In een exclusief interview, vanavond uitgezonden op EWTN, verdedigt de persoonlijke secretaris van Benedictus XVI het optreden van de paus in ruste en noemt hem de ‘vader van de transparantie’.
CNA Redactie; Vaticaan; 14 februari 2022
VATICAANSTAD – Aartsbisschop Georg Gänswein heeft het vertrouwelijke verhaal gedeeld over hoe paus emeritus Benedictus XVI reageerde op een rapport, waarin kritiek werd geuit op zijn behandeling van vier misbruikzaken toen hij het Duitse aartsbisdom van München en Freising leidde.
In een exclusief interview met chef Andreas Thonhauser van de Vaticaanse afdeling van EWTN, verdedigde Benedictus XVI’s persoonlijke secretaris de acties van de paus in ruste, beschreef zijn pionierswerk in de strijd tegen misbruik van geestelijken, ondanks weerstand in het Vaticaan, en sprak over Paus Franciscus’ sterke persoonlijke steun voor zijn voorganger. Het volledige interview zal worden uitgezonden op 14 februari om 18.30 uur EST in een speciale aflevering van EWTN’s programma Vaticano.
Het interview werd afgenomen op 11 februari, dagen nadat Benedictus XVI persoonlijk om vergiffenis had gevraagd aan de misbruikslachtoffers na de publicatie van het rapport die ook zijn ambtstermijn als aartsbisschop van München van 1977 tot 1982 omvatte.
De 94-jarige gepensioneerde paus zei in een brief dat zijn pijn des te groter was, omdat hij “een grote verantwoordelijkheid had gedragen in de katholieke kerk”.
De brief ging vergezeld van een drie pagina’s tellende weerlegging van de kritiek in het rapport, ondertekend door vier adviseurs van de paus emeritus.
‘Er is een fout gemaakt’
In het interview erkende aartsbisschop Gänswein de controverse die was ontstaan door een 82 pagina’s tellende verklaring die namens Benedictus was voorgelegd aan onderzoekers die de studie samenstelden.
Eén van de vier gevallen die in het rapport worden belicht, betreft een priester genaamd pater Peter Hullermann, die beschuldigd wordt van misbruik van ten minste 23 jongens in de leeftijd van acht tot zestien jaar tussen 1973 en 1996.
In de door de gepensioneerde paus ondertekende verklaring staat, dat hij niet aanwezig was bij een vergadering in 1980, waarin de overplaatsing van de priester van het bisdom Essen naar het aartsbisdom München werd besproken.
Maar dagen na de publicatie van het rapport door het Münchense advocatenkantoor Westpfahl Spilker Wastl, erkende de paus emeritus dat hij de vergadering had bijgewoond.
De correctie veroorzaakte ophef in Duitsland, waarbij critici van Benedictus XVI hem ervan beschuldigden zijn aanwezigheid op de bijeenkomst te verdoezelen en voorstanders erop wezen dat zijn aanwezigheid al een kwestie van openbare verslaglegging was.
Aartsbisschop Gänswein legde uit, dat de fout werd gemaakt toen de gepensioneerde paus een concept van zijn verklaring aan het nakijken was.
Hij herinnerde zich, dat Benedictus zei: “Die vergadering, de beroemde, op 15 januari 1980, herinner ik me niet. Maar als er staat dat ik afwezig was, dan is deze afwezigheid bewezen – of was toen bewezen – door een document van de vergadering.”
“En daar vond de vergissing plaats,” zei de 65-jarige aartsbisschop.
Aartsbisschop Gänswein zei, dat hij “geschokt” was toen hij na de publicatie van het rapport vernam, dat er bewijs was waaruit bleek dat Benedictus de vergadering wel had bijgewoond.
“Ik vertelde het aan paus Benedictus, en hij zei: ‘We moeten onmiddellijk zeggen, dat het een vergissing was van onze kant.’ Het was niet opzettelijk, dus het was geen leugen – leugens gebeuren met opzet – het was een vergissing.”
De aartsbisschop zei, dat Benedictus besloot een persoonlijke brief te schrijven naar aanleiding van het rapport, maar vroeg om deze vergezeld te laten gaan van “een antwoord op de beschuldigingen tegen mij, en niet alleen op de beschuldigingen, maar ook op de insinuaties, gebaseerd op het dossiermateriaal.”
