Nieuwe studie: rozenkrans wedijvert met moderne meditatie voor mentaal welzijn


21 juni – bron: Sasapin Kanka|Shutterstock

Brussel, België, 08:00 uur (CNA).

In een tijdperk waarin mindfulness-apps de smartphones domineren en meditatiestudio’s de stedelijke hoeken vullen, suggereert een nieuwe baanbrekende internationale studie dat de oude katholieke gebedstraditie van het bidden van de rozenkrans vergelijkbare voordelen voor de geestelijke gezondheid kan bieden als oosters geïnspireerde meditatietechnieken.

Het onderzoek, gepubliceerd in het Journal of Religion and Health, daagt ook aannames over traditionele praktijken zoals de rozenkrans uit en onthult verrassende inzichten over wie in 2025 daadwerkelijk de rozenkrans bidt.

Onderzoekers uit Italië, Polen en Spanje ondervroegen 361 praktiserende katholieken om de impact van het bidden van de rozenkrans op welzijn en geestelijke gezondheid te beoordelen. Ze ontdekten dat deelnemers die de rozenkrans baden hogere niveaus van welzijn meldden, meer empathie ervoeren en aanzienlijk lagere niveaus van religieuze worsteling of spirituele angst — wat volgens onderzoek ook voordelen zijn van andere meditatietechnieken.

De onderzoekers vonden ook dat 62,2% van de deelnemers een diploma op graduate- of masterniveau bezat, wat een aanname uitdaagt dat traditionele katholieke devoties vooral aantrekkelijk zijn voor minder opgeleiden.

“We waren onder de indruk van hoe deze traditionele praktijk verschillen in opleiding en generaties overstijgt,” zei hoofdonderzoeker pater Lluis Oviedo van de Pontificale Universiteit Antonianum in Rome.

Oviedo vertelde aan CNA dat de studie voortkwam uit frustratie omdat er veel onderzoek is gedaan naar de voordelen van mindfulness en andere meditatietechnieken, maar in feite bijna niets is gepubliceerd over de rozenkrans, hoewel het duidelijk ook een vorm van meditatie is.

“Ons team probeerde te onderzoeken of we vergelijkbare voordelen konden vinden bij dit katholieke gebed als die welke worden toegeschreven aan meer modieuze vormen van meditatie,” zei hij. “Ik was ervan overtuigd dat we positieve resultaten zouden vinden omdat ik uit persoonlijke ervaring en de getuigenissen van anderen wist wat dit gebed betekende en wat ze daarbij ervaarden.”

Stereotypen uitdagen

Het onderzoek liet culturele verschillen zien tussen de drie bestudeerde landen.

Polen toonde de hoogste betrokkenheid, waarbij deelnemers een score van 3,70 behaalden voor de frequentie van het bidden van de rozenkrans (vergeleken met 3,38 in Italië en 3,35 in Spanje). Dit sluit aan bij Polen’s reputatie als een van Europa’s meest religieus toegewijde landen waar katholieke tradities diep verankerd zijn in het sociale weefsel ondanks decennia communistische onderdrukking.

Italië, ondanks dat het Vaticaan er gevestigd is, liet meer gematigde niveaus van betrokkenheid zien. Italiaanse deelnemers rapporteerden de hoogste empathiescores (4,31), wat suggereert dat de voordelen van de praktijk verder gaan dan persoonlijke spiritualiteit en zich uitstrekken tot verbeterde sociale connectie — een bevinding die resoneert met Italië’s gemeenschapsgerichte cultuur.

Spanje toonde een intrigerende paradox: een lagere frequentie van het bidden van de rozenkrans maar sterke welzijnsresultaten onder degenen die het regelmatig bidden. Dit kan Spanje’s complexe relatie met het katholicisme weerspiegelen, waar traditionele praktijken blijven bestaan naast een snelle secularisatie.

De relatie met geestelijke gezondheid

Misschien wel de meest opvallende bevinding van de studie is hoe het bidden van de rozenkrans functioneert als een interventie voor geestelijke gezondheid.

Deelnemers meldden consequent dat de praktijk “spirituele vrede, kalmte en vertrouwen” bood (26,3%), hielp bij “omgaan met problemen” (10,2%) en “bescherming bood tegen het kwaad” (8,6%).

Een deelnemer zei: “Het bidden van de rozenkrans heeft mijn leven gered. Na de dood van mijn man kon ik de pijn en leegte niet aan. Elke dag reikte ik naar de rozenkrans en het gaf me de kracht om deze moeilijke momenten te overleven. Zonder zou ik niet weten hoe ik het had gered.”

Het onderzoek toonde ook aan dat het bidden van de rozenkrans positief samenhing met verminderde depressie en een grotere optimisme over de toekomst. Deze effecten kunnen wedijveren met die welke in studies over mindfulness-meditatie worden gerapporteerd, maar dan zonder de soms forse kosten van meditatieretraites of app-abonnementen.

Waarom het ertoe doet

De implicaties van de studie reiken veel verder dan katholieke gemeenschappen. Nu de geestelijke gezondheidscrises wereldwijd escaleren — met name ernstig in de VS en Europa — suggereert het onderzoek dat de samenleving misschien toegankelijke, cultureel gewortelde bronnen voor psychologisch welzijn over het hoofd ziet.

In de VS, waar de wellness-industrie jaarlijks miljarden genereert, roept de studie vragen op over de commercialisering van spirituele praktijken. Waarom betalen voor dure meditatiecursussen als een traditionele praktijk vergelijkbare voordelen biedt? De studie daagt ook de aanname uit dat oosterse niet-christelijke praktijken superieur zijn aan westerse spirituele tradities.

