De leider van de Oekraïense Grieks-katholieke kerk gaf zijn visie op de toekomst van zijn land na de oorlog.
Andrea Gagliarducci/CNA; Wereld; 14 november 2022 – De leider van de Oekraïense Grieks-katholieke kerk heeft vorige week een ontmoeting gehad met paus Franciscus en met emeritus paus Benedictus XVI, de staatssecretaris van het Vaticaan en andere hoofden van dicasteriën.
In Rome vierde grootaartsbisschop Sviatoslav Shevchuk voor het eerst sinds het begin van de oorlog in Oekraïne ook de Goddelijke Liturgie in de Sint-Pietersbasiliek – voor het graf van de heilige Josaphat op 12 november, de feestdag van de heilige.
Aan de mis namen veel bisschoppen uit Oekraïne deel, die om verschillende redenen naar Rome waren gekomen. Zij werden vergezeld door aartsbisschop Gintaras Grušas, voorzitter van de Raad van de Europese Bisschoppenconferenties.
In een exclusief interview met CNA maakte aartsbisschop Shevchuk de balans op van zijn week in Rome. Hij gaf een perspectief op de geschiedenis en de rol van de Oekraïense Grieks-katholieke kerk.
De grootaartsbisschop weerlegde ook beweringen dat de kerk “nationaal” was en hekelde het “genocidale karakter” van de oorlog, terwijl hij benadrukte dat hij desondanks hoopvol was – omdat zijn hoop is gevestigd op God de Verlosser.
De leider van de Oekraïense Grieks-katholieke kerk gaf ook zijn visie op de toekomst van zijn land na de oorlog.
De ontmoetingen in het Vaticaan
Op 6 november trapte Zijne Zaligheid zijn week van ontmoetingen af met een audiëntie bij paus Franciscus. Gedurende de week had hij verschillende bilaterale ontmoetingen.
Aartsbisschop Shevchuk vertelde CNA dat hij “een grote openheid en een grote luisterbereidheid bij iedereen” aantrof.
Voordat hij werd gekozen tot grootaartsbisschop van de Oekraïense Grieks-katholieke kerk, was aartsbisschop Shevchuk bisschop van Buenos Aires, waar hij de toenmalige kardinaal Jorge Mario Bergoglio, de latere paus Franciscus, ontmoette. De Oekraïense grootaartsbisschop en de paus uit Argentinië zijn al lang bevriend.
Over zijn laatste ontmoeting met de paus zei aartsbisschop Shevchuk dat de paus “een vaderlijke warmte voor me had die me ontroerde. Hij verzekerde mij dat zowel hij als de Heilige Stoel bereid zijn al het mogelijke te doen om de pijn van het Oekraïense volk te verlichten en een einde te maken aan deze onrechtvaardige agressie.”
Maar, zo voegde hij eraan toe, “het is moeilijk aan te geven hoe deze oorlog kan worden beëindigd. De wereld is op zoek naar methoden, formules en zelfs mogelijke wijzen van bemiddeling. De Heilige Stoel is echter bereid al het mogelijke te doen om ervoor te zorgen dat deze oorlog zo snel mogelijk eindigt.”
Aartsbisschop Shevchuk had ook een ontmoeting met kardinaal Kurt Koch van het Dicasterium voor de Bevordering van de Christelijke Eenheid, met kardinaal Leonardo Sandri van het Dicasterium voor de Oosterse Kerk, en met de topambtenaren van het Dicasterium voor Katholiek Onderwijs en Cultuur, aangezien de Katholieke Universiteit van Oekraïne “nu bezig is met het actualiseren van de statuten.”
Op 12 november had de grootaartsbisschop een ontmoeting met kardinaal Pietro Parolin, de Vaticaanse staatssecretaris. Aartsbisschop Shevchuk zei dat zij in detail spraken over “de inspanningen van de pontificale diplomatie ten gunste van vrede, en vooral over de inspanningen om het Oekraïense volk bij te staan.”
Van zijn kant bedankte aartsbisschop Shevchuk voor de bevrijding van een aantal gevangenen, en in het bijzonder de Heilige Vader “die zich ervoor inzet dat allen die lijden onder de mishandeling en marteling in Russische gevangenschap werkelijk naar huis kunnen terugkeren”. En ik legde ook nieuwe gevallen voor, verzameld tijdens bezoeken aan onze parochies en eparchieën.”
