COMMENTAAR: Vanuit Rome tot het zuidelijk halfrond maken de kardinalen zich op om een nieuwe paus te kiezen, maar de geschiedenis leert ons dat de Heilige Geest vaak voor verrassingen zorgt.
Edward Pentin Commentaren; 4 mei 2025 VATICAANSTAD – Het voorspellen van de volgende paus is, zoals een collega het ooit treffend verwoordde, als darten met een blinddoek voor je ogen.
Hoewel we wel een idee hebben wie de prominente kandidaten zijn, is het vrijwel onmogelijk om met enige zekerheid te zeggen welke kardinaal de leden van het Heilig College zullen kiezen als opvolger van Petrus.
Bijna geen enkele Vaticanist had bijvoorbeeld kardinaal Jorge Mario Bergoglio op zijn lijstje staan in 2013. En de wedkantoren doen het niet veel beter, met veel van de beste kansen voor onwaarschijnlijke kandidaten of, in het geval van dit conclaaf, voor kardinalen boven de 80 die doorgaans de minste kans maken om gekozen te worden.
Dit conclaaf zal bijzonder moeilijk te voorspellen zijn en zou wel eens lang kunnen duren, aangezien veel van de kardinalen uit het zuidelijk halfrond komen en grotendeels onbekend zijn.
Dat gezegd hebbende, is het mogelijk om een aantal kandidaten op te sommen die de kwaliteiten lijken te hebben die nodig zijn voor een paus, evenals andere factoren die als voordelig worden beschouwd, zoals hun leeftijd, geografische locatie, theologische oriëntatie, ervaring en persoonlijke gezondheid.
Het is ook de moeite waard om rekening te houden met het oude gezegde over pausverkiezingen, dat een “dikke paus een dunne opvolgt”, wat betekent dat een nieuw gekozen paus waarschijnlijk heel anders zal zijn in zijn visie en theologische opvattingen dan zijn voorganger.
Een ander oud gezegde luidt dat een man die als paus het conclaaf binnenkomt, het als kardinaal verlaat: met andere woorden, verwachtingen worden vaak op hun kop gezet. Zelfs het feit dat een paus een grote meerderheid van de kardinalen benoemt, garandeert niet dat zij iemand zoals hem zullen kiezen; soms is zelfs het tegenovergestelde het geval.
En in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, kiest de Heilige Geest niet rechtstreeks de volgende paus, maar laat hij het aan de vrije wil van de kardinalen over om te beslissen wie, naar men hoopt, openstaat voor en gehoorzaam is aan de inspiratie van de Heilige Geest.
Gezien deze factoren volgt hieronder een algemene lijst van enkele kardinalen die algemeen worden beschouwd als prominente figuren in het conclaaf. Het is geenszins een volledige lijst, noch een lijst die beperkt is tot iemands persoonlijke favorieten; het is slechts een selectie van degenen die als mogelijke kandidaten ter bespreking staan. (Voor uitgebreide profielen van hen en van andere papabili, en om te weten te komen waar zij staan op bepaalde punten, kunt u terecht op The College of Cardinals Report, dat ik in het belang van volledige openheid mede heb opgericht.)
De Hongaarse kardinaal Péter Erdö, 72, aartsbisschop van Esztergom–Boedapest, groeide op onder het communisme – een traumatische ervaring die hem sterk heeft gevormd. Hij is een zeer bekwaam canonist, studeerde en doceerde in Rome en was in het midden van de jaren negentig onderzoeker aan de Universiteit van Californië. Hij is primaat van de Hongaarse Kerk en als voormalig voorzitter van de Raad van Europese Bisschoppenconferenties begrijpt hij de uitdagingen van het christendom in het seculiere Europa. Hij leidde als algemeen rapporteur de controversiële synodes over het gezin in 2014 en 2015, een functie die vaak wordt gezien als een opstapje naar het pausschap. Hij is op de meeste gebieden orthodox in zijn leer en zijn juridische vaardigheden zullen van belang zijn als de kardinalen veel van de veranderingen van Franciscus willen terugdraaien en continuïteit willen zoeken met vroegere pausen zoals Benedictus XVI en Johannes Paulus II. Hij heeft een rustig en gereserveerd karakter, kan timide en risicomijdend zijn en vermijdt publieke controverses, waarbij hij zich liever concentreert op de spirituele en morele missie van de kerk. Hij is een getalenteerd leraar, een beroep waar hij veel van houdt, en ziet het belang van het geloof in de strijd tegen autoritaire en totalitaire regimes. Een van de “mooiste dingen in het leven”, zei hij in 2024, is “dienen in de liturgie”, omdat het gaat om het doorgeven en onderwijzen van het geloof. De kardinaal, die meerdere talen spreekt en een bewonderaar is van paus Paulus VI, was een favoriet van wijlen kardinaal George Pell, die hem zag als een zeer geschikte opvolger van Petrus, iemand die volgens hem de orde kon herstellen en de kerk weer kon richten op haar primaire taak: de redding van zielen.
