Nieuwe volkstellingsgegevens bevestigen dat de ooit dominante protestanten niet langer de overhand hebben – een demografische verandering die de deur zou kunnen openen naar hereniging met de rest van Ierland.
Michael Kelly; Wereld; 26 oktober 2022 – De overwegend protestantse identiteit van Noord-Ierland is sinds de oprichting een eeuw geleden haar fundamentele vooronderstelling geweest – tot nu toe.
“Wij zijn een protestants parlement en een protestantse staat”, beweerde de eerste premier van Noord-Ierland, Sir James Craig, vol vertrouwen voor de wetgevende macht van de ontluikende staat in 1921. Zijn opvolger, Basil Brooke, ging nog verder en vermaande een groep protestantse boeren: “Velen in dit publiek hebben katholieken in dienst, maar ik heb er niet één in mijn plaats. … Als wij in Ulster toestaan dat rooms-katholieken op onze boerderijen werken, zijn we verraders van Ulster,” zei hij.
Beide mannen typeerden het oprichtingsverhaal van Noord-Ierland. Het werd in 1921 opgericht in de zes noordoostelijke graafschappen van Ierland en zou deel blijven uitmaken van het Verenigd Koninkrijk toen de 26 zuidelijke graafschappen onafhankelijk werden. Als geografische anomalie werden de grenzen opzettelijk zo getrokken dat een 2:1 protestant-katholieke verhouding werd gewaarborgd, aangezien de meeste protestanten er de voorkeur aan gaven deel uit te maken van Groot-Brittannië, terwijl de meeste katholieken – gesteund door kerkelijke leiders – een onafhankelijk Ierland wilden.
Maar om te zeggen dat de stichters zich iets meer dan honderd jaar na de oprichting in hun graf zouden omdraaien, is waarschijnlijk een understatement.
Uit volkstellingscijfers die 22 september zijn vrijgegeven, blijkt dat voor het eerst in de geschiedenis van dit rechtsgebied meer mensen in de regio zich als katholiek identificeren dan als protestant.
De nieuwe gegevens hebben geleid tot oproepen voor een referendum waarin de kiezers kunnen beslissen of zij deel blijven uitmaken van Groot-Brittannië of zich bij de rest van Ierland aansluiten en een nieuw land vormen.
Het deel van de bevolking dat katholiek is of als katholiek is opgevoed, bedraagt nu 45,7%, tegen 43,48% protestant.
Bij de vorige volkstelling in 2011 bleek 45,1% van de bevolking katholiek of katholiek opgevoed te zijn. 48,4% had een protestantse of andere christelijke achtergrond.
Het cijfer voor de katholieke bevolking is sinds de laatste volkstelling in 2011 met 0,6% gestegen, terwijl het cijfer voor de protestantse bevolking in dezelfde periode met bijna 5% is gedaald.
Na de oprichting van Noord-Ierland kreeg de katholieke minderheid in het noorden – aanvankelijk ongeveer een derde van de inwoners – te maken met strenge beperkingen. Veel katholieke werknemers werden uit hun baan in de traditionele industrieën verjaagd. Katholieken klaagden ook over wijdverbreide discriminatie bij de toewijzing van huisvesting, stemrecht en werkgelegenheid in een staat waarin hun deelname niet welkom was.
In 1926 bestond de bevolking voor 66,3% uit protestanten en voor 33,5% uit katholieken.
Ondanks de discriminatie is de groei van de katholieke bevolking sinds de eerste Noord-Ierse volkstelling in 1926 gestaag doorgegaan – en vertoonde alleen een dip tijdens de eerste jaren van het burgerconflict tussen 1968 en 1998, bekend als “The Troubles”, toen veel katholieken emigreerden.
Grondwettelijke veranderingen
Deirdre Heenan, hoogleraar sociaal beleid aan de Universiteit van Ulster, beschreef de eerste volkstelling die een katholieke meerderheid liet zien als “monumentaal”.
Professor Heenan vertelde het Register: “We moeten terugkijken naar de geschiedenis van de staat, hoe die is ontstaan, de decennia van discriminatie [tegen katholieken] en wat we dan echt moeten doen is kijken waar we nu staan en wat we willen voor onze toekomst.”
Volgens de bepalingen van het Goede Vrijdagakkoord van 1998 – dat een einde maakte aan 30 jaar bloedig sektarisch conflict waarbij meer dan 3.500 mensen omkwamen – kan de grondwettelijke status van Noord-Ierland alleen worden gewijzigd met instemming van de bevolking.
De Britse regering is verplicht een referendum te organiseren over de Ierse eenheid als zij van mening is dat de publieke opinie zodanig is veranderd dat er een meerderheid is voor een dergelijke grondwetswijziging.
