Edward Pentin; Algemeen 24 juli 2023;
De recente schorsing van een Italiaanse priester vanwege het schrijven van een wetenschappelijke kritiek op de apostolische exhortatie Amoris Laetitia van paus Franciscus was een dwaze en “volstrekt onrechtvaardige” beslissing, maar wel een die de diepte onderstreept van een crisis in de Kerk die erger zou kunnen zijn dan de controverse rond het arianisme, aldus professor John Rist.
Rist, die wordt beschouwd als een van de beste in de Kerk nog levende geleerden in klassieke filosofie, de klassieken en vroeg-christelijke filosofie en theologie, gelooft dat de schorsing van father Tullio Rotondo in april nooit zou hebben plaatsgevonden onder een vorig pontificaat. Hij schrijft de beslissing deels toe aan een overgecentraliseerd pausdom dat “slechte pausen” heeft toegestaan om wetteloos en straffeloos te handelen.
Father Rotondo, die een doctoraat in de theologie heeft en auteur is van verschillende boeken, blijft a divinis geschorst door zijn bisschop, mgr. Camillo Cibotti van Isernia-Venafro, voor het schrijven van Betrayal of Sound Doctrine Through Amoris Laetitia – How Pope Francis and Some of His Collaborators Are Spreading a Morality Contrary to the Deposit of Faith (de Engelse vertaling kan hier in zijn geheel online gelezen worden).
Volgens de beschrijving belicht het boek “verschillende dwalingen die de paus en sommige van zijn medewerkers verspreiden over het sacrament van de biecht, het morele geweten, de morele wet en de doodstraf”. Het bevat ook zwaarwegende kritiek op sommige geschriften van de nieuwe prefect van het Dicasterium voor de Geloofsleer, aartsbisschop Victor Manuel Fernández.
Professor Rist, die in 2019 een van de 19 ondertekenaars was van een brief aan de kardinalen en bisschoppen van de wereld waarin hij paus Franciscus beschuldigde van ketterij, zei dat de schorsing van father Rotondo symptomatisch is voor een leerstellige crisis die volgens hem “nog ernstiger” is dan de Reformatie.
“Je moet teruggaan naar de controverse rond Arius om iets vergelijkbaars te vinden,” vertelde Rist me onlangs in zijn huis in Cambridge. “Maar ik denk dat, in termen van de schade die het nu zou kunnen veroorzaken, wat er in de toekomst met de Kerk zou kunnen gebeuren, meer problemen gaat veroorzaken dan wat dan ook dat we eerder hebben gezien.”
De Engelse filosoof citeert father Rotondo in zijn nieuwe boek Infallibility, Integrity and Obedience: The Papacy and the Roman Catholic Church, 1848-2023, dat donderdag (27 juli) verschijnt.
In dat binnenkort te verschijnen boek legt Rist de ontwikkelingen bloot die hebben geleid tot de huidige leerstellige en structurele crisis in de Kerk en legt hij uit waarom hij gelooft dat een verkeerd begrip van de aard en definitie van pauselijke onfeilbaarheid ten grondslag ligt aan de crisis waarmee de Kerk vandaag de dag wordt geconfronteerd. Hij legt ook voor hoe de conciliaire en individuele beslissingen die tot de huidige situatie hebben geleid ongedaan kunnen worden gemaakt, en hoe de juiste rol van de paus kan worden heroverd voor het welzijn van de Kerk.
Professor Rist, wat is uw kijk op de schorsing van father Rotondo voor het schrijven van het boek waarvoor u het voorwoord schreef?
Wel, mijn mening, zoals ik die heb verwoord in het interview met Maike Hickson, was dat de bisschop volkomen onrechtvaardig heeft gehandeld. In plaats van Don Tullio te straffen, had hij hem moeten bedanken voor het verdedigen van de praktijk van de Kerk gedurende meer dan 2000 jaar. Ik wil er natuurlijk aan toevoegen dat ik in mijn voorwoord heb gezegd dat ik het niet eens ben met alles wat Don Tullio zegt, maar ik denk zeker dat zijn belangrijkste stelling onomstotelijk is bewezen.
En u zei dat hij zich evenwichtig heeft uitgelaten en beide kanten heeft laten zien.
Dat klopt. En waar het boek op neerkomt, is een verzameling van alle literatuur die is ontstaan sinds Amoris Laetitia, maar het gaat veel verder dan dat. Het houdt zich niet alleen bezig met die apostolische exhortatie. Als een historicus honderd jaar later wil weten waar al die ophef over ging, kan hij het boek van Don Tullio bekijken en artikelen voor en artikelen tegen vinden, allemaal op een rijtje gezet, en vervolgens onderzocht en becommentarieerd door Don Tullio zelf.