Kardinaal Pietro Parolin, 70, voormalig staatssecretaris van het Vaticaan, is naar voren gekomen als een van de belangrijkste kandidaten. Hij heeft geen pastorale ervaring, omdat hij altijd als diplomaat voor het Vaticaan heeft gewerkt. De Italiaanse kardinaal heeft een sleutelrol gespeeld in internationale onderhandelingen, onder meer met China, Venezuela en het Midden-Oosten. Hij was een naaste en vertrouwde adviseur van paus Franciscus, die zich aansloot bij diens visie op kerkhervorming, en de enige door Franciscus benoemde persoon die tijdens diens pontificaat op zijn post bleef. Parolin was ook een langdurig lid van de C9-raad van kardinalen. Kardinaal Parolin is een pragmaticus en leerling van kardinaal Achille Silvestrini, een prelaat die bekend stond om zijn afwijkende mening ten opzichte van de leer van de kerk. Hij legt de nadruk op dialoog, diplomatie en vreedzame oplossingen in plaats van op doctrine. Hij heeft gezegd dat hij het Tweede Vaticaans Concilie als revolutionair beschouwt – “het nieuwe paradigma van een wereldkerk” – waarvan sommigen vrezen dat het de kerk in een permanente synode zou veranderen. De kardinaal staat bekend om zijn voorzichtige en afgewogen communicatiestijl; hij vermijdt controverses en werkt achter de schermen. In een tijd waarin kardinalen elkaar nauwelijks kennen, is de kardinaal een zeer bekende figuur, wat zijn kansen ten goede komt. Naast zijn gebrek aan pastorale ervaring is zijn andere achilleshiel de controversiële voorlopige overeenkomst tussen het Vaticaan en China uit 2018, waar kardinaal Joseph Zen Ze-Kiun en vele anderen fel tegen gekant zijn. Hij is een fervent tegenstander van de traditionele Latijnse mis en voorstander van een grotere rol voor vrouwen in de kerk, maar hij is tegen de wijding van vrouwen tot diaken of priester.
De in Rome geboren kardinaal Matteo Zuppi, 69, aartsbisschop van Bologna, is een prominente figuur in het centrum-links van de katholieke Kerk en wordt vaak genoemd als mogelijke kandidaat voor het pausdom door degenen die een paus willen die volledig in de lijn van Franciscus staat. Hij staat bekend om zijn joviale, toegankelijke en mediagenieke optreden en wordt vaak vergeleken met paus Franciscus vanwege zijn nadruk op barmhartigheid en hulp aan vooral armen en gemarginaliseerden. Hoewel hij geen opleiding tot diplomaat heeft genoten, is kardinaal Zuppi betrokken geweest bij internationale vredesonderhandelingen, met name in Mozambique als priester, en staat hij zeer dicht bij de lekenbeweging Sant’Egidio. Paus Franciscus stuurde hem als zijn vredesgezant op grotendeels vruchteloze bezoeken aan Oekraïne, Rusland en het Midden-Oosten. De theologie van de kardinaal is op verschillende fronten bekritiseerd. Hij probeert alle kanten van de Kerk aan te spreken en heeft zelfs de traditionele Latijnse mis gevierd, maar zijn focus ligt duidelijk op progressieve politiek en hij staat gekscherend bekend als de ‘kapelaan’ van de centrumlinkse PD-partij in Italië. Kardinaal Zuppi zet zich in voor de armen, migranten en gemarginaliseerde gemeenschappen, waaronder mensen met een voorkeur voor hetzelfde geslacht. Hij heeft bijzondere aandacht voor LGBTQ-kwesties en steunt het zegenen van relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. Op andere punten is hij volgens het rapport van het College van Kardinalen voorstander van het facultatief maken van het celibaat voor priesters, het beperken van de TLM, het focussen op klimaatverandering, het herzien van Humanae Vitae, communie voor hertrouwde gescheidenen en het bevorderen van een synodale Kerk.
