei de patriarch tegen de Poolse president Andrzej Duda.
“Ik ben hier om een aantal van de vele vluchtelingen te ontmoeten en om hen aan te moedigen die de ultieme christelijke deugd van liefde voor hun naaste en liefdadigheid ten toon spreiden voor elke vreemdeling, in wie wij geroepen zijn Christus zelf waar te nemen en te verwelkomen.”
Dat zei hij als medechristen. Daarna sprak hij als de leider van de wereldwijde orthodoxie:
Wat ik allereerst wil benadrukken, mijnheer de president, is mijn persoonlijke dankbaarheid – maar vooral de waardering van de orthodoxe gelovigen, en in feite de bewondering van ieder fatsoenlijk mens – voor de vrijgevige en medelevende gastvrijheid van uw historische en prachtige natie voor hen die gedwongen waren Oekraïne te ontvluchten.
Ik kan u verzekeren dat de hele wereld heeft toegekeken hoe Polen – en andere omringende naties binnen dit gezegende continent – letterlijk de grenzen van haar land en de diepten van haar hart heeft geopend om vrouwen en kinderen, bejaarden en niet-begeleide minderjarigen, en zelfs huisdieren op te vangen en te troosten. U hebt uw gevluchte buren niet alleen in tenten en kampen ondergebracht; u hebt hen ook omhelsd in uw woonplaatsen en huiskamers.
Dat een oecumenische patriarch, sprekend uit naam van “ieder fatsoenlijk mens”, de kant zou kiezen van Polen – de Latijnse Slaven – en Oekraïne – de Byzantijnse Slaven – tegen Rusland, zou zelfs een paar maanden geleden nog ondenkbaar zijn geweest.
Alsof dat nog niet genoeg was, vervolgde Bartholomeüs zijn bezoek op maandag aan Duda met een bezoek op dinsdag aan de residentie van kardinaal Kazimierz Nycz van Warschau, waar hij een ontmoeting had en samen bad met aartsbisschop Stanisław Gądecki, voorzitter van Polen’s katholieke bisschoppenconferentie.
Nadat aartsbisschop Gądecki de Russische aanvallen had gekarakteriseerd als hebbende “de kenmerken van genocide“, beschuldigde hij vervolgens Rusland, in aanwezigheid van Bartholomeüs, op niet zo subtiele wijze van het plegen van geestelijke broedermoord.
“In deze oorlog bestrijden twee christelijke Slavische naties elkaar, en toch hebben ze dezelfde doopvont: het doopsel van St. Vladimir de Grote, prins van Kiev, die het in 988 ontving van Constantinopel, de hoofdstad van het christelijke oosten,” zei aartsbisschop Gądecki. De Poolse prelaat merkte verder op, dat hij persoonlijk aan Kirill schreef, met de vraag of het “geoorloofd was om de wieg van het christendom op Slavische bodem te vernietigen, de plaats waar de Rus’ werd gedoopt”.
Dat Bartholomeüs vaak naar Rome komt om met de Heilige Vader te bidden voor eenheid en om gemeenschappelijke projecten te bevorderen is niet langer opmerkelijk. Dat hij naar Warschau zou reizen om aan de zijde van een katholieke bisschop uit te halen naar de Russische patriarch van Moskou, is zeker wel opmerkelijk.
De tektonische platen zijn verschoven; de naschokken zijn ernstig. En er zullen er nog meer volgen.
Keywoorden: Aartsbisschop Stanisław Gądecki | Consecratie van Rusland en Oekraïne aan het onbevlekt hart van Maria | Father Raymond J. de Souza | Genocide | Invasie van Rusland in Oekraïne | Kardinaal Kazimierz Nycz | NCRegister | Oecumenisch Patriarch van Constantinopel Bartholomeüs | Oekraïne | Orthodoxe Patriarch Filaret van Kiev | Patriarch Kirill | Paus Franciscus |
Father Raymond J. de Souza
Over Pater Raymond J. de Souza: Pater Raymond J. de Souza is de oprichter en redacteur van Convivium magazine.
Bron: Further Fissures in Orthodox Communion Emerge| National Catholic Register (ncregister.com)
