Waarom christenen (en moslims) naar het Huis van de Maagd Maria in Efeze trekken @NCRegister @ZubairSimonson
Welke rol spelen de heiligen, en vooral Onze Lieve Vrouwe, om moslims dichter bij de Zoon van God te brengen?
Zubair Simonson; Blogs; 9 februari 2023 – Op de Nachtegaalberg, bij de ruïnes van Efeze, staat een oud stenen huis. Dit huis met één verdieping is een heiligdom, genaamd Meryemana Evi, vertaald als “het huis van Moeder Maria” in het Turks. Er wordt algemeen aangenomen dat dit huis de plaats is waar de heilige Johannes de Moeder van God verzorgde tijdens haar laatste jaren op aarde, dat de Tenhemelopneming daar plaatsvond.
Onlangs had ik het voorrecht Turkije te bezoeken.
Turkije is zelf een heel eigenaardig land, cultureel veel te Europees om volledig als Midden-Oosters te worden beschouwd, en veel te Midden-Oosters om als Europees te worden beschouwd, met streken die zich over beide uitstrekken. Tatoeages, die in de Islam als haram (verboden) worden beschouwd, kwamen verrassend vaak voor. De meest voorkomende kleding in de straten van meer conservatieve steden, zoals Konya, laat evenveel aan de verbeelding van mogelijke toeschouwers over als in buurlanden als Iran.
De adhan (Moslim oproep tot gebed) schalt vijf keer per dag door de luidsprekers van de prachtige moskeeën van Istanbul. Bars zijn gemakkelijk te vinden vlak om de hoek of in de straat van een groot aantal van die moskeeën. Populaire bieren zoals Efes (dat heel behoorlijk is) worden er inheems gebrouwen. Raki, dat ik alleen zou aanraden aan iemand die van de smaak van drop houdt, is de nationale drank van Turkije. Alleen al een vluchtige blik op de wetten en de cultuur met betrekking tot drank zegt veel over een moslimland.
Officieel is de Republiek Turkije een seculiere staat die regeert over een bevolking met een moslimmeerderheid. Imams worden er beschouwd als ambtenaren, opgeleid en ingehuurd door het Directoraat voor Religieuze Zaken (de Diyanet genaamd), dat veel doet om potentiële radicalisering van de bevolking tegen te gaan. Mustafa Kemal Ataturk, een militaire held en stichter van de republiek, die nauwelijks als een religieus figuur kan worden beschouwd, heeft in het hele land nog steeds de status van halfgod. En toch nemen actieve leiders van tijd tot tijd hun toevlucht tot maatregelen die de islamitische identiteit bevestigen, zoals het besluit van president Erdogan om de Hagia Sophia in 2020 terug te veranderen in een moskee (Istanbul alleen had al zo’n 3.000 moskeeën!), waarmee hij de grenzen van de seculiere status van de republiek op de proef stelt.
De geschiedenis van het land is zeer indrukwekkend, en ook met een flink aantal roerige episodes. Het christelijke erfgoed van Klein-Azië, waar verschillende apostelen zelf hun voetafdruk hebben achtergelaten, en van Constantinopel, het historische centrum van het oosterse christendom, is zeer verbazingwekkend. Cappadocië, waar vulkanische rotsformaties omhoog reiken als handen die de hemel proberen te grijpen, bevat grotten waarin talloze monniken zich door de eeuwen heen hebben afgezonderd.
Tegenwoordig wonen er nog nauwelijks christelijke monniken, en slechts een kleine symbolische populatie christenen in Turkije. Beleidsmaatregelen van gedwongen repatriëring, bekering, ballingschap en ook bloedbaden, die plaatsvonden in de jaren van de ineenstorting van het Ottomaanse Rijk en het ontstaan van de republiek, heeft de huidige demografische situatie definitief gemaakt. Het christelijk erfgoed van Turkije is tegenwoordig grotendeels het domein van nieuwsgierige archeologen, historici, toeristen en pelgrims.
Zelf behoorde ik twee weken lang tot de toeristen,..
…die een glimp hadden opgevangen van het leven daar. De mensen die ik er ontmoette waren vriendelijk, evenals de zwerfhonden en -katten die zo vriendelijk waren te poseren voor veel van de foto’s die ik maakte. Het zien van zoveel kale hoofden bedekt met bloedrode puntjes, verse haarimplantaten dus, maakte mij duidelijk dat medisch toerisme welig tiert in Istanbul. Maar het belangrijkste was dat op mijn reis een bezoek aan het Huis van de Maagd Maria ingepland stond.
Mijn reisgroep bleef een nacht in Selçuk, het stadje met de ruïnes van de Basiliek van de Heilige Johannes, gebouwd op de traditionele begraafplaats van de apostel zelf. We waren in de ochtenduren in de bus gestapt, en reden naar Meryemana Evi. Onderweg kregen we de instructie om ter plaatse respectvol te zwijgen. Een groot standbeeld van Onze Lieve Vrouwe, gekroond en met open handen, begroette ons bij de ingang.