Kardinaal Willem Eijk, 71, aartsbisschop van Utrecht, is een bekende theologisch conservatieve Nederlandse prelaat. Kardinaal Eijk is een fervent verdediger van de traditionele katholieke leer, met name op het gebied van morele en ethische kwesties, zoals euthanasie en het homohuwelijk, en is al vele jaren lid van de Pauselijke Academie voor het Leven. Als voormalig arts heeft hij een grondige kennis van bio-ethiek, waardoor hij bij uitstek geschikt is om moderne medisch-morele uitdagingen aan te gaan. Hij heeft de Nederlandse Kerk door moeilijke tijden geleid, waaronder een dalend kerkbezoek in Nederland en kerksluitingen. Als jonge bisschop heeft hij met succes het hoofd geboden aan tegenstand van LGBTQ-groeperingen door vast te houden aan de leer van de kerk over homoseksualiteit – een beproeving die zijn gezondheid negatief heeft beïnvloed. Dit, samen met het leiden van de Kerk in een steeds seculierder wordend Nederland, heeft hem geholpen de worstelingen van het christendom in het moderne Europa te begrijpen. Tijdens de Covid-pandemie heeft de kardinaal zijn medische achtergrond aangewend om vaccinatie krachtig te ondersteunen, ondanks bezorgdheid over de veiligheid en werkzaamheid ervan. Kardinaal Eijk staat bekend om zijn gedisciplineerde, gestructureerde en soms strenge leiderschapsstijl. In de loop der jaren is hij gewend geraakt aan soms felle kritiek op zijn onverschrokken trouw aan het geloof in al zijn facetten. Hij is een voorbeeld voor pastores die de kudde die Christus hun heeft toevertrouwd willen ‘voeden’, ongeacht welke wolven er ook rondzwerven.
De Franciscaanse kardinaal Pierbattista Pizzaballa, patriarch van Jeruzalem, heeft een persoonlijkheid die geworteld is in zijn eenvoudige, landelijke opvoeding in Lombardije, die hem een gevoel van soberheid en oprechtheid bijbracht dat later tot bloei kwam in het franciscaanse leven. Gevormd door een sterke vroege roeping en de invloed van een geliefde plaatselijke priester, staat hij bekend om zijn openhartigheid, daadkracht en onderscheidingsvermogen. Er is weinig bekend over de theologie of de leerstellige standpunten van de kardinaal, deels omdat hij zich zelden uitspreekt over controversiële kwesties, maar er is een oprechte wens te bespeuren om de orthodoxe tradities en praktijken van de Kerk te respecteren en tegelijkertijd open te staan voor moderniteit. Zijn ervaringen in het Heilige Land, die begonnen met een moeilijke aankomst tijdens de Eerste Intifada, hebben een diep begrip van de complexiteit van de regio en een toewijding aan interreligieuze dialoog, met name met de Joodse gemeenschap, doen groeien. Pizzaballa kwam enkele weken nadat hij in 2023 tot kardinaal was benoemd in de schijnwerpers toen hij zei dat hij bereid was zichzelf als gijzelaar aan te bieden in ruil voor de vrijlating van de kinderen die in handen waren gevallen van Hamas-terroristen. Als leider is hij niet bang om zich uit te spreken en streeft hij ernaar het Israëlisch-Palestijnse conflict met gelijkmoedigheid te behandelen, terwijl hij bijzondere sympathie toont voor het Palestijnse volk. Hij heeft een afkeer van klerikalisme, een zorg voor sociale rechtvaardigheid en een passie voor de Heilige Schrift, allemaal getemperd door een diepe franciscaanse spiritualiteit. Als, zoals sommigen speculeren, het pausdom voor een periode van rust terugkeert naar de Italianen, zou Pizzaballa wel eens de Italiaan kunnen zijn die zij kiezen. De kardinaal, die op de dag van de dood van paus Franciscus 60 jaar werd, zou als te jong kunnen worden beschouwd om te worden gekozen, maar lijkt voorbestemd voor een hogere functie in de toekomst.