Ten slotte “hebben we ook met kardinaal Parolin gesproken over de naderende winter en hoe we deze koude periode moeten doorkomen. Zoals we weten vernietigt Rusland systematisch de kritieke infrastructuur van onze stad. Nu leeft Kiev praktisch zonder licht, en als er in een groot flatgebouw geen elektriciteit is, is er geen water, geen verwarming, en geen mogelijkheid om te koken omdat alle keukens op elektriciteit werken. Grote flatgebouwen en wolkenkrabbers zijn bergplaatsen van kou geworden.”
De uitdagingen in Oekraïne
Aartsbisschop Shevchuk legde uit dat “het nodig is een grote humanitaire uitdaging onder ogen te zien” aangezien “we bijna 10 miljoen binnenlandse ontheemden en vluchtelingen hebben.”
“Sommigen zijn in Oekraïne gebleven en anderen zijn de grens overgestoken en bevinden zich in Europese landen omdat de Kerk in Europa haar hart, huizen, kerken en parochies heeft opengesteld voor onze vluchtelingen”, aldus de Oekraïense prelaat.
“We hebben ook nagedacht over concrete stappen om deze lijdende bevolking te helpen. Sommigen voorzien een nieuwe golf van ontheemden of vluchtelingen en noemen hen ‘thermische vluchtelingen’ omdat ze zullen rondtrekken op zoek naar een plek om zich op te warmen om in leven te blijven.”
Toen de Russische president Vladimir Poetin het begin van de “speciale militaire operatie” in Oekraïne aankondigde, zei hij dat het hoofddoel de denazificering van Oekraïne was.
De Oekraïense staat en het Oekraïense nationalisme hebben echter een bredere geschiedenis.
Met name de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk “heeft een roerige geschiedenis,” zei aartsbisschop Shevchuk.
Hij benadrukte dat “wij kinderen zijn van het Doopsel van Kyiv Rus, wij zijn geboren in het water van de rivier de Dnjepr, die vaak de bijnaam ‘de Oekraïense Jordaan’ heeft gekregen toen de heilige prins Vladimir en prinses Olga in 988 in de rivier werden gedoopt.”
Aartsbisschop Shevchuk vervolgt: “Kiev was de bakermat van de christelijke beschaving in Oost-Europa. Alle andere landen zijn later ontstaan. De Kerk van Moskou is ook een dochter van de Kerk van Kiev.”
Aartsbisschop Shevchuk voegde eraan toe dat de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk “de enige kerk is die de mystieke herinnering aan de Kerk van het onverdeelde christendom in zich draagt, omdat alle andere Slavische kerken zijn ontstaan na het zogenoemde Oosterse Schisma.”
Hij zei: “de Kerk van Kiev heeft de scheiding tussen Rome en Constantinopel altijd beschouwd als iets dat tegen de aard zelf van de Kerk ingaat. De eerste eeuwen van de scheiding werden ervaren als een ruzie tussen Rome en Constantinopel. Metropoliet Isidore van Kiev nam deel aan het Concilie van Florence in 1451.” Vervolgens “besloot de Kerk van Kiev in 1596 in gemeenschap te treden met Rome”, voegde hij eraan toe.
Aartsbisschop Shevchuk zei dat de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk altijd “een kerk van het volk” is geweest, ook toen de natie haar bestaan als staat verloor en “de situatie ervoer van een volk dat in zijn land woonde, maar in vreemde staten. Vaak oefende onze kerk bepaalde functies van de staat uit om het volk te helpen.”
“In de jaren van de Sovjet-Unie werd onze kerk werkelijk geliquideerd door het regime van Stalin. Wij werden gedwongen onder te duiken en vormden de grootste verzetsgroep tegen het communisme van de 20e eeuw. Toch kon zelfs Stalin ons niet elimineren.”
Met de val van de Sovjet-Unie, zei aartsbisschop Shevchuk, “werd onze kerk herboren. Ze kwam uit de catacomben. Ik was een jonge priester en zag de verrijzenis van onze kerk. Het was een ware paaservaring. Wij zijn discipelen van priesters die jarenlang in de gevangenis hebben gezeten en de tekenen die zij voor hun kerk hebben geleden op hun vlees droegen.”
De rol van de Grieks-katholieke kerk in deze oorlog
De leider van de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk had zich in 2014 publiekelijk uitgesproken voor de zogenoemde “revolutie van de waardigheid” en steunde altijd de roep van het volk om meer democratie en toenadering tot de Europese Unie.
Aartsbisschop Shevchuk herhaalde: “Wij hebben, zoals ik al zei, ons volk altijd bijgestaan, ongeacht de omstandigheden. Dit is vandaag nog steeds het geval.”