‘Ontroerende’ brief paus Franciscus
Aartsbisschop Gänswein vertelde EWTN, dat paus Franciscus zijn steun had aangeboden aan Benedictus XVI toen de paus emeritus te maken kreeg met hevige kritiek.
“Hij was heel duidelijk. Hij belde en verzekerde hem van zijn solidariteit, zijn absolute vertrouwen, zijn broederlijk vertrouwen, en zijn gebed. Hij zei ook, dat hij niet kan begrijpen waarom ze hem zo hard aanpakken,” zei aartsbisschop Gänswein, die met Benedictus XVI in het Mater Ecclesiae klooster van het Vaticaan heeft gewoond sinds de Duitse paus in 2013 aftrad.
“Toen paus Benedictus zijn brief schreef, stuurde hij die naar paus Franciscus, natuurlijk voordat hij werd gepubliceerd. Hij bedankte hem voor het telefoontje, en vroeg hem of het in orde was.”
“Twee dagen later kwam er een prachtige brief van paus Franciscus aan paus Benedictus – een brief waarin hij hem nogmaals en met werkelijk ontroerende woorden verzekerde van zijn steun, zijn solidariteit en zijn ondersteuning, en hem vertelde dat hij achter hem stond.”
Aartsbisschop Gänswein zei dat hij de brief niet kon publiceren, omdat hij “vertrouwelijk en privé” was, maar dat hij er niettemin over mocht spreken.
De ‘Vader van de Transparantie
De aartsbisschop merkte op dat de reactie van de media op de brief van Benedictus van land tot land verschilde, maar dat de reactie in Duitsland werd gekenmerkt door negativiteit.
“Ik kon een grote, soms zelfs buitensporige vooringenomenheid tegen zijn persoon waarnemen, gepaard gaande met een niet minder buitensporige onwetendheid over de feiten,” merkte hij op.
“Of je kent ze niet, of je wilt ze niet serieus nemen omdat het misschien niet overeenkomt met het verhaal dat is gecreëerd.”
Hij zei dat onwaarheden over Benedictus “in leven worden gehouden”.
“Dat wil zeggen, er is deze wens om hem hard aan te pakken. En dat is gewoonweg schokkend voor mij,” zei hij.
Na zijn vertrek uit het aartsbisdom München in 1982, diende de toekomstige paus als prefect van de Vaticaanse Congregatie voor de Geloofsleer (CDF). In 2001 belastte paus Johannes Paulus II de CDF met het onderzoeken van beschuldigingen van misbruik van geestelijken wereldwijd.
Aartsbisschop Gänswein zei dat Benedictus op “interne weerstand” stuitte in het Vaticaan toen hij vastberaden actie wilde ondernemen tegen misbruikers, maar dat hij die weerstand kon overwinnen met de steun van de Poolse paus.
“Hij speelde niet alleen een beslissende rol, hij was de beslissende figuur, de beslissende man; degene die niet alleen transparantie voorstelde, maar ook concrete stappen ondernam in de richting van transparantie. Men kan zeggen, dat hij de ‘vader van de transparantie’ is, en zo wist hij ook paus Johannes Paulus II te overtuigen”, zei hij.
Na de dood van Johannes Paulus II in 2005 werd Benedictus tot paus gekozen. Tijdens zijn bijna acht jaar durende pontificaat ontnam hij honderden misbruikers de klerikale staat, ontmoette hij regelmatig overlevenden van misbruik, en behandelde hij de misbruikcrisis in Ierland in een pastorale brief uit 2010.
Aartsbisschop Gänswein zei: “De man die in deze belangrijke kwestie – de hele kwestie van misbruik en pedofilie – de beslissende instrumenten om te helpen heeft voorgesteld en vervolgens heeft ingevoerd, hetzij als prefect, hetzij als paus, wordt beschuldigd van iets dat in tegenspraak is met 25 jaar van zijn werk.”