Een mogelijke kanshebber is de Maltese kardinaal Mario Grech, 68, die momenteel secretaris-generaal is van het secretariaat van de Bisschoppensynode en dus een groot voorstander is van synodaliteit. Hij genoot de voorkeur van Franciscus en stond bekend om zijn vriendelijke en toegankelijke stijl, maar zijn bisschoppelijk leven werd gekenmerkt door controverse. In het begin van zijn carrière stond kardinaal Grech bekend om zijn theologisch conservatieve standpunten, zoals zijn verzet tegen de legalisering van echtscheiding in Malta. Na de verkiezing van paus Franciscus veranderde zijn houding echter en begon hij zijn steun te betuigen aan zaken als het homohuwelijk, hoewel hij een fervent tegenstander van abortus bleef. Hij is voorstander van een vrouwelijk diaconaat. Grech speelde een centrale rol bij het opstellen van een controversieel document dat soepeler leek te zijn dan Amoris Laetitia wat betreft het toestaan van communie voor gescheiden en hertrouwde katholieken. Critici beschuldigden hem van hardhandige tactieken bij de uitvoering ervan. Meer recentelijk kreeg kardinaal Grech kritiek omdat hij 85 bisschoppen die kritiek hadden geuit op de verdeeldheid zaaiende Duitse Synodale Weg aan de kaak stelde. Hij noemde hun kritiek “niet behulpzaam” en “polariserend” en sprak zijn vertrouwen uit dat de Duitse synodale leiders “weten wat ze doen”. Ondanks de controverses en eerdere kritiek op zijn bestuur bleef hij een vertrouwde en loyale vertrouweling van paus Franciscus, met wie hij een zeer vergelijkbare visie op de toekomst van de Kerk deelt. Hij heeft over het algemeen een goede verstandhouding met de media en stond tijdens de synodes grotendeels open en bereid om vragen te beantwoorden die kritisch waren over het proces en de bezorgdheid dat het werd gebruikt als een middel om de katholieke leer te ondermijnen en de Kerk te protestantiseren.
De Guinese kardinaal Robert Sarah staat bekend om zijn diepe geloof, intellectuele strengheid en onwankelbare toewijding aan de traditionele katholieke leer, die weerklank vinden bij orthodoxe katholieken over de hele wereld. Kardinaal Sarah is auteur van verschillende veelgeprezen boeken en voormalig prefect van de Dicasterie voor de Eredienst en de Sacramenten. Hij staat bekend om zijn persoonlijke heiligheid en liefde voor de Kerk. Hij wordt bewonderd om zijn onverschrokken, profetische stem, gecombineerd met een afgewogen openhartigheid in het verdedigen van het geloof, waarvoor hij bekend is geworden, vooral met betrekking tot de morele leer van de Kerk. Zijn ervaring in het verzet tegen een marxistische dictatuur in Guinee, waar hij op de dodenlijst van dictator Ahmed Sékou Touré stond, wordt vaak gezien als de reden waarom de kardinaal zo goed weet wanneer hij zich moedig moet uitspreken en wanneer hij beter kan zwijgen. Hij is voorstander van een “hervorming van de hervorming” als het gaat om de liturgie – een verfijning van de leer van het Tweede Vaticaans Concilie over de liturgie om een einde te maken aan misbruiken. Als Afrikaanse kardinaal zou zijn verkiezing een historische verschuiving betekenen. Kardinaal Sarah had bijna niet kunnen deelnemen aan het conclaaf van dit jaar, omdat hij in juni 80 jaar wordt. Zijn kritiek op bepaalde aspecten van het pontificaat van Franciscus, hoewel breed gedeeld onder praktiserende gelovigen, zou hem kunnen schaden als deze geen weerklank vindt bij de kardinaal-kiezers. Maar hij blijft populair en ondanks dat hij met zijn pensionering in 2021 zijn status in de Kerk heeft verloren, heeft kardinaal Sarah erkenning gekregen als een standvastige verdediger van het geloof. Als hij tot paus zou worden gekozen, wat gezien de samenstelling van het electoraat onwaarschijnlijk lijkt, zou hij de eerste Afrikaanse opvolger van Petrus zijn sinds paus Gelasius I in de vijfde eeuw.
