Aan het einde van de veertigdagentijd, en vlak voor Pasen, neemt de katholieke kerk het “Heilig Triduüm” in acht. Veel katholieken hebben vragen over wat er gebeurt tijdens het Triduüm, en hoe ze deze tijd moeten naleven.
Heeft u vragen over het Triduüm? CNA voorziet u van antwoorden:
Door JD Flynn Denver, Colo, 17 apr 2019
Wat is het Triduüm?
Het triduüm is een periode die begint op Witte Donderdag, en eindigt bij de afsluiting van Paaszondag.
Het omvat de avond van Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag, en Paaszondag.
De term “triduüm” betekent “drie dagen”, en verwijst naar elke driedaagse viering. Technisch gezien staat het triduüm in de Goede Week bekend als het “Paschal Triduüm”.
Het woord Paschal, dat wordt gebruikt om Pasen aan te duiden, komt van het Griekse woord “pascha”, dat van het Hebreeuwse woord “pesach” komt, dat Passover (red.: voorbijgaan zonder aan te raken) betekent. Jezus’ passie, dood en verrijzenis, die theologisch verbonden is met het Pesach-feest, wordt het Paasmysterie genoemd.
Ok, dus wat gebeurt er op Witte Donderdag?
Op de avond van Witte Donderdag viert de Kerk de Mis van het Avondmaal, die de Pesach-maaltijd van Christus met zijn apostelen gedenkt, de nacht voordat hij stierf. De mis van het Laatste Avondmaal van de Heer gedenkt vooral de instelling van de Eucharistie – de sacramentele gave aan de Kerk van Christus’ Lichaam en Bloed, gegeven in de gedaanteverandering van brood en wijn.
Vaak wast de priester in de mis van het Laatste Avondmaal de voeten van sommige leden van de parochie, als herinnering aan de voetwassing door Christus bij het Laatste Avondmaal. “Als ik dus, de meester en leraar, uw voeten heb gewassen, moet u ook elkaars voeten wassen. Ik heb u een voorbeeld gegeven om na te volgen, zodat zoals ik voor u gedaan heb, u ook moet doen”, vertelde Christus aan zijn apostelen.
Waarom wordt het “Maundy Donderdag” genoemd?
Heilige Donderdag wordt soms “Maundy Donderdag” genoemd. Het woord “maundy” (red.: witachtig) komt van het Latijnse woord “mandatum,” wat mandaat betekent.
Op Witte Donderdag gaf Christus ons een mandaat: “Ik geef u een nieuw gebod: hebt elkander lief. Zoals Ik u heb liefgehad, zo moet ook gij elkander liefhebben.”
Is Witte Donderdag een verplichte feestdag?
Nee. En het kan zijn dat mensen de mis van het Laatste Avondmaal niet kunnen bijwonen om verschillende redenen: hun familie of werkrooster, of gezondheid. Maar het is een mooie mis. Je moet gaan als je kunt!
Is er weer een mis op Goede Vrijdag?
Neen. Er is geen mis op Goede Vrijdag.
In feite, wordt na de mis op Witte Donderdag, het altaar ontdaan van zijn kleed. Kruisen worden uit de kerk verwijderd of bedekt. Er branden geen kaarsen in de kerk.
Het Heilig Sacrament wordt niet neergelegd in het tabernakel van de kerk, maar in een andere kleine kapel.
Op Goede Vrijdag zijn veel symbolen uit de kerk verdwenen. Ze is versierd als een kerk in rouw. En om 15.00 uur biedt de kerk de “Viering van de Passie van de Heer” aan.
Tijdens deze viering wordt de Schrift gelezen die verhaalt over de profetische anticipatie van het lijden van Christus, en het lijdensverhaal zelf. De communie wordt uitgedeeld. Gelovigen worden uitgenodigd om het kruis te vereren, om naar voren te komen en een kruis te kussen of te vereren.
“Aanschouw het hout van het kruis,” verkondigt de priester.
Ik weet dat Goede Vrijdag een plechtige feestdag is, maar wat moeten we de hele dag doen?
Goede Vrijdag is een dag van vasten en onthouding van vlees. U kunt daar hier meer over lezen.