Is dit de reden waarom u besloot het voorwoord te schrijven, omdat u zag dat het een evenwichtige en wetenschappelijke behandeling ervan inhield?
Ja, ik vond het project op zich al de moeite waard. Ik kende Don Tullio toen nog niet. Hij schreef me met de vraag of ik het voorwoord wilde schrijven. Ik vroeg waarom hij mij vroeg en hij zei dat het was omdat hij uw interview met mij over de open brief had gezien waarin ik beantwoordde waarom ik de brief had ondertekend. Nou, dat had hij gelezen en dat bracht hem ertoe om mij te schrijven. Hij vroeg of ik het voorwoord van het boek wilde schrijven. Ik heb toen het boek bekeken. Ik kan niet zeggen dat ik elk woord heb gelezen, maar het werd me wel duidelijk dat dit een boek was dat a) interessant en belangrijk was in het hedendaagse debat, maar b) ook een goudmijn aan materiaal voor mensen om erop terug te kijken. Ze kunnen naar Don Tullio gaan en een enorm aantal bronnen vinden en zo de argumenten van onze periode onderzoeken.
Het baart u ongetwijfeld zorgen dat iemand met zijn capaciteiten, iemand die een belangrijke bijdrage levert aan het debat, in feite de mond wordt gesnoerd en gecensureerd. Hoe komt zo’n uitspraak binnen de kerk tot stand?
Nou, het is te wijten aan wat ik heb genoemd volgzaam misbruik van autoriteit wat geen plaats heeft in de katholieke kerk. Als je denkt dat je mensen kunt laten stoppen met discussiëren over Amoris Laetitia en andere vragen over traditionele theologie door gewoon iemand de mond te snoeren die weet waar hij het over heeft, dan gedraag je je echt als een dwaas. Het gaat niet werken. Het veroorzaakt meer problemen. Het is gewoon iets stoms om te doen. Maar het komt voort uit een reeks slechte gewoonten.
Het is nog tot daaraantoe voor een bisschop om ketterij en heterodoxie de mond te snoeren, maar als het orthodoxie betreft, of men orthodoxe argumenten probeert te benadrukken, dan is dat toch heel vreemd?
Zoals ik al zei, omdat Don Tullio een standpunt heeft dat hij probeert naar voren te brengen, en hij heeft dat gedaan door materiaal te produceren van beide kanten, en heeft vervolgens geprobeerd het te evalueren – wat de Fransen een catalogue raisonné zouden noemen. Dat is natuurlijk de manier waarop dingen uitgezocht moeten worden. Het is precies wat mensen zouden moeten doen. Don Tullio heeft een doctoraat in de theologie. Het is zijn werk om over dit soort dingen na te denken. En omdat zijn conclusies een of andere bisschop niet bevallen.. Laat ik het zo zeggen: dit boek kon niet geschreven zijn in de tijd van Johannes Paulus II of Benedictus XVI, maar als dat wel zo was geweest, zou het niet verboden zijn door zijn bisschop. Laten we Amoris Laetitia even terzijde laten, als hij het onderwerp van een encycliek en aanverwante zaken had besproken in de tijd van Benedictus en Johannes Paulus, of zelfs Johannes XXIII, of wat dat aangaat Paulus VI, zouden mensen hebben gezegd, “Ja, het is een beetje pedant, langdradig enzovoort, maar natuurlijk heel nuttig.” Het zou er niet toe geleid hebben dat hij geschorst werd door zijn bisschop. Zonder enige twijfel niet.
Wat vertelt het ons over deze tijd in de Kerk?
Wel, Don Tullio citeert mij, en anderen, in het interview dat hij gaf aan Maike Hickson, evenals bijvoorbeeld John Finnis, die professor in de rechten was in Oxford, die zegt dat de huidige crisis waarschijnlijk de ergste is die de Kerk in eeuwen heeft gehad, misschien wel sinds het allereerste begin, op de een of andere manier. Het is gevaarlijker voor het bestaan van de kerk. Je kunt de Reformatie ermee vergelijken, maar ik denk dat het nog ernstiger is dan dat. Je moet teruggaan naar de controverse rond Arius om iets vergelijkbaars te vinden. Maar ik denk dat, in termen van de schade die het nu zou kunnen veroorzaken, wat er in de toekomst met de Kerk zou kunnen gebeuren, dit meer problemen gaat veroorzaken dan wat dan ook dat we eerder hebben gezien.