De grootaartsbisschop omschreef ook de bewering dat de Oekraïense Grieks-katholieke kerk nationalistisch zou zijn als “pure propaganda van het Kremlin”.
“Wij zijn geen Oekraïense kerk die alleen voor Oekraïners is,” zei aartsbisschop Shevchuk.
“De Oekraïense Grieks-katholieke kerk kan niet worden beschuldigd van nationalisme, want vandaag de dag hebben we Oekraïense Grieks-katholieken van Chinese afkomst in Vancouver, en we hebben veel parochianen die niet van Oekraïense etniciteit zijn in Canada, de Verenigde Staten, Brazilië, Argentinië, Australië.”
Aartsbisschop Shevchuk voegde eraan toe dat de kathedraal in Kiev tijdens de huidige oorlog een toevluchtsoord werd voor iedereen.
“Niemand heeft ooit gevraagd ‘welke taal spreekt u?’ of ‘naar welke kerk gaat u?’ Integendeel, we hebben iedereen verwelkomd die dat nodig had, door te voorzien in voedsel, medicijnen en alles wat ze konden om levens te redden. Dit is onze identiteit: Wij zijn een Oosterse Kerk van Byzantijnse traditie, die de Kerk van Constantinopel als de moederkerk beschouwt, maar die in volledige gemeenschap blijft met de opvolger van Petrus en deze mentaliteit ademt.”
Vanwege deze uitgebreide voorgeschiedenis, zei aartsbisschop Shevchuk, “onderschrijven al degenen die beweren dat Oekraïne gedenazificeerd moet worden op de een of andere manier dat het Oekraïense volk niet bestaat. Dat het Oekraïense volk geen etnische oorsprong heeft.”
Vanuit dit gezichtspunt, vervolgde de Oekraïense prelaat, zou Rusland “deze ‘enigszins onderontwikkelde Russen’ moeten opvoeden, of elimineren. Deze oorlog, en de propaganda die hem voedt, is dus de vrucht van een genocidale ideologie.”
De oecumenische invloed
Al meer dan 25 jaar verenigt de Pan-Oekraïense Raad van Kerken en Religieuze Organisaties in Oekraïne alle Oekraïense religieuze denominaties en tegenwoordig is hij een gezaghebbende stem geworden.
Aartsbisschop Shevchuk zei dat de instelling een essentieel moreel gezag is geworden en dat “onze raad sinds het uitbreken van de oorlog een zeer efficiënt orgaan is gebleken om nieuwe uitdagingen aan te gaan.”
Tot de laatste initiatieven behoort een oproep aan intellectuele centra wereldwijd om Russky Mir, de ideologie van de “Russische wereld“, te bestuderen en erop te reageren.
Volgens aartsbisschop Shevchuk “is deze ideologie ontstaan binnen het orthodoxe patriarchaat van Moskou, en we zien haar in de laatste preken van de patriarch. Het is een ideologie die dood en verderf brengt in Oekraïne, daar ben ik persoonlijk getuige van geweest.”
De raad heeft verschillende oproepen gedaan om de oorlog te stoppen. “We hebben een brief geschreven aan kerkelijke en religieuze vertegenwoordigers van Rusland om alles te doen om deze oorlog te stoppen. We hebben het Wit-Russische volk geschreven om niet aan deze oorlog deel te nemen. Het is een dienst die wij verrichten in naam van het algemeen welzijn, en deze liefde voor ons volk heeft ons vele onenigheden tussen onze kerken doen overwinnen.”
De vertegenwoordiger van de Oekraïens-orthodoxe kerk, die onder het patriarchaat van Moskou valt, stemde in met de brief.
De toekomst van Oekraïne
Wat heeft de toekomst voor Oekraïne in petto? Hoe kan men het vertrouwen herstellen tussen Rusland en de Oekraïners, over de grenzen heen, tussen mensen die naast elkaar of samen leven?
Voor aartsbisschop Shevchuk is dit “een open vraag”. In zijn dagelijkse videoboodschappen heeft hij de kwestie aangekaart en zijn visie uiteengezet op het vormgeven van de natie na de oorlog op basis van de katholieke sociale leer.
Het hoofd van de Oekraïense Grieks-katholieke kerk voegde eraan toe dat genezing tegenwoordig in de eerste plaats betekent “het vertrouwen van het Oekraïense volk in democratische waarden herstellen”.