“Wat ik dus telkens weer waarneem, is enerzijds onwetendheid en anderzijds een overdreven overwaardering van de eigen mening over een ander. En dat is heeft niets van doen met waarheidsgetrouwe berichtgeving.”
“Ik kan alleen maar hopen, dat de mensen die de brief lezen en hebben gelezen, mensen die kardinaal Ratzinger, paus Benedictus, kennen, zich niet zullen laten beïnvloeden of overtuigen door dergelijke vooringenomen oordelen. Dat is mijn hoop.”
Het ‘misbruik van misbruik’
Aartsbisschop Gänswein merkte op, dat de publicatie van het rapport in München, en de golf van woede die het teweegbracht, samenviel met een cruciale bijeenkomst van de ‘Synodale Weg‘, het controversiële meerjarige proces dat de bisschoppen en leken van Duitsland samenbrengt om te discussiëren over de manier waarop de macht in de Kerk wordt uitgeoefend, de seksuele moraal, het priesterschap en de rol van de vrouw.
Op de bijeenkomst van 3-5 februari stemden de deelnemers voor ontwerpteksten die opriepen tot de afschaffing van het priesterlijke celibaat, de wijding van vrouwelijke priesters, zegeningen van homoseksuele relaties en veranderingen in de katholieke leer over homoseksualiteit.
De voorstanders van de Synodale Weg presenteren het als een noodzakelijk antwoord op de misbruikcrisis die de Duitse kerk heeft overspoeld en die heeft geleid tot een massale uittocht van katholieken. Maar critici beweren dat het zal leiden tot schisma.
“We kunnen speculeren over de mate waarin dit qua tijd of oorzaak in verband staat met wat u hebt genoemd, dat wil zeggen – om het duidelijk te zeggen – de Synodale Weg in Duitsland en andere bewegingen,” zei aartsbisschop Gänswein tegen zijn interviewer.
“Maar één ding is duidelijk: bepaalde doelen die de Synodale Weg nastreeft, betreffen iets waarvoor de persoon en het werk van Benedictus in de weg staan.”
“En er is dit grote, grote gevaar dat alles wat met pedofilie en misbruik te maken heeft, nu om zo te zeggen als enige oorzaak wordt aangewezen om eerst deze Weg in te slaan en vervolgens verder te vervolgen. Vorige week hebben we gezien welke teksten er zijn aangenomen, en waar dit toe moet leiden.”
De aartsbisschop verwees naar een argument ingebracht door tegenstanders van de Synodale Weg, dat het proces de misbruikcrisis gebruikt als een voorwendsel om de Kerk radicaal te hervormen. Dit argument, samengevat met de uitdrukking “misbruik van misbruik”, wordt door de voorstanders van het initiatief verworpen.
“Er wordt altijd gezegd dat de slachtoffers van misbruik in het middelpunt staan. En dat is absoluut juist. Maar er is ook het begrip ‘misbruik van misbruik’. En dat is nu juist het gevaar dat hierin schuilt,” reflecteerde aartsbisschop Gänswein.
“Wij mogen niet vergeten, dat telkens wanneer men iets of iemand tracht te manipuleren, men niets anders doet dan trachten een doel te bereiken door dit als het ware achter een andere werkelijkheid te verbergen, totdat men denkt het doel bereikt te hebben.”
Een ongelooflijke hoeveelheid informatie
De enorme logistieke beproeving die het onderzoek in München de bejaarde Benedictus, die in april 95 jaar wordt, opleverde, is een ander onderwerp dat aartsbisschop Gänswein uitvoerig besprak.
“Paus Benedictus werd gevraagd of hij bereid zou zijn aan dit rapport mee te werken. Hij zei: ‘Ik heb niets te verbergen, ik zal dat graag doen’,” aldus aartsbisschop Gänswein.
Om dit te doen moest “een ongelooflijke hoeveelheid informatie” worden bekeken, herinnerde hij zich.
Het advocatenkantoor stuurde Benedictus 20 pagina’s met gedetailleerde vragen, die een zorgvuldig onderzoek vereisten van zo’n 8.000 pagina’s gedigitaliseerde dossiers in de diocesane archieven, legde aartsbisschop Gänswein uit. Die zware taak viel toe aan een Duitse priester en rechtsgeleerde in Rome, pater Stefan Mückl. Vader Mückl kon niet “knippen en plakken” uit de verslagen, maar maakte uitgebreide aantekeningen met de hand, en slaagde erin zijn uitputtende onderzoek in ongeveer drie weken af te ronden, aldus aartsbisschop Gänswein.
