Meer dan 70 bisschoppen uit vier continenten waarschuwen dat heterodoxe Duitse hervormingsinspanningen de eenheid van de Kerk dreigen te verbreken, met nadelige gevolgen voor de Kerk wereldwijd.
Jonathan Liedl; Wereld; 12 april 2022
Vierenzeventig katholieke bisschoppen uit vier continenten hebben een “broederlijke open brief” ondertekend aan hun bisschoppelijke tegenhangers in Duitsland, waarin zij hun bezorgdheid uiten over het controversiële “Synodale Pad” van de Duitse kerk.
Hoewel de brief de noodzaak van hervorming in het leven van de Kerk opmerkt, stelt hij dat “de christelijke geschiedenis bezaaid is met goedbedoelde pogingen die hun grondvesting verloren in het Woord van God, in een trouwe ontmoeting met Jezus Christus, in het werkelijk luisteren naar de Heilige Geest, en in de onderwerping van onze wil aan de wil van de Vader“. De brief stelt dat de controversiële Duitse “Synodale Weg” – een hervormingspoging, gesteund door de meerderheid van de Duitse bisschoppen, die oproept tot fundamentele veranderingen in de leer van de Kerk over seksualiteit, zegeningen van seksuele verbintenissen tussen mensen van hetzelfde geslacht, en de priesterwijding van vrouwen – “juist tot zo’n doodlopende weg dreigt te leiden”.
De brief, die vanochtend om 8 uur ET openbaar werd gemaakt, volgt op andere recente uitingen van broederlijke bezorgdheid over het Duitse “Synodale Pad”, ook bekend als de “Synodale Weg”. Op 22 februari schreef aartsbisschop Stanisław Gądecki, de voorzitter van de Poolse bisschoppenconferentie, een brief aan de Duitse bisschoppen waarin hij zijn “diepe bezorgdheid en ongerustheid” over het proces uitte, terwijl de Scandinavische bisschoppen in een brief van 9 maart waarschuwden tegen “capitulatie voor de tijdgeest“.
De brief van vandaag onderscheidt zich echter door de internationale reikwijdte – en in sommige gevallen prominente status – van de ondertekenaars. Bisschoppen uit Afrika, Australië, Europa en Noord-Amerika, 10 landen in totaal, hebben hun naam aan de brief toegevoegd. Op de lijst staan vier kardinalen – de Nigeriaanse kardinaal Francis Arinze, de Amerikaanse kardinaal Raymond Burke, de Zuid-Afrikaanse kardinaal Wilfred Napier en de Australische kardinaal George Pell – 15 aartsbisschoppen, en 55 bisschoppen.
Wereldwijd schandaal
Het internationale karakter van de ondertekenaars van de brief weerspiegelt het internationale probleem dat de Duitse “Synodale Weg” vormt volgens deze bisschoppen. De openingszin luidt, dat “in een tijdperk van snelle wereldwijde communicatie, gebeurtenissen in één land onvermijdelijk gevolgen hebben voor het kerkelijk leven elders”.
“Zo heeft het proces van de ‘Synodale Weg’, zoals dat momenteel door katholieken in Duitsland wordt nagestreefd, gevolgen voor de Kerk wereldwijd,” aldus de tekst van de brief, inclusief “de plaatselijke kerken waar wij de herder van zijn en de vele trouwe katholieken voor wie wij verantwoordelijk zijn.”
Kardinaal Napier vertelde het Register dat hij de brief ondertekende uit bezorgdheid dat de Kerk in Duitsland een andere richting uitgaat dan de rest van de Kerk, “vooral als het gaat om kwesties die repercussies zullen hebben voor de Kerk in elk deel van de wereld.”
De Zuid-Afrikaanse kardinaal uitte specifieke bezorgdheid over het afwijken door het Synodaal Pad van de gevestigde leer met betrekking tot seksualiteit en zei dat wat er in Duitsland gebeurt “absoluut” een impact heeft op het leven in zijn land. In feite, zei hij dat op de bijeenkomsten van het Symposium van Bisschoppelijke Conferenties van Afrika en Madagascar, “er altijd bezorgdheid is over hoe hetgeen in de Kerk in het Westen gebeurt van invloed is op de Kerk in Afrika, en in het bijzonder waar de invloed van negatieve aard is”.
Kardinaal Pell vertelde het Register dat het loslaten door het Duitse Synodale Pad van de orthodoxe leer over seksuele moraal, die hij beschreef als verdergaand dan de gebruikelijke “knikjes en knipoogjes en suggesties” tot “een expliciete ontkenning en verwerping van de christelijke leer,” waarschijnlijk als dekmantel zal dienen voor soortgelijke heterodoxe inspanningen tijdens de bijeenkomst in juli 2022 van de Plenaire Raad van de Australische Kerk.
“Ik denk niet dat het zo extreem dreigt te worden als de Duitse, maar deze afvallige leer is belangrijk voor ons in Australië en voor onze raad,” zei de kardinaal.
