16 juli 2025 – De havenstad Jeddah, Saoedi-Arabië. Foto: Tahir mq, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
ACI Prensa Personeel, 07:00 uur (CNA).
In Saoedi-Arabië, een theocratische monarchie waar de islam de officiële en enige toegestane religie is, bestaat er geen godsdienstvrijheid. Volgens gegevens van het Apostolisch Vicariaat van Noord-Arabië wonen er echter een aanzienlijk aantal katholieken in het uitgestrekte gebied — dat meer dan 772.200 vierkante mijl beslaat, iets groter dan Mexico.
“De ruime meerderheid van de niet-moslims heeft geen godsdienstvrijheid. Onder hen zijn meer dan 1 miljoen katholieken,” legde bisschop Aldo Berardi uit, die sinds 2023 aan het hoofd staat van deze kerkelijke jurisdictie, die ook Koeweit, Qatar en Bahrein omvat. Het gehele apostolische gebied telt bijna 35 miljoen mensen, waarvan meer dan 2 miljoen katholieken zijn.
In tegenstelling tot andere landen in de regio die kleine tekenen van religieuze openheid hebben getoond — zoals Qatar, waar in 2008 de bouw van een kerkelijk complex werd toegestaan — blijft Saoedi-Arabië op het gebied van godsdienstvrijheid een van de meest restrictieve staten ter wereld, aldus organisaties zoals Open Doors en Aid to the Church in Need (ACN).
In het land, streng geregeerd door koning Salman bin Abdulaziz Al Saud, wordt bekering tot een andere religie gezien als afvalligheid en bestraft met de dood, net als elke blasfemie tegen de islam.
‘Levens staan op het spel’
“Ik kan niet alles vertellen omdat er levens op het spel staan. Maar wat ik wel kan zeggen is dat ze niet verlaten zijn. We communiceren, organiseren ons, gaan [het land] binnen als het kan, en als dat niet kan, zijn we online aanwezig. Er is een levende Kerk, discreet, maar diep verbonden met de universele Kerk en de bisschop,” benadrukte Berardi voorzichtig.
“Er zijn charismaten, Marianen, Trinitariërs. De gezinnen die daar aankomen zoeken naar christelijke groepen om mee te delen, en het nieuws verspreidt zich onder hen,” verklaarde hij.
De katholieken die in Saoedi-Arabië wonen zijn vooral buitenlandse werkers die hun geloof in volledige geheimhouding moeten beleven.
Zoals de bisschop uitlegde tijdens een persconferentie georganiseerd door Institutionele Communicatie (ISCOM, naar het Italiaanse acroniem), leven deze gelovigen — voornamelijk Filippino’s en Indiërs — verspreid door Saoedi-Arabië, kunnen zij niet officieel samenkomen en staan zij onder voortdurende controle.
Katholieke gezinnen “volgen de Mis online,” legde hij uit. Echter, “doen zij dat niet met de sacramenten zoals wij die kennen, maar ontwikkelen zij groepen voor gebed, vorming en catechese.”
Temidden van de repressie is het internet een krachtig hulpmiddel geworden: “Nu gaat alles iets makkelijker met internet. Het biedt ons bepaalde mogelijkheden, zoals vorming, cursussen die we kunnen geven, retraites… Alles gebeurt met absolute discretie, omdat alles verboden is,” benadrukte hij.
Bovendien, als er een mogelijkheid is om “een viering voor te zitten, dan is die er, maar altijd met bescherming.”
Een verspreide Kerk in handen van leken
De apostolische vicaris merkte echter op dat de meerderheid “geen toegang heeft tot iets,” omdat velen in landelijke gebieden of kleine dorpen wonen. “Er zijn katholieken door het hele land, want ze nemen verpleegkundigen of technici aan voor ziekenhuizen en leerkrachten voor scholen overal. Er is een totale verspreiding van katholieken,” legde hij uit.
Berardi, lid van de Trinitariërs, wiens charismatiek het helpen van vervolgde christenen inhoudt, legde ook uit dat ondanks de beperkingen de Katholieke Kerk erin geslaagd is de gelovigen te ondersteunen dankzij een netwerk van door leken geleide gemeenschappen.
“Het is een mooie ervaring om te zien dat leken verantwoordelijk zijn voor gemeenschappen, voor onderwijs, voor gebed en voor eredienst. Zij, de gezinnen, geven de catechese. Alles ligt in hun handen,” verklaarde hij.