We stroomden de bus uit en volgden Dilek, onze reisgids, langs het stenen pad dat naar het oude huis leidde. Terwijl we daar voor het huis stonden, elk met een oortje zodat Dilek haar stem niet hoefde te verheffen, vertelde ze ons het zeer vreemde verhaal van de zalige Anne Catherine Emmerich en de vondst van het huis.
Emmerich, een invalide en Duitse non, met stigmata…
…zou aan het begin van de 19e eeuw vele visioenen hebben gehad. Deze visioenen omvatten ook inkijkjes in het leven van de Maagd Maria op aarde. Emmerich beweerde dat de heilige Johannes Onze Lieve Vrouwe had meegenomen naar een huis in de buurt van Efeze, met beschrijvingen die zelfs de topografie van de omgeving omvatten, hoewel ze zelf nooit in Klein-Azië was geweest. Deze vermeende visioenen werden opgeschreven door Clemens Brentano, een man die haar had geïnterviewd, en erover gepubliceerd na Emmerichs dood in 1824. Het Leven van de Heilige Maagd Maria (1852) was een van de gepubliceerde boeken.
In 1881 stelde een Franse priester, die Het leven van de Heilige Maagd Maria had gelezen, de visioenen van Emmerich op de proef. Pater Julien Gouyet vond een huis dat voldeed aan de beschrijvingen en dat duidelijk in verval was, nadat hij het boek als leidraad had gebruikt. De meeste mensen geloofden hem niet. De meeste mensen hebben grote moeite te geloven dat onze wereld zo vreemd kan zijn als hij werkelijk is.
Een decennium later had Dienares van God Marie de Mandat-Grancey,…
… een Franse non, gewerkt in een ziekenhuis in de buurt in de stad Smyrna (nu Izmir). Zij drong er bij twee Lazaristische missionarissen, de paters Eugène Poulin en Henri Jung, op aan haar te helpen datzelfde huis te vinden. Zij deden dat in 1891 en gebruikten hetzelfde boek als Gouyet als gids.
Zuster Marie, afkomstig uit een adellijke familie, zorgde voor de aankoop van het huis. Ze zorgde er ook voor dat de berg waarop het huis stond eveneens werd aangekocht. Voor een katholieke non was dat geen gemakkelijke opgave in het Ottomaanse Rijk, maar ze was praktisch en volhardend. Als stichteres van het Huis van Maria, een positie die haar door de Kerk was gegeven, nam zij de taak op zich om de plek te restaureren en te behouden.
Het Huis van de Maagd Maria staat nog tot op de dag van vandaag onder de hoede van de Kerk. Paus Leo XIII gaf zijn zegen over het huis in 1896, en paus Johannes XXIII verbond er in 1961 plenaire aflaten aan. De pausen Paulus VI (1967), Johannes Paulus II (1979) en Benedictus XVI (2006) hebben er alle drie sindsdien een bezoek gebracht.
Onze Kerk heeft talloze wonderen gedocumenteerd door de eeuwen heen.
Een goed geïnformeerde katholiek raakt gemakkelijk vertrouwd met gevallen van Mariaverschijningen, visioenen, stigmata, exorcismen, niet-ontbindende lichamen en een waslijst aan andere abnormale voorvallen die met onderzoek van de Kerk zijn bevestigd. Wat de meeste indruk op mij maakte toen Dilek vertelde hoe de visioenen van Emmerich leidden tot de ontdekking van het Huis van de Maagd Maria, was de vanzelfsprekende toon waarmee Dilek zelf, een moslima, erover had gesproken.
Haar eigen overtuigd zijn was voldoende om me af te vragen: welke rol spelen de heiligen, en vooral Onze Lieve Vrouwe, om moslims dichter bij de Zoon van God te brengen?
De Moeder van God is de ware Ark, en ook een brug. Ze is zoveel prachtige dingen tegelijk.
Mijn tijd in het huis zelf was vrij kort. Het huis heeft maar drie kamers. De Koningin van de Hemel zou nooit om een paleis hebben gevraagd. Een beeld van Onze Lieve Vrouwe van Lourdes staat boven een altaar in de grootste kamer. Er hangt een sfeer van vrede in de lucht.
Nadat ik het huis had verlaten, maakte ik een kort praatje met een Franciscaner broeder die ik buiten had zien rondhangen, en vertelde hem dat ik zelf een Franciscaan van de Derde Orde was. Dilek hoorde dit. “Wacht, je bent een priester?” vroeg ze me.
Ik grijnsde terwijl de broeder haar vriendelijk uitleg gaf over lekenordes.
Ik vulde een lege fles met water uit de fontein pal onder het huis. Ik schreef een smeekbede op een stuk papier en stak dat in een van de spleten van de wensmuur. Daarna kocht ik een icoon en een rozenkrans bij de souvenirstand, die gelukkig Visa accepteerde.
Dilek vertelde ons nog een ander verhaal toen we vertrokken.