Bisschop Thomas Paprocki van Springfield, Illinois, een van de organisatoren achter het opstellen en promoten van de brief, zei dat hij deze “broederlijke brief van bezorgdheid” ondertekende omdat hij een verantwoordelijkheid voelde om de mensen van zijn bisdom duidelijk te maken dat “wat uit dit Duitse Synodale Pad komt niet juist is”.
“Mensen zijn zich ervan bewust dat de katholieke kerk in Duitsland praktijken goedkeurt en leringen bevordert die in strijd zijn met het katholieke geloof,” zei bisschop Paprocki over de mogelijkheid van een wereldwijd schandaal. “Andere mensen in andere landen zullen dan zeggen: ‘Als zij het daar kunnen doen, waarom wij het dan niet?
Broederlijke correctie, pauselijke bijstand
Bisschop Paprocki zei dat de brief een voorbeeld is van het soort broederlijke correctie dat Christus beschreef in Mattheüs 18, en dat het gevoel van collegialiteit versterkt wordt door het feit dat de brief afkomstig is van meer dan één bisschoppenconferentie of slechts één land.
Hij beschreef de brief ook als een hulp voor paus Franciscus, die eerder een brief schreef aan de Duitse katholieken over het Synodale Pad, waarin hij hen aanspoorde om verleidingen te vermijden om het Evangelie te compromitteren in hun hervormingspogingen.
“Ik denk dat wij, als broederbisschoppen, de verantwoordelijkheid hebben om de Heilige Vader in dit opzicht behulpzaam te zijn, door te proberen enkele zorgen aan de orde te stellen die wij hebben over wat er gebeurt met de katholieke kerk in Duitsland, en ik hoop dat [de Duitse bisschoppen] zullen reageren,” zei bisschop Paprocki.
De brief van de multinationale bisschoppen verwoordt verschillende zorgen over de Duitse “Synodale Weg”: het ondermijnen van de geloofwaardigheid van het kerkelijk onderricht en gezag; het voornamelijk putten van inspiratie uit sociologische analyse en politieke ideologie; het vervangen van een christelijke opvatting van vrijheid door “autonomie”; het missen van “de vreugde van het Evangelie”; een al te bureaucratische, anti-evangelische toon; en een focus op macht die “een geest suggereert die fundamenteel in strijd is met de ware aard van het christelijke leven”.
Het laatste “en meest verontrustende directe probleem” dat wordt opgesomd is hoe de “Synodale Weg” de geloofwaardigheid van het concept zelf van synodaliteit dreigt te ondermijnen – bijzonder relevant in een tijd waarin paus Franciscus de universele Kerk probeert te leiden door middel van een “synode over synodaliteit”.
“Door zijn destructieve voorbeeld kan [de Duitse Synodale Weg] ertoe leiden dat sommige bisschoppen en vele anderszins trouwe leken het idee zelf van ‘synodaliteit’ gaan wantrouwen, waardoor het noodzakelijke gesprek van de Kerk over het vervullen van de missie van bekering en heiliging van de wereld nog verder wordt belemmerd.”
Meer handtekeningen gezocht
Op dit moment telt de brief 74 ondertekenaars, waaronder 48 Amerikanen, waaronder zeven aartsbisschoppen: Aartsbisschop Paul Coakley van Oklahoma City, aartsbisschop Salvatore Cordileone van San Francisco, aartsbisschop Joseph Naumann van Kansas City, Kansas, aartsbisschop Alexander Sample van Portland, Oregon, aartsbisschop emeritus Joseph Kurtz van Louisville, Kentucky, aartsbisschop emeritus Charles Chaput van Philadelphia en aartsbisschop Samuel Aquila van Denver, die eerder zijn eigen kritiek schreef op de eerste teksten die voortkwamen uit het Duitse “Synodale Pad”.
“De Duitse Kerk spreekt niet en kan niet spreken voor de universele Kerk, en het geeft me moed om te zien dat zoveel bisschoppen zich uitspreken ter verdediging van het geloof,” zei aartsbisschop Aquila in een commentaar dat aan het Register werd verstrekt.
Opmerkelijk is dat de brief niet de handtekening bevat van aartsbisschop José Gomez, de voorzitter van de Amerikaanse conferentie van katholieke bisschoppen. Bovendien had geen van de zes kardinale metropolieten in de V.S. het document ondertekend op het moment van publicatie.
De meeste van de niet-Amerikaanse ondertekenaars van de brief komen uit Afrika, met name Tanzania, waar 14 bisschoppen bij zijn aangesloten.
De brief, die voortkwam uit een groep bisschoppen uit de VS, verspreidde zich via mond-op-mondreclame onder andere mogelijke ondertekenaars. Een wijde verspreiding werd beperkt door de wens om de inhoud van de brief vertrouwelijk te houden vóór publicatie, maar bisschop Paprocki is duidelijk dat de brief “niet bedoeld is als een gesloten lijst”.