Golf van repressie na de Iraanse revolutie van 1979
De repressie verergerde, zo legde de vicaris uit, na de islamitische revolutie in Iran in 1979. Het soennitische Koninkrijk Saoedi-Arabië verscherpte haar interne religieuze controle verder in een poging haar legitimiteit te consolideren tegenover de sjiitische ideologische uitdaging vanuit Teheran. Ayatollah Ruhollah Khomeini bekritiseerde het Saoedische regime scherp omdat het “missionarissen, priesters en predikanten binnenliet,” legde hij uit.
Als gevolg hiervan “zetten zij hen uit en verboden zij niet-moslimse erediensten volledig. Sindsdien is niets geautoriseerd,” betreurde hij.
De apostolische vicaris benadrukte dat de aanwezigheid van geestelijken in het land ook voordelig zou kunnen zijn voor de Saoedische autoriteiten.
“Onze vorm van organisatie is hiërarchisch, goed geïdentificeerd. Het is niet zoals in andere gemeenschappen waar niet duidelijk is wie de leiding heeft, wie namens wie spreekt. Voor katholieken is alles systematischer. Als we met geestelijken en een organisatie aanwezig mogen zijn, zou dat voor iedereen veiliger zijn,” zei hij.
Dit voorstel, gepresenteerd als een factor van stabiliteit voor het regime, heeft niet zonder resultaat gebleven: “Soms nodigen ze iemand uit Rome uit voor hun conferenties over islamitische dialoog. Maar voorlopig niets concreets. We zijn onderhevig aan politiek, aan de grillen van de regio.”
Korte contacten met de Heilige Stoel
Bovendien, hoewel Saoedi-Arabië geen diplomatieke betrekkingen onderhoudt met de Heilige Stoel — in tegenstelling tot andere landen in de regio zoals Qatar, Bahrein, Koeweit en de Emiraten — bevestigde Berardi dat er op specifieke gelegenheden informele contacten hebben plaatsgevonden.
“Soms is het gebeurd dat een brief via de handen van diplomaten, tussen ambassades, of een brief van de Saoedische ambassade in Rome de Heilige Stoel bereikt. Het lijkt erop dat er een verlangen naar dialoog is, maar de islamitische traditie blokkeert dat. Voor hen is Saoedi-Arabië een grote moskee. Er worden stap voor stap stappen gezet,” merkte hij op.
Ondanks deze omstandigheden is de vitaliteit van de katholieke gemeenschappen in de Golf niet verdwenen. Berardi bevestigde dat sommige mensen zullen deelnemen aan het Jubileum van de Jeugd van 28 juli tot 3 augustus: “We sturen altijd iemand, ook al is het maar één persoon. Voor het Priesterjubileum stuurden we er 10. Nu zullen ongeveer 40 jongeren uit de vier landen aanwezig zijn.”
“Tussen het visum, de kosten en het vrij krijgen van werk is het niet makkelijk, maar we regelen het,” voegde hij toe.
In ieder geval maakte hij duidelijk dat zij op dit moment geen volledige godsdienstvrijheid eisen van het Saoedische regime, “bedoeld als het kunnen hebben van een religie, het veranderen van religie, of het geheel niet hebben daarvan,” maar eerder dat de vrijheid van eredienst wordt gegarandeerd.
“We vragen dat degene die niet hun religie aanhangen hun eredienst mogen uitoefenen. We willen zorgen voor de miljoenen katholieken daar,” verklaarde hij.
De jeugd van Saoedi-Arabië wil verandering
Op de vraag naar de toekomstige vooruitzichten was Berardi voorzichtig maar hoopvol: “Sociale openheid in het land heeft zich heel snel ontwikkeld, hoewel de oudere generatie nog leeft en er spanningen kunnen zijn. Echter, 60%-70% van het land is jonger dan 30 jaar, en deze jongere generatie wil verandering omdat zij zien wat er in de wereld gebeurt en niet begrijpen waarom hun land niet open kan zijn.”
Daarom hoopt hij op korte termijn vooruitgang: “Ze zullen het op een dag toelaten. Niet volledige godsdienstvrijheid, maar vrijheid van eredienst. Dat is wat we vragen.”
Dit verhaal werd voor het eerst gepubliceerd door ACI Prensa, de Spaanstalige nieuws partner van CNA. Het is vertaald en aangepast door CNA.