In 2006 verwoestte een brand bijna 3000 hectare bos in de omgeving. Die bleef zich uitbreiden, totdat drie zijden van de Meryemana Evi erdoor omgeven waren, en een brandende boom op het dak was gevallen. De vernietiging van het huis leek elk moment te gaan plaatsvinden. De vlammen waren tot op een meter van het huis genaderd, maar kwamen toen op de een of andere manier niet meer dichterbij, alsof ze door de Voorzienigheid werden tegengehouden. Het Huis van de Maagd Maria bleef verwoesting bespaard.
Mijn reisgezelschap stapte in de bus, en vertrok voor een bezoek aan de nabijgelegen ruïnes van Efeze. Daaronder bevinden zich ook de ruïnes van de Mariakerk, die worden beschouwd als verder indirect bewijs (samen met de ruïnes van de Basiliek van de heilige Johannes) dat Onze Lieve Vrouwe tijdens haar laatste aardse jaren inderdaad in of rond Efeze verbleef, in plaats van in Jeruzalem.
Waren de visioenen van de zalige Anne Catherine Emmerich waar?
Er wordt beweerd dat Clemens Brentano zelf…
… zich veel vrijheden heeft gepermitteerd bij het redigeren van de boeken die haar visioenen weergaven. Het is vrij moeilijk te onderscheiden welke woorden inderdaad Emmerichs visioenen waren en welke verzinsels van hem. Brentano’s twijfelachtige karakter en methoden hadden er zelfs toe geleid dat het onderzoek voor de zaligverklaring van Emmerich (in 1928) enkele decennia werd uitgesteld (heropend in 1973). Paus Johannes Paulus II verklaarde haar uiteindelijk zalig in 2004, hetzelfde jaar waarin Mel Gibsons The Passion of the Christ (dat sterk beïnvloed was door de aan haar toegeschreven werken) uitkwam. Haar zaligverklaring was eerder gebaseerd op haar vroomheid dan op de geschriften die met haar in verband werden gebracht.
Toch zijn de nogal vreemde omstandigheden die hebben geleid tot de vondst van dit huis veel te eigenaardig om zomaar af te doen als een van Brentano’s vele verzinsels. Er zijn veel bedriegers in de wereld, en toch gebeuren er nog steeds wonderen.
Of Meryemana Evi inderdaad het huis is waarin Onze Lieve Vrouwe heeft gewoond, is noch verklaard, noch ontkend door de Kerk. In haar voorzichtigheid vereist de Kerk veel bewijs voordat zij verklaart dat een wonder heeft plaatsgevonden, of dat een persoon inderdaad een heilige is, of dat een plaats inderdaad een heilige plaats is. Een dergelijk proces behoedt ons ervoor het woord van een willekeurig Jantje Doorsnee, die beweert een wonder te hebben verricht, serieuzer te nemen dan nodig is. En het is dankzij de voorzichtigheid van onze Kerk dat we met zekerheid kunnen zeggen dat een erkend wonder, een heilig verklaarde heilige en een erkende heilige plaats inderdaad het echte werk zijn.
Het is heel goed mogelijk dat we nog tientallen jaren, of zelfs eeuwen, moeten wachten tot een formele verklaring, op welke manier dan ook, wordt uitgebracht. Maar in de tussentijd wordt het Huis van de Maagd Maria elk jaar bezocht door miljoenen christelijke pelgrims en vele moslims. De feiten en de geruchten worden nog steeds uitgezocht. Maar een gerucht alleen, dat de Moeder Gods ergens gelopen zou hebben, is nog altijd voldoende om gelovigen uit de hele wereld aan te trekken. God kent ten volle de intenties van elk pelgrimshart. En wij weten dat geen enkel land dat Onze Lieve Vrouw ooit heeft aangeraakt ooit aan haar liefdevolle omhelzing zal ontsnappen.
Zubair Simonson
Zubair Simonson Zubair Simonson, O.F.S., is een bekeerling die als moslim werd opgevoed. Hij groeide op in Raleigh, North Carolina, en heeft ook in New York gewoond. Hij behaalde zijn B.A. aan de Universiteit van Michigan, met als hoofdvak Politieke Wetenschappen. Hij is belijdend lid van de Seculiere Franciscaanse Orde. Hij schrijft voor de website the Catholic Gentleman. Het verhaal van zijn bekering werd opgenomen in het boek My Name is Lazarus, gepubliceerd door de Amerikaanse Chesterton Society. Er zijn verschillende boeken van hem verkrijgbaar op Kindle, waaronder The Rose: A Meditation, een verhalende gids door de mysteries van de rozenkrans, en Stars and Stooges: A Christmas Tale, een humoristische kijk op de drie wijzen. Zijn website is zubairsimonson.com. Volg hem op Twitter op @ZubairSimonson.
Wilt u meer stukken lezen van Religieuze plaatsen zoals deze? Klik dan hier
Keywoorden: | Clemens Brentano | Efeze | H.Apostel Johannes | Heiligdom Meryemana Evi | Het huis van Moeder Maria | Huis van de Maagd Maria | Moslims | NCRegister | Turkije | Z.Anne Catherine Emmerich | Zr. Marie de Mandat-Grancey | Zubair Simonson |