Waarom zegt u dat?
Omdat het de Kerk uitnodigt om de protestantse kerken te volgen, om een “if you can’t beat them, join them” (vert.: als je ze niet kunt verslaan, sluit je dan bij hen aan) benadering te kiezen, dat je denkt dat je de secularisten ervan kunt overtuigen om katholiek te worden als je zelf een secularist wordt. Maar dat gaat natuurlijk niet werken, want als de Kerk gewoon een NGO is, bijvoorbeeld, zullen mensen zich bij de echte NGO’s willen aansluiten. Die zijn eigenlijk veel nuttiger.
Het lijkt ook een gemakkelijkere weg?
Ja, in die zin is het suïcidaal. Wat het motief ook is, wat mensen er ook uit denken te halen, het kan alleen maar slechte gevolgen hebben, ik denk dat het daar op neerkomt. En het is in strijd met de traditie. Ik bedoel, er is een probleem over de rol van pausen in de Kerk nu, dat niet bestond in de middeleeuwen, bijvoorbeeld. Zelfs in de grote twisten die plaatsvonden in de 13e en 14e eeuw, werden deze dingen over het algemeen op lokaal niveau afgehandeld. Maar nu hebben we een gecentraliseerde kerk, en die is te gecentraliseerd. Een “goede paus” kan onwenselijke zaken onderdrukken in termen van traditie, maar een slechte paus kan doen wat hij wil en de goede dingen onderdrukken, omdat de Kerk “de paus” is geworden, wat een zeer ongewenste situatie is. Het heeft geen relatie met wat het pausschap inhield, zelfs niet in de periode na de Reformatie. Dit is een modern fenomeen van de laatste 200 jaar. En het is een rampzalige mix. Het moedigt slaafsheid aan, vooral onder de bisschoppen. En natuurlijk, als je volgzaam wordt en je integriteit op zo’n manier verliest, heeft dat niet alleen invloed op wat je in de Kerk doet, maar beïnvloedt het ook je relatie met de seculiere machten. Ik bedoel, als je denkt aan de relatie met bijvoorbeeld de Communistische Partij van China, dan vraag je je echt af wat er in hemelsnaam aan de hand is.
En je kunt de desintegratie zien, die desintegratie was er al voor het huidige pausschap, maar het wordt nu aangemoedigd. Het is aangemoedigd en verder ontwikkeld. In deze situatie hebben de meest extreme standpunten altijd de neiging om te overheersen en te winnen. Het is de revolutionaire dynamiek waar we het in feite over hebben. En het is bijzonder aantrekkelijk omdat als je die weg inslaat, je jezelf uiteindelijk “veiliger” stelt. Je bent het tegenovergestelde van een teken des aanstoots met betrekking tot het seculiere universum. Je maakt gewoon deel uit van het seculiere universum. En zo wordt de paus in het beste geval woordvoerder van de spirituele aspecten (als die er al zijn) van de Verenigde Naties of iets dergelijks. Dat is niet de rol die hij volgens mij zou moeten hebben. En dat is niet de reden waarom ik überhaupt lid ben geworden van de kerk – niet voor zoiets. Nee.
Hebben we eerder een paus gehad die op deze manier inbreuk heeft gemaakt op de leer?
Nee, helemaal niet op deze manier. Het is de consistente opvatting van deskundigen op het gebied van canoniek recht dat een geldig gekozen paus, en ik denk dat deze paus geldig, zij het onverantwoord, gekozen is, zichzelf automatisch diskwalificeert van het bekleden van zijn ambt als hij ketterij onderwijst. En dit is een consistente opvatting. En in het geval van Honorius uit de zesde eeuw werd het ook daadwerkelijk in praktijk gebracht. Hij werd er in eerste instantie uitgegooid door zijn eigen geestelijkheid en hun oordeel werd later bekrachtigd door het besluit van een oecumenisch concilie.
Wie is dan de opvolger van de geestelijkheid van Rome die het als eerste tegen Honorius opnam? Het antwoord daarop is het College van Kardinalen. Dat is het moderne equivalent. Het is dus hun verantwoordelijkheid. En daarom was de open brief die we ondertekenden in de eerste plaats aan hen gericht, omdat zij de mensen zijn die de paus hebben gekozen en daarom zijn zij de mensen die ervoor moeten zorgen dat hij de traditie volgt. Helaas staat er, ondanks het voorbeeld van Honorius, niets in het kerkelijk recht dat je vertelt hoe je precies, in andere omstandigheden, een ketterse paus kunt verwijderen. Dat is echt een leemte in het kerkelijk recht, zou ik zeggen. Het betekent dat je in principe niet van hem af kunt komen. Dus hier moet opnieuw over nagedacht worden en dat heeft Don Tullio naar mijn mening een echte dienst bewezen.