Kardinaal José Tolentino Calaça de Mendonça, 59, wordt door zijn aanhangers gezien als een potentiële drijvende kracht achter het verankeren van de koers van paus Franciscus voor de kerk en het doorvoeren van andere belangrijke veranderingen. Kardinaal Tolentino, dichter, bijbelwetenschapper en docent in zijn geboorteland Portugal, groeide op in het door Portugal bestuurde Angola. Hij bekleedde belangrijke academische en kerkelijke functies, met als hoogtepunt die van prefect van de Dicasterie voor Cultuur en Onderwijs onder paus Franciscus. Kardinaal Tolentino, zoals hij gewoonlijk wordt genoemd, heeft een bliksemsnelle carrière achter de rug en verwierf bijzondere bekendheid in 2018 toen paus Franciscus hem koos om de spirituele oefeningen voor de Romeinse Curie te leiden. Vier maanden later benoemde hij hem tot archivaris en bibliothecaris van de Heilige Roomse Kerk; een jaar later werd hij kardinaal en benoemd in verschillende Vaticaanse dicasteries. De kardinaal heeft de aandacht getrokken omdat hij “iedereen” verwelkomt, ook koppels van hetzelfde geslacht. Hij heeft zich ook aangesloten bij een feministische benedictijnse zuster, zuster Teresa Forcades, die abortus, de wijding van vrouwen, “queer theologie” en het homohuwelijk heeft gepromoot. Kardinaal Tolentino schreef een voorwoord voor een van haar boeken en zij hielp bij de lancering van een van zijn werken. Hij heeft zijn steun voor haar geschriften nooit verloochend. Hij is een gepassioneerd en productief lezer en liefhebber van literatuur; zijn poëzie wordt zeer gewaardeerd door Portugese literatoren, maar vooral in de seculiere sfeer en niet zozeer in religieuze kringen. Zijn rol als prefect van een dicasterie en zijn banden met invloedrijke groeperingen zoals de Gemeenschap van Sant’Egidio, de Verenigde Naties en bondgenoten in de Romeinse Curie, plaatsen hem duidelijk in de meer modernistische vleugel van het College.
Kardinaal Robert Francis Prevost, sinds april 2023 voormalig prefect van de invloedrijke Dicasterie voor Bisschoppen, is een in Chicago geboren prelaat die vele jaren als missionaris in Peru heeft gewerkt voordat hij voor twee opeenvolgende termijnen tot hoofd van de Augustijnen werd gekozen. De 69-jarige kardinaal sluit nauw aan bij de visie van paus Franciscus op de pastorale prioriteiten van de overleden paus, met name op het gebied van milieubescherming, hulp aan armen en migranten, en een pastorale benadering die de nadruk legt op het ontmoeten van mensen waar ze zijn. Hij heeft publiekelijk verklaard dat bisschoppen zich niet moeten gedragen als “kleine prinsjes in hun koninkrijkjes”. De opvattingen van kardinaal Prevost over het toestaan van de heilige communie aan gescheiden en burgerlijk hertrouwde katholieken in bepaalde gevallen zijn onbekend. Hij toonde milde steun voor het document Fiducia Supplicans van het Vaticaan uit 2023, waarin de rol van de bisschoppenconferenties bij de toepassing ervan wordt benadrukt. De in Chicago geboren kardinaal is in opspraak gekomen vanwege zijn aanpak van gevallen van seksueel misbruik door geestelijken, maar is tegen de beschuldigingen in het geweer gekomen. Hij staat bekend om zijn discrete en doordachte aanpak en wordt door zijn collega’s geprezen om zijn luistervaardigheid, zijn vermogen om complexe kwesties te overzien en zijn oordeelkundige vragen. Kardinaal Prevost wordt naar voren geschoven als mogelijke compromiskandidaat als de belangrijkste kandidaten niet genoeg stemmen kunnen behalen. Door zijn lange missionariswerk in Peru, eerst als priester en later als bisschop gedurende in totaal 22 jaar, wordt hij meer als een internationale kandidaat dan als een Amerikaanse kandidaat gezien, wat in zijn geval de keuze voor een paus uit een supermacht verzacht. Hij wordt echter misschien te jong en te recent tot kardinaal benoemd (2023) geacht om serieus in aanmerking te komen als een papabile met een aanzienlijke kans om gekozen te worden.