In feite hebben de organisatoren van de brief het emailadres mailto:episcopimundi2022@gmail.com gegeven waar andere bisschoppen kunnen vragen om hun naam aan de brief toe te voegen.
“Mijn hoop zou zijn dat andere bisschoppen die, om welke reden dan ook, niet de gelegenheid hadden om [eerder] te tekenen, zich niet buitengesloten zouden voelen, maar in feite zouden voelen dat ze nu de gelegenheid hebben om hun naam aan de lijst toe te voegen,” zei bisschop Paprocki. “Ik hoop dus dat die lijst zal blijven groeien.
Door de brief openbaar te maken nadat hij al meer dan 70 handtekeningen had verzameld, waaronder de handtekeningen van enkele internationaal gerespecteerde kerkelijke figuren, denkt bisschop Paprocki dat andere bisschoppen die zich zorgen zouden kunnen maken over het afwijken van “de mainstream in termen van collegialiteit en communicatie met collega-bisschoppen” de brief gemakkelijker zullen kunnen ondertekenen dan wanneer ze er alleen voor zouden staan.
“Ik denk dat dit helpt om dat soort bedenkingen of aarzelingen die een bisschop zou kunnen hebben, weg te nemen, alleen al door het aantal bisschoppen te zien dat hier al achter staat en de namen die hier vertegenwoordigd zijn.”
Ultieme hoop
Ondertekenaars die met het Register spraken, zeiden dat ze hoopten dat de brief zowel tot doctrinaire duidelijkheid zou leiden als de kerkelijke eenheid zou bewaren.
Kardinaal Napier zei dat hij verwacht dat de brief onder het Afrikaanse episcopaat een brede discussie op gang zal brengen over het Duitse “Synodale Pad” en de mogelijke bedreiging daarvan voor de eenheid van de Kerk.
“Wat we niet willen zien is de opsplitsing van de Kerk. Ik denk niet dat iemand dat wil zien,” zei hij, inclusief de Duitse bisschoppen.
De Zuid-Afrikaanse kardinaal merkte ook op dat, vanwege het grote respect dat Afrikaanse bisschoppen hebben voor het kerkelijk gezag en de Heilige Vader, hij nog meer uitgesprokenheid van het continent zou verwachten ten aanzien van de Duitse “Synodale Weg” als die zou worden opgevat als ingaand tegen de bedoelingen van paus Franciscus en een bedreiging van de kerkelijke eenheid.
Kardinaal Pell, van zijn kant, benadrukt dat eenheid alleen kan worden gebouwd op een gedeelde toewijding aan de apostolische traditie. Hij beschrijft de dwalingen die door de “Synodale Weg” naar voren zijn gebracht als een bron van “morele verwarring en relativisme” die de authentieke leerstellige eenheid ondermijnt. De Australische kardinaal zegt dat het nu “zeer gepast, ja zelfs noodzakelijk zou zijn” voor de Congregatie voor de Geloofsleer om een verduidelijking te geven over de problematische opvattingen die in Duitsland naar voren worden gebracht.
“Als opvolgers van de apostelen hebben wij de plicht om van de waarheid te getuigen”, zei hij tegen het Register.
Bisschop Paprocki zegt dat de “uiteindelijke hoop” van de briefcampagne is dat de Duitse bisschoppen de wijdverspreide bezorgdheid van hun bisschoppelijke broeders zien en “heroverwegen waar ze mee bezig zijn, om weer op koers te komen met de ware leer van de Kerk” – vooral voordat de “Synodale Weg” in februari 2023 haar slotdocumenten uitbrengt.
De bisschop uit Springfield mijmerde dat de Duitse bisschoppen misschien dachten dat hun vrijgave van de ontwerpdocumenten van de “Synodale Weg” andere bisschoppen van over de hele wereld zou aanzetten om “mee te doen” met hun controversiële standpunten. In plaats daarvan denkt hij dat het tegenovergestelde is gebeurd.
“Wat we zien is een internationale reactie van bisschoppen op de bisschoppen van Duitsland, die zeggen: ‘Broeder bisschoppen, jullie gaan het verkeerde pad op, en we hopen dat jullie weer op koers komen.'”
Jonathan Liedl is senior redacteur voor het Register. Zijn achtergrond omvat werk voor katholieke staatsconferenties, drie jaar seminarieopleiding en bijles geven aan een christelijk studiecentrum aan een universiteit. Liedl heeft een B.A. in politieke wetenschappen en Arabische studies (Univ. of Notre Dame), een M.A. in katholieke studies (Univ. of St. Thomas), en is momenteel bezig met de afronding van een M.A. in theologie aan het Saint Paul Seminary. Hij woont in Minnesota’s Twin Cities. Volg hem op Twitter op @JLLiedl.