Voor Duitsland, waar zowel katholieke als protestantse tradities de cultuur gevormd hebben maar aan invloed verliezen, biedt het onderzoek een mogelijke brug tussen seculiere geestelijke gezondheidsbenaderingen en traditionele spiritualiteiten. Duitse katholieken kunnen zich erkend voelen in het voortzetten van praktijken die vaak als achterhaald worden afgedaan.

De implicaties voor Polen zijn bijzonder belangrijk. Terwijl het land worstelt met spanningen tussen zijn diep katholieke identiteit en de seculariseringsdruk van de Europese Unie, biedt de studie empirische steun voor de geestelijke gezondheidswaarde van traditionele praktijken — wat mogelijk zowel het gezondheidsbeleid als culturele debatten beïnvloedt.

In Italië, waar het katholicisme cultureel nog steeds belangrijk is ondanks een dalende kerkgang, suggereren de bevindingen dat traditionele praktijken zoals de rozenkrans kunnen dienen als toegankelijke middelen voor geestelijke gezondheid, vooral voor oudere bevolkingsgroepen die minder vertrouwd zijn met seculiere therapie.

Barrières doorbreken

De onderzoekers merkten een opvallende vooringenomenheid op in de academische literatuur: PubMed bevat 30.060 vermeldingen voor “mindfulness” maar slechts 13 voor “rozenkransgebed.” Deze kloof weerspiegelt bredere culturele vooroordelen die westerse devoties vaak als primitiever afschilderen.

“Vanuit een puur cultureel fenomenologisch oogpunt is mindfulness in, glamoureus, modieus en interessant, terwijl de rozenkrans out, achterhaald, saai en oninteressant is,” aldus de onderzoekers. Toch suggereert hun data dat deze perceptie meer met culturele mode dan met empirische werkelijkheid te maken heeft.

De netwerkanalyse van de studie toonde aan dat religiositeit het welzijn beïnvloedt, zowel direct als via twee belangrijke wegen: het vergroten van empathie en het verminderen van religieuze worsteling. De repetitieve aard van de rozenkrans — vergelijkbaar met mantra-meditatie — lijkt een meditatieve staat te creëren die angst kalmeert en emotionele regulatie bevordert.

Interessant genoeg werd de praktijk niet geassocieerd met sociale isolatie of bekrompenheid, zoals stereotypen soms suggereren. Integendeel, hogere niveaus van rozenkransgebed correleerden met verhoogde empathie, wat suggereert dat het sociale verbondenheid versterkt in plaats van vermindert.

“Eén ding is zeker, er bestaat een kloof binnen de Katholieke Kerk, en binnen andere kerken, tussen degenen die bidden en een devotionele houding aannemen, en degenen die hun christelijk geloof interpreteren in termen van sociaal bewustzijn en betrokkenheid,” zei Oviedo. “Het is tijd om dit soort binaire model te overstijgen en een stijl te adopteren die devotie en empathie naar anderen combineert. Een scheiding tussen die twee maakt de christelijke boodschap en de verlossing die wij in Christus bieden minder geloofwaardig en effectief.”

De kracht van repetitief gebed

Terwijl samenlevingen worstelen met epidemieën van geestelijke gezondheidsproblemen, spirituele leegte en de beperkingen van puur farmaceutische benaderingen van psychologisch welzijn, suggereert het onderzoek voordelen van een meer inclusieve kijk op contemplatieve praktijken. De toegankelijkheid van de rozenkrans — waarvoor alleen kralen en wat tijd nodig zijn — maakt het bijzonder relevant voor economisch minderbedeelde groepen die zich therapie of meditatiecursussen niet kunnen veroorloven.

De studie bepleit geen religieuze bekering en suggereert ook niet dat de rozenkrans superieur is aan andere praktijken. In plaats daarvan pleit het voor erkenning van de diverse manieren waarop mensen met lijden omgaan en betekenis vinden.

Een onderzoeker concludeerde: “We rekenen op een breder palet van spirituele of religieuze uitingen met vergelijkbare positieve effecten, zodat we enkele bijna spirituele monopolies en eenzijdige uitingen in de gebruikelijke advies- en zorginterventies kunnen vermijden.”

Impact op langere termijn

Oviedo zei dat het nog te vroeg is om de resultaten van deze studie te evalueren.

“Ik was redelijk verbaasd dat er media-aandacht voor dit onderwerp was, aangezien het in veel kringen over het hoofd is gezien, zelfs binnen katholieke kringen,” zei hij. “Het ergste aspect is de theologische onverschilligheid of zelfs vijandigheid tegenover dergelijke devotionele praktijken, die als vreemd worden beschouwd voor de standaardtheologie. Het probleem gaat dieper en houdt verband met een theologie die niet in staat is verbinding te maken met gelovigen in de manier waarop zij hun geloof leven en uitdrukken.”

Oviedo zei dat katholieken een “geleefde theologie” moeten ontwikkelen — of een “theologie van onderop.”

“Deze theologische benadering vereist dat we meer aandacht besteden aan hoe gelovigen zich voelen, hoe ze hun geloof ervaren, en hoe ze verlossing in werking waarnemen,” zei hij. “Inderdaad, er worden jaarlijks veel studies gepubliceerd over religie, gezondheid, welzijn en bloei, maar bijna geen theologen besteedt hier aandacht aan, hoewel ze de positieve effecten van religieus geloof en intens religieuze praktijk onthullen, of hoe verlossing als iets reëels kan worden erkend. De rozenkrans is hier een goed voorbeeld van en suggereert een andere benadering van theologie als we de christelijke boodschap echt geloofwaardiger willen maken.”

Volg EWTN.

Schrijf je in op onze nieuwsbrief!