Alom gerespecteerd, maar mede vanwege zijn gepassioneerde, maar respectvolle, kritiek op paus Franciscus beschouwd als een buitenbeentje, is de Amerikaanse kardinaal Raymond Burke. De 76-jarige kardinaal Burke, afkomstig uit Richland Center, Wisconsin, is een van de meest vooraanstaande canonisten van de kerk en staat bekend om zijn traditionele en orthodoxe opvattingen en zijn bereidheid om het leergezag van de Kerk hoog te houden. Burke, voormalig prefect van de Apostolische Signatuur, is traditioneel op het gebied van liturgie, morele leerstellingen en kerkelijke discipline, is een uitgesproken criticus van theologische interpretaties die afwijken van het leergezag en wordt gezien als een leider onder degenen die de apostolische traditie willen handhaven. Hij scoort hoog op alle drie de munera van een bisschop: onderwijzen, heiligen en besturen, en de morele leer van de Kerk handhaven. De kardinaal heeft niet geaarzeld om hooggeplaatste kerkelijke functionarissen, waaronder paus Franciscus tijdens zijn pontificaat, aan te spreken op kwesties als gescheiden en burgerlijk hertrouwde katholieken en abortusgezinde katholieke politici die de heilige communie ontvangen, degenen die aandringen op normalisering van homoseksualiteit in de Kerk, en andere soortgelijke zaken. Hij heeft een prijs betaald voor zijn trouw, niet alleen door het verlies van zijn functie als prefect van de Apostolische Signatuur en beschermheer van de Orde van Malta, maar ook, zo heeft het Register later vernomen, door het feit dat Franciscus zijn salaris en ziektekostenverzekering heeft gekort en de huur van zijn appartement in het Vaticaan aanzienlijk heeft verhoogd. De kardinaal is een groot voorstander van de traditionele Latijnse mis (Tridentijnse ritus) en heeft de plaats daarvan in de Kerk verdedigd, vooral toen paus Franciscus het gebruik ervan aan banden legde. Zijn kansen om tot paus te worden gekozen worden klein geacht, aangezien veel kardinalen door paus Franciscus zijn gekozen en de opvattingen van de overleden paus delen, en omdat een kardinaal uit een supermacht meestal niet in aanmerking komt. Hij is echter hier opgenomen omdat veel praktiserende gelovigen vaak zeggen dat zij hem graag als paus zouden zien, ook al beseffen zij dat zijn verkiezing onwaarschijnlijk is. Een zeer langdurig conclaaf zou zijn kansen mogelijk kunnen vergroten, maar een invloedrijke rol als kingmaker is veel waarschijnlijker.
Edward Pentin is Senior Contributor van het Register en Vaticaananalist van EWTN News. Hij begon zijn verslaggeving over de paus en het Vaticaan bij Vatican Radio voordat hij Rome-correspondent werd voor EWTN’s National Catholic Register. Hij heeft ook verslag gedaan over de Heilige Stoel en de Katholieke Kerk voor een aantal andere publicaties waaronder Newsweek, Newsmax, Zenit, The Catholic Herald, en The Holy Land Review, een Franciscaanse publicatie gespecialiseerd in de Kerk en het Midden-Oosten. Edward is de auteur van The Next Pope: The Leading Cardinal Candidates (Sophia Institute Press, 2020) en The Rigging of a Vatican Synod? An Investigation into Alleged Manipulation at the Extraordinary Synod on the Family (Ignatius Press, 2015). Volg hem op Twitter @edwardpentin.
Bron: Edward Pentin’s List of 10 Papal Contenders You Should Know| National Catholic Register
Vertaling: EWTN Lage Landen (HR)
Wilt u meer lezen of zien van de vermaarde katholieke Journalist ‘Edward Pentin‘ ? Klik dan hier.
250507| [XLS000] |