En father Rotondo had niet verwacht dat dit het gevolg zou zijn?
Klopt, want toen Don Tullio met dit werk begon, realiseerde hij zich dat het bijna een fulltime baan was. En hij vertelde zijn bisschop wat hij aan het doen was en de bisschop zei in eerste instantie: “Nou, ga je gang en ik laat je je gang gaan. Niettemin ga ik de aandacht van het CDF hierop vestigen en zij zullen beslissen wat te doen.” Maar dat deed hij niet. In plaats daarvan overlegde de bisschop met de Congregatie voor de Clerus en ontsloeg hem vervolgens omdat zijn boek in strijd zou zijn met het authentieke leergezag van de paus en Don Tullio niet bereid was om het terug te trekken. Waar die druk vandaan kwam is natuurlijk een interessante vraag. Je mag aannemen, dat die door de bisschop op hem is uitgeoefend.
Vanuit het Vaticaan?
Ja, ongetwijfeld. Dus dat is een ander “politiek aspect” van de situatie. Ik denk dat Don Tullio in één opzicht erg verrast was toen dit gebeurde, maar in een ander opzicht was hij niet verrast. Hij vertelde me specifiek dat de bisschop had gezegd dat hij dit zou voorleggen aan het CDF en dat het dan aan hen zou zijn. Maar dat is niet wat er is gebeurd.
Ziet u de schorsing van father Rotondo als het begin van vele andere toekomstige en soortgelijke disciplinaire maatregelen gezien de benoeming van aartsbisschop Victor Manuel Fernandez als de nieuwe prefect van het Dicasterium voor de Geloofsleer?
Wie zal het zeggen, maar als priesters openlijk kritiek uiten op de huidige ketterijen die worden verkondigd, zullen ze op hun hoede moeten zijn!
Edward Pentin
Edward Pentin
Edward begon zijn carrière in Rome als producer en presentator bij het Vaticaan, waarna hij verslag deed voor een aantal publicaties, waaronder Newsweek, The Sunday Times, Foreign Affairs, Newsmax en het National Catholic Register. De artikelen hadden betrekking op een brede mix van onderwerpen op het gebied van religie, politiek en maatschappij. In de media is hij onder meer verschenen bij Al Jazeera, Sky News (UK), CNN, Fox News, ITV, BBC Radio 4 The World Tonight en de BBC World Service.
Edward was ook redacteur bij The Holy Land Review, een Franciscaans kwartaalblad gespecialiseerd in de Kerk en het Midden-Oosten. In 2015 schreef hij het veelgeprezen The Rigging of a Vatican Synod? An Investigation into Alleged Manipulation at the Extraordinary Synod on the Family.
Behalve als verslaggever heeft Edward gewerkt als onderzoeker en adviseur voor Lord Alton of Liverpool, een van ‘s werelds belangrijkste pro-life campagnevoerders, en als communicatieadviseur voor het Dignitatis Humanae Institute, een pro-life denktank gevestigd in Rome.
In 2013 en 2014 zorgde hij voor effectieve mediacoördinatie voor drie grote internationale conferenties in Rome. Hij is nu voltijds Rome-correspondent voor het National Catholic Register en levert regelmatig bijdragen aan programma’s van EWTN.
Edward heeft een BA in internationale betrekkingen en een Master in toegepaste theologie. Hij heeft ook een diploma journalistiek en een professionele opleiding in de kunst van het schrijven van toespraken.
Volg hem op Twitter op @edwardpentin.
Vertaling: EWTN Lage Landen (AV)
Wilt u meer lezen of zien van de vermaarde katholieke Journalist ‘Edward Pentin‘ ? Klik dan hier.
Wilt u meer lezen over of zien van de ‘Exhortatie Amoris Laetitia‘ ? Klik dan hier of gebruik één van de andere ‘tags’ boven- of onderaan dit artikel.
Wilt u meer lezen of horen over de ‘Afvalligheid‘? Klik dan hier , Of gebruik de zoekfunctie achter het vergrootglas, rechts bovenaan deze pagina
230727 | [XLS000] |