John Finucane, een wetgever van de Sinn Féin-partij, die campagne voert voor de Ierse eenheid, zei dat de volkstelling aangeeft dat er “een historische verandering plaatsvindt”.
In een verklaring beschreef hij de resultaten als “nog een duidelijke aanwijzing dat er op dit eiland historische veranderingen plaatsvinden en dat de diversiteit van de samenleving ons allen verrijkt.
“We kunnen allemaal meewerken aan een betere toekomst – een nieuwe constitutionele toekomst en een nieuw Ierland”, zei hij.
Noord-Ierland blijft het meest religieuze deel van het Verenigd Koninkrijk. Maar ook hier neemt het secularisme toe. Bijna een vijfde van de bevolking zegt nu geen godsdienst te hebben, tegenover ongeveer een op de tien bij de laatste volkstelling.
Interessant is dat de meerderheid van degenen die bij de volkstelling ‘geen godsdienst’ aangaven, volgens de cijfers een protestantse achtergrond hebben.
Ongeveer 330 000 mensen zeiden duidelijk geen godsdienst te hebben, terwijl nog eens 30000 niets vermeldden.
In totaal heeft 17,39% ‘geen godsdienst’ opgegeven en nog eens 1,6% heeft niets opgegeven, een stijging ten opzichte van iets meer dan tien procent tien jaar geleden.
In totaal verklaarde 42,31% van de bevolking katholiek te zijn, terwijl iets minder dan 46% antwoordde dat zij die achtergrond hadden. En hoewel 43,48% verklaart protestants of anderszins christelijk te zijn opgevoed, is het percentage dat dit als actieve godsdienst vermeldt ongeveer 37%.
Perspectieven van kerkleiders
Kerkleiders zijn terughoudend om publiekelijk commentaar te geven op de gegevens. Zij wijzen op het feit dat “katholiek” in een Ierse context soms evenzeer een nationalistische politieke identiteit is als een religieuze. Eén bisschop, die niet bij naam genoemd wilde worden, zei: “Laat ik het zo zeggen: Ik onderzoek niet de mogelijkheid om meer kerken te bouwen om de groei van de katholieke bevolking op te vangen.”
“Het is geweldig dat mensen in zulke grote aantallen hun kinderen laten dopen, maar de realiteit waarmee we geconfronteerd worden is dat veel van onze mensen gedoopt worden zonder te geloven,” zei de prelaat.
Dan is er nog het feit dat zowel Sinn Féin als de Social Democratic and Labour Party (SDLP) – de partijen die traditioneel het katholieke standpunt in Noord-Ierland vertegenwoordigen – sterk van die traditie zijn afgedwaald. Beide partijen waren enthousiaste voorstanders van de recente legalisering van het burgerlijk huwelijk voor personen van hetzelfde geslacht en van abortus.
Er zijn zelfs kleine anekdotische aanwijzingen dat sommige katholieken de traditionele loyaliteit afzweren en op door protestanten gedomineerde partijen als de Democratic Unionist Party (DUP) stemmen vanwege haar verzet tegen abortus en het homohuwelijk.
En anekdotisch bewijs zal het waarschijnlijk blijven, omdat mensen begrijpelijkerwijs terughoudend zijn om dergelijke intenties publiekelijk te uiten.
Father Martin Magill, een priester uit Belfast die het “Four Corners Festival” in de stad leidt, dat tot doel heeft katholieken en protestanten samen te brengen, beschreef de cijfers als “geen grote verrassing”.
Hij was echter voorzichtig met de veronderstelling dat de toename van het aantal mensen dat zichzelf als katholiek omschrijft, gevolgen zou hebben voor het parochieleven. Er is “nogal een verschil tussen wat de cijfers zeggen en wat er in de praktijk gebeurt”, zei hij tegen het Register.
De hoge aantallen op papier worden niet weerspiegeld “in het aantal mensen dat op zaterdagavond of zondagochtend door de deur komt”.
“Het vertaalt zich niet in mensen die naar de kerk komen,” zei de pastoor van St. John’s aan de Falls Road.
Michael Kelly is de redacteur van The Irish Catholic. Hij schrijft vanuit Dublin.
Keywoorden: | Democratic Unionist Party (DUP) | Goede vrijdag akkoord van 1998 | Katholieken in Noord-Ierland | Michael Kelly | Noord-Ierland | NCRegister | Sinn Féin | Social Democratic and Labour Party (SDLP) |
Wilt u meer vertaalde artikelen van bijvoorbeeld de National Catholic Register , klik dan hier, of gebruik een van de andere ‘tags’ bovenaan deze post.
221101 | [XLS000] | 230329 2174 | 240313 post views 2546 |