Op Goede Vrijdag moeten gezinnen proberen een stille dag van eenvoud in acht te nemen, naast het bijwonen van de “Viering van het Lijden van de Heer”.
Dat kan betekenen dat je samen de rozenkrans bidt of samen de Schrift leest. Het kan betekenen dat de tv uit blijft, of dat we een wandeling met het gezin maken. Het idee is dat het een dag van bezinning moet zijn, en merkbaar anders dan andere dagen in het jaar.
Als u nog niet bent gaan biechten in de veertigdagentijd, is Goede Vrijdag ook een uitstekende dag om te gaan biechten, en uw gezin mee te nemen.
Ok, dus hoe zit het met Stille Zaterdag. Wat doet men op Stille Zaterdag?
Het hoogtepunt van Stille Zaterdag is de Paasnacht. Maar het is een lange dag, en mensen vragen vaak wat ze met de rest van de dag moeten doen.
Veel gezinnen gebruiken Stille Zaterdag als een dag voor voorjaarsschoonmaak of plantjes poten in de tuin. Sommigen brengen de dag buiten door, en anderen besteden de dag aan de voorbereiding van een paasfeest. Des te beter is het als Stille Zaterdag een dag van gebed is, onderbroken door de rozenkrans of de Schrift.
En vermoedelijk verven sommige mensen paaseieren. Dat moet u ook eens doen!
En de Paaswake?
De Paaswake is een van de mooiste liturgieën op de kalender van de Kerk.
Die is spectaculair, en vol mooie katholieke symboliek.
De nachtwake begint ‘s nachts. Het begint met een vuur, dat gezegend wordt, en waaruit de Paaskaars wordt aangestoken. Tijdens de lezing wordt de hele heilsgeschiedenis verkondigd.
Een prachtige paasverkondiging, het Exsultet (Red. Nederlandse Versie ingevoegd) genaamd, wordt gezongen, meestal door een diaken. (Als het goed gedaan wordt, is dit, naar mijn bescheiden mening, een van de mooiste dingen die de Kerk in een liturgie doet. Ik hou van een goede Exsultet!)
En mannen en vrouwen worden in de Kerk verwelkomd: sommigen worden zowel gedoopt als gevormd, en anderen, die al gedoopt zijn, krijgen alleen het vormsel.
De Paaswake is geweldig. Eerlijke waarschuwing: Het is ook lang. Echt lang. En veel van de lezingen vinden plaats met het licht uit. Sommige ouders besluiten dat het te veel is voor kinderen, terwijl anderen hun kinderen in pyjama meenemen en ze in de kerkbanken laten slapen. Bij de Paaswake is dat heel begrijpelijk. Een blik in het rond door uw plaatselijke parochiekerk doet vermoeden dat kinderen niet de enigen zijn die soms in slaap vallen tijdens de lezingen. Het maakt allemaal deel uit van de ervaring.
Dus, als dat voorbij is, is het Pasen?
Dat is het zeker. Als je naar de Paaswake gaat, moet je de hele nacht opblijven en feesten. Het vieren van de verrijzenis van de Heer is waar het bij Pasen om gaat. Sommige mensen gaan natuurlijk naar de mis op Paaszondag, en brengen de dag door met feestvieren met familie en vrienden.
Eén advies voor het vieren van Pasen: denk aan de armen. De eenzamen. De verstotenen. Als je echt Pasen wilt vieren, nodig dan iemand aan je tafel uit die misschien nergens anders heen kan. Je zult blij zijn dat je het gedaan hebt.
En dan is Pasen voorbij?
Het Triduüm eindigt op de avond van Paaszondag. Maar het “octaaf” van Pasen duurt 8 dagen. En het liturgisch seizoen van Pasen duurt 50 dagen, helemaal tot Pinksteren? Wat betekent dit? Het betekent dat het binnenkort tijd is om de verrijzenis van Christus te vieren. Bereid je er op voor!
J.D.Flynn was van augustus 2017 tot december 2020 hoofdredacteur van Catholic News Agency.
Bron: Questions about Easter, Holy Week, or the ‘Triduum’? Here’s a CNA Explainer | Catholic News Agency
