22 november 2025 – Paus Leo XIV houdt op 21 november 2025 een audiëntie met de Romeinse Rota in Vaticaanstad. Foto: Vatican Media
ACI Prensa Personeel, 10:00 uur (CNA).
In een krachtige oproep om “valse barmhartigheid” in procedures voor huwelijksnietigverklaring te vermijden, herinnerde Paus Leo XIV eraan dat mededogen de waarheid niet kan negeren.
Tijdens een vrijdagse audiëntie met deelnemers aan de juridische-pastorale cursus van de Romeinse Rota, het hof van beroep van de Heilige Stoel, las de Heilige Vader een uitgebreide toespraak voor waarin hij het belang van de hervorming van de procedures voor huwelijksnietigverklaring, geïnitieerd door paus Franciscus 10 jaar geleden, onderstreepte.
De paus benadrukte dat theologie, recht en pastorale zorg harmonieus moeten worden begrepen, en niet als afzonderlijke of tegenovergestelde gebieden, en wees erop dat procedures voor nietigverklaring niet louter technische handelingen zijn om de “vrije status van personen” te verkrijgen, maar veeleer een kerkelijke dienst gebaseerd op de zoektocht naar waarheid en op pastorale zorg voor het gezin.
Rechterlijke processen in dienst van de waarheid
In deze context benadrukte paus Leo dat kerkelijke gerechtelijke processen “in dienst van de waarheid” moeten staan en herhaalde tevens dat “het mysterie van het huwelijkse verbond” in gedachten moet worden gehouden.
“Een fundamenteel aspect van de pastorale dienst werkt binnen de rechterlijke macht: de diakonie van de waarheid. Iedere gelovige, elk gezin, elke gemeenschap heeft waarheid nodig over hun kerkelijke situatie om goed het pad van geloof en liefde te bewandelen. De waarheid over persoonlijke en gemeenschapsrechten is hierin gesitueerd: de juridisch verklaarde waarheid in kerkelijke processen is een aspect van existentiële waarheid binnen de Kerk,” aldus zijn verklaring.
Daarom wees de Heilige Vader erop dat “de heilige autoriteit deeluitmaakt van de autoriteit van Christus, en haar dienst aan de waarheid een manier is om de ultieme waarheid te kennen en te omarmen, namelijk Christus zelf.”
Een manifestatie van gerechtigheid en barmhartigheid
Vervolgens herinnerde hij eraan dat in Gods oordeel over het heil “zijn vergeving van de berouwvolle zondaar altijd werkzaam is, maar het menselijke oordeel over de nietigheid van het huwelijk mag echter niet worden gemanipuleerd door valse barmhartigheid.”
“Elke activiteit die in strijd is met de dienst van het proces van waarheid moet zeker als onrechtvaardig worden beschouwd. Toch moet juist in de juiste uitoefening van de rechterlijke macht ware barmhartigheid worden beoefend,” benadrukte hij.
In dit opzicht stelde paus Leo XIV dat het proces van huwelijksnietigheid kan worden gezien als “een bijdrage van juridische beoefenaars aan het voldoen aan de behoefte aan gerechtigheid die zo diep geworteld is in het geweten van de gelovigen, en aldus een rechtvaardige handeling gemotiveerd door ware barmhartigheid te volbrengen.”
“Het doel van de hervorming,” voegde hij toe, “namelijk het proces toegankelijker en vlotter te maken, maar nooit ten koste van de waarheid, verschijnt aldus als een manifestatie van gerechtigheid en barmhartigheid.”
De paus benadrukte tevens de urgentie om realisme te waarborgen in nietigheidszaken en deed een beroep op de verantwoordelijkheid van de rechters van de Romeinse Rota. Hij moedigde hen aan om de instelling van het rechterlijk proces “als een instrument van gerechtigheid” te zien waarin “een onpartijdige rechter” aanwezig is en het doel is “een groot voordeel voor alle betrokkenen en voor de Kerk zelf” te zoeken.
Hij onderstreepte het belang van het maken van “inspanningen om verzoening tussen echtgenoten te bevorderen, ook indien mogelijk door validering van het huwelijk.”
“Achter de procedurele formaliteiten staan bij de trouwe toepassing van de huidige wetgeving dus de ecclesiologische uitgangspunten van het huwelijksproces op het spel: de zoektocht naar waarheid en de ‘salus animarum’ zelf [de zaligheid van de zielen],” merkte hij op.
Synergie tussen gerechtigheid en pastorale zorg
Paulus Leo herinnerde in dit verband dat er in de afgelopen jaren “een groeiend bewustzijn is van de opname van de gerechtelijke werkzaamheden van de Kerk op het gebied van het huwelijk binnen de algemene pastorale zorg van het gezin.”
“Deze pastorale zorg,” zo wees hij erop, “kan het werk van de kerkelijke tribunalen niet negeren of onderschatten, en de laatsten mogen niet vergeten dat hun specifieke bijdrage aan gerechtigheid een onderdeel is in de taak om het welzijn van gezinnen te bevorderen, met bijzondere verwijzing naar hen in moeilijkheden.”
Zo benadrukte hij dat “de synergie tussen pastorale aandacht voor kritieke situaties en de rechterlijke sfeer een betekenisvolle uitdrukking heeft gevonden in de uitvoering van voorlopige onderzoeken gericht op het vaststellen van de gronden om een nietigheidszaak te starten.”
Dit verhaal werd oorspronkelijk gepubliceerd door ACI Prensa, de Spaans-talige nieuws partner van CNA. Het is vertaald en aangepast door CNA.
Gerelateerd