Het verteren van het eindrapport van het advocatenkantoor vormde een andere ontmoedigende test voor Benedictus en zijn kleine team van adviseurs. “Het rapport telde 1.983 pagina’s, inclusief de verklaring van Benedictus en de verklaringen van de andere kardinalen die gereageerd hebben. Stel je die enorme hoeveelheid papierwerk eens voor: 2.000 pagina’s, en dan wordt er van je verwacht dat je meteen antwoord geeft! Dat was gewoon onmogelijk,” zei aartsbisschop Gänswein.
“Een week later kondigde [de huidige aartsbisschop van München] kardinaal Marx aan, dat er een persconferentie in München zou worden gehouden. En paus Benedictus zei: ‘Ik moet dit eerst lezen, ik wil dit eerst lezen. En ik zal ook het personeel vragen het te lezen. En dan zal ik antwoorden.’ Je moet aan iedereen, een man van welke leeftijd dan ook, toegeven dat dit tijd kost.”
Het formele antwoord van Benedictus aan het advocatenkantoor, waarvan de emeritus paus de eerste versie las, was 82 pagina’s lang. “En toen was er kritiek: ‘Het is te juridisch, helemaal niet de stem van Benedictus’, zeiden ze. Maar op juridische vragen, die vaak heel ingewikkeld zijn en geschreven in een wat wollige taal – als ik het zo mag uitdrukken – kan men alleen antwoorden met dezelfde taal,” legde aartsbisschop Gänswein uit.
Kalm en vol vertrouwen
Hoe zit het met de tol die deze beproeving eist van de paus emeritus van zijn gezondheid? Op recente foto’s lijkt Benedictus XVI opvallend brozer, en hij heeft openlijk gesproken over het einde van zijn leven, zoals hij vorige week opnieuw deed in zijn brief.
“Zeer binnenkort zal ik voor de laatste rechter van mijn leven staan,” merkte hij op.
Hij voegde er echter aan toe: “Ik ben niettemin vol goede moed, want ik vertrouw er vast op dat de Heer niet alleen de rechtvaardige rechter is, maar ook de vriend en broeder die zelf al voor mijn tekortkomingen heeft geleden en dus ook mijn pleitbezorger, mijn ‘Parakleet’ is.”
Aartsbisschop Gänswein op zijn beurt bevestigde de positieve instelling van Benedictus XVI en merkte op, dat deze laatste alinea van de brief van de paus emeritus, geschreven “in de tegenwoordigheid van God”, zei hij, “misschien wel de sleutel tot dit alles is”.
“Vanmorgen hebben we samen de mis gevierd, zoals elke dag. Daarna hebben we de lauden gebeden en ontbeten. En toen ging hij aan de gang met zijn eigen zaken, en nu ben ik hier,” zei aartsbisschop Gänswein.
“Het gaat goed met hem, de druk werd godzijdank weggenomen, nadat zijn brief was gepubliceerd samen met de fact check. Maar ik kan zeggen, hij was altijd kalm en vol van vertrouwen in God,” zei aartsbisschop Gänswein.
“Natuurlijk is het één ding om weerstand te bieden aan druk, en heel iets anders om druk van binnenuit te verwerken,” voegde hij eraan toe. “Maar God zij dank is hij daarin geslaagd, hij is kalm en bovenal heeft hij nooit zijn gevoel voor humor verloren.”
zie hieronder de trailer van EWTN Vaticano vanavond
Keywoorden: | Aartsbisschop Georg Gänswein | Andreas Thonhauser | Duitse synodale weg | Misbruikcrisis in de kerk | Paus Benedictus XVI | Paus Franciscus | Rapport van München | Synodale weg |
Wilt u meer vertaalde artikelen lezen van bijvoorbeeld het rapport van München , klik dan hier, of gebruik een van de andere ‘tags’ bovenaan deze post.