“Wij, als volk, willen de waarden van de democratie opnieuw opbouwen. Maar natuurlijk moeten we ook de grote uitdaging aangaan om de menselijke en sociale relaties weer op te bouwen. Dus, naast internationale betrekkingen is het onderwerp hoe we de wonden kunnen helen die zijn veroorzaakt door de oorlog tussen Oekraïners en Russen.”
Hij voegde daaraan toe: “Wij zoeken antwoorden. We zien dat dit een lang proces van verzoening zal zijn. En er zijn voorwaarden voor verzoening, die begrijpelijk zijn. De Oekraïense bevolking is gevoelig voor het van buitenaf opleggen van vrede of gedwongen verzoening. Dat is geen vrede. Het is gewoon de vernietiging van een kleinere staat door een sterkere staat.”
Voorwaarden voor vrede
Volgens de grootaartsbisschop “moet het Russische volk beseffen dat Oekraïne bestaat, het recht op verzet van de Oekraïense staat erkennen en zich verzoenen met de realiteit dat het Oekraïense volk zijn geschiedenis, taal en cultuur heeft.”
Aartsbisschop Shevchuk voegde daaraan toe: “Wij hebben het recht om te bestaan met behoud van onze identiteit als een politieke, niet-exclusieve, maar inclusieve natie, zoals blijkt uit het feit dat Joodse gemeenschappen zich uitroepen tot Oekraïense burgers (onze president is van Joodse afkomst) en het hoofd van het burgerlijk bestuur en het leger van Mykolaiv een Koreaan is, de beroemde Kim.”
Uiteindelijk zei hij: “Rusland moet het bestaan van deze realiteit van Oekraïne erkennen. Als Rusland daarentegen tot Oekraïne spreekt in de taal van ultimatums, kan er geen sprake zijn van een vredesproces.”
Daarna “moeten we echt op zoek gaan naar gerechtigheid, want authentieke vrede zonder gerechtigheid bestaat niet. We moeten de hele waarheid ontdekken, ook al is die grof, en ik heb het ook over het geweld dat door toedoen van Rusland in de martelaarssteden van Oekraïne heeft plaatsgevonden. Zelfs in deze laatste gebeurtenissen is gerechtigheid op basis van de waarheid een stap naar toekomstige verzoening.”
Volgens Shevchuk “moeten we geen geopolitieke ideeën of opvattingen of voorgestelde formules van een illusoire vrede met elkaar verzoenen. In plaats daarvan moeten we harten en mensen verzoenen, en we weten dat verzoening tussen mensen voortdurend spiritueel en moreel werk vereist.”
“Het is een werk dat echt lang zal duren, en we kunnen niet zeggen hoe lang het zal duren om harten te genezen.”
Tot slot toonde de grootaartsbisschop van de Grieks-katholieke kerk zich ondanks alles hoopvol.
“Ik heb hoop. Mijn hoop is geen illusie of een ontsnapping aan een wrede werkelijkheid. Het is een hoop op de Heer. Wanneer we niet weten wat er van ons zal worden, kunnen we putten uit de kracht van God, die de sterkste van allemaal is, en die de Wijsheid zelf is. Als we niet weten hoe we over twee of drie maanden zullen leven, moeten we ons niet te veel opwinden, want niet de mens maar God is de meester van tijd en ruimte. Als wij leven met hoop op God, leven wij hoop.”
Hij besloot: “De wereld zonder God is ten dode opgeschreven. Ziekten en oorlogen zijn zichtbare tekenen van de dood die aanwezig is in het vlees van een wereld die God heeft verworpen. Daarom moeten we God terugbrengen in deze wereld.”
Keywoorden – Andrea Gagliarducci | H.Josaphat | Heilige Stoel | Ideologie van de Russische wereld | Invasie van Rusland in Oekraïne | Kardinaal Pietro Parolin | Majoor-aartsbisschop Sviatoslav Shevchuk | NCRegister | Oekraïne | Oekraïense Grieks-katholieke Kerk (UGCC) | Paus Benedictus XVI | Paus Franciscus | Russky Mir |
Wilt u meer artikelen lezen vertaald uit de NCRegister? Klik dan hier.
Wilt u meer artikelen lezen over “Groot-aartsbisschop Sviatoslav Shevchuk“? Klik dan hier. Voor andere onderwerpen gebruik dan de ‘tags’ boven aan het artikel.
EWTN Lage Landen: de bronnen van de wereldkerk, het geloof, beschikbaar maken voor het Nederlands taalgebied!
221115 | [XLS000] |